مقاله پژوهشی
محمدصادق بصیری؛ راضیه نورمحمدی
دوره 3، شماره 6 ، اسفند 1390، صفحه 1-29
چکیده
در این گفتار به بررسی دیدگاههای ملک الشعراء بهار (متوفّای1330ش) و جمیل صدقی الزهاوی (متوفّای 1932م) در باب استعمار ستیزی در اشعار آنها پرداخته میشود. با توجّه به این که دو شاعر در یک زمان زندگی میکردهاند، اشتراک های زیادی میان افکار آنها دیده میشود. روابط متقابل میان ملل عالم به خصوص ملل همجوار، از دیرباز مرسوم و متداول ...
بیشتر
در این گفتار به بررسی دیدگاههای ملک الشعراء بهار (متوفّای1330ش) و جمیل صدقی الزهاوی (متوفّای 1932م) در باب استعمار ستیزی در اشعار آنها پرداخته میشود. با توجّه به این که دو شاعر در یک زمان زندگی میکردهاند، اشتراک های زیادی میان افکار آنها دیده میشود. روابط متقابل میان ملل عالم به خصوص ملل همجوار، از دیرباز مرسوم و متداول بوده است. در این میان رابطهی فرهنگی و ادبی ملّت ایران و عراق در طول تاریخ، بیش از هر ملّت دیگری بودهاست. در واقع ادبیّات هر ملّتی منعکس کنندهی اوضاع سیاسی- اجتماعی آن ملّت است و تشابه افکار و مضامین ادبی علاوه بر تأثیر و تأثّر شاعران و نویسندگان از یکدیگر، میتواند نشان دهندهی نیازها و معضلات یکسان جوامع بشری باشد. این مقاله به روش کتابخانه ای نوشته شده که در ابتدا از مطالب مورد نیاز فیش برداری و طبقه بندی گشته و سپس به نگارش مطالب به صورت توصیفی – تحلیلی پرداخته شده است. در این مقاله، پس از بحث مختصری پیرامون ادبیّات و اوضاع سیاسی – اجتماعی در ایران و عراق و زندگی دو شاعر، به بررسی استعمارستیزی و مخالفت با دخالت بیگانگان در نگاه آن دو پرداخته و اشعاری مناسب به عنوان شاهد آورده می شود . یکی از مهمترین فواید این پژوهشها علاوه بر نشان دادن پیوند نزدیک ادبیّات با اوضاع و احوال سیاسی و اجتماعی، درک بهتر تعامل ادبی و فرهنگی ِ ادبیّات فارسی با کشورهای عربی است .
مقاله پژوهشی
زهرا پارساپور
دوره 3، شماره 6 ، اسفند 1390، صفحه 31-46
چکیده
هر چند عین‌القضات تفسیری مستقل از قرآن مجید از خود به یادگار نگذاشته است، امّا سراسر آثار او مزیّن به آیات قرآن و تفسیر و تأویل آنست. او مراتب فهم قرآن را در چهار مرحله خلاصه می‌نماید: الف- مشاهدهی کلمات به شکل حروف متّصل ب- عرضه‌ی جمال قرآن به شکل حروف منفصل ج- تحول حروف به نقط د- محو نقط و قرائت بیاض قرآن در فهم این مراتب، درک معنی ...
بیشتر
هر چند عین‌القضات تفسیری مستقل از قرآن مجید از خود به یادگار نگذاشته است، امّا سراسر آثار او مزیّن به آیات قرآن و تفسیر و تأویل آنست. او مراتب فهم قرآن را در چهار مرحله خلاصه می‌نماید: الف- مشاهدهی کلمات به شکل حروف متّصل ب- عرضه‌ی جمال قرآن به شکل حروف منفصل ج- تحول حروف به نقط د- محو نقط و قرائت بیاض قرآن در فهم این مراتب، درک معنی و جایگاه حروف و نقط از دیدگاه عین‌القضات اهمّیت خاصی دارد. در این مجال برآنیم تا فهم و دریافت خود را از مجموع عبارات پراکندهای که عین‌القضات دربارهی مفهوم حروف، به ویژه حروف مقطعه و نیز نقط در آثار خود عرضه داشته، بیان کنیم و ببینیم آیا نگاه او در باب حروف و نقط و نیز تأویلهایش از حروف مقطعه با آنچه مفسران و عرفای پیش از او بیان کرده اند، مرتبط است یا آنچه گفته است حاصل یافته ها و دریافته های خود اوست.
مقاله پژوهشی
احمد پاشازانوس
دوره 3، شماره 6 ، اسفند 1390، صفحه 48-56
چکیده
ممّا لاشکّ أنَّ لهذة القصیدة بین القصائد العربیة مکانةً رفیعة ﻓﻲالتراث العرﺑﻲ، لِأنّها أنشِدَت ﻓﻲ حضرة النبیِّ(ص) وبها نال کعب بن زهیر العفو بعد أن اُهدِردَمُهُ ،إنّ هذا الشرح أﻱ «بانت سعاد» لابن هشام الأنصاری ،صاحب کتاب «المغنی» القیّم من أجود ما خلّفه فی العربیة. لأنّه قام بشرح هذه القصیدة التی تشتمل ...
بیشتر
ممّا لاشکّ أنَّ لهذة القصیدة بین القصائد العربیة مکانةً رفیعة ﻓﻲالتراث العرﺑﻲ، لِأنّها أنشِدَت ﻓﻲ حضرة النبیِّ(ص) وبها نال کعب بن زهیر العفو بعد أن اُهدِردَمُهُ ،إنّ هذا الشرح أﻱ «بانت سعاد» لابن هشام الأنصاری ،صاحب کتاب «المغنی» القیّم من أجود ما خلّفه فی العربیة. لأنّه قام بشرح هذه القصیدة التی تشتمل علی سبعةوخمسین بیتاً بالتفصیل و استشهد بالآیات القرآنیة و الأحادیث النبویة و الشواهد الشعریة و أمثال العرب،و له نظرات صرفیة و بلاغیة إضافة إلی نظراته النحویة و اللغویة و استعمل آراء النحاة الآخرین.هذا المقال ﻳﻠﻘﻲ نظرة عابرةإلی شخصیةابن هشام العلمیةولاسیّماالنحویةومنهجه ﻓﻲ شرح القصیدة.
مقاله پژوهشی
محمدرضا حاجی اسماعیلی
دوره 3، شماره 6 ، اسفند 1390، صفحه 58-72
چکیده
بررسی های آوایی زبان عربی در نیمهی قرن دوم هجری همراه با تالیف کتاب «العین» به دست خلیل بن احمد تبیین گردید. مقالهی حاضر، پژوهشی است در حوزهی توصیف واج های عربی و اندام های صوتی بر اساس اندیشه های آواشناختی خلیل بن احمد و با تاکید بر این نکته که این ادیب برجستهی نحوی به مثابهی بنیان گذار دانش آواشناسی زبان عربی به ...
بیشتر
بررسی های آوایی زبان عربی در نیمهی قرن دوم هجری همراه با تالیف کتاب «العین» به دست خلیل بن احمد تبیین گردید. مقالهی حاضر، پژوهشی است در حوزهی توصیف واج های عربی و اندام های صوتی بر اساس اندیشه های آواشناختی خلیل بن احمد و با تاکید بر این نکته که این ادیب برجستهی نحوی به مثابهی بنیان گذار دانش آواشناسی زبان عربی به طرح مباحثی پرداخته که تجوید پژوهان در قرون پسین، همگی تحت تاثیر اندیشه های وی بوده و با استمداد از دیدگاه های او به آواشناسی توصیفی پرداخته اند. نتیجه اینکه دانش تجوید قرآن در بستر زبان شناسی عربی تکوّن یافته است.
مقاله پژوهشی
تورج زینی وند؛ پروانه ستایش نیا
دوره 3، شماره 6 ، اسفند 1390، صفحه 74-105
چکیده
سرزمین های عربی در دورهی انحطاط، زیر سلطهی حاکمان تاتاری و ترک بوده و ویژگی بارز این حکومتها در ستم و بیداد،آزار و اذیت، دسیسه و آشوب خلاصه می شده است. جامعه درچنین اوضاعی، پیوستگی و استواری خود را از دست داده بود و هر لحظه رو به فروپاشی پیش می رفته است. افزون بر این، عصبیّت های قومی و رقابت های سیاسی - دینی بار دیگر ...
بیشتر
سرزمین های عربی در دورهی انحطاط، زیر سلطهی حاکمان تاتاری و ترک بوده و ویژگی بارز این حکومتها در ستم و بیداد،آزار و اذیت، دسیسه و آشوب خلاصه می شده است. جامعه درچنین اوضاعی، پیوستگی و استواری خود را از دست داده بود و هر لحظه رو به فروپاشی پیش می رفته است. افزون بر این، عصبیّت های قومی و رقابت های سیاسی - دینی بار دیگر اوج گرفته بود و نوشتههای ادیبان، رو به سستی نهاده و سروده های شاعران سست و بی مایه شده بود. این ناتوانی ادبی و نابسامانی اجتماعی و اقتصادی، نتیجه ی اوضاع سیاسی- اجتماعی آن روزگار بوده است که مغولان، ترکان و مملوکیان برای سرزمین های عربی بهارمغان آورده بودند. یافته و فرضیهی اساسی این جستار که در چارچوب های نقد جامعه شناختی ادبی نگاشته شده است، چنین است که شعر دوره ی انحطاط، یکی از منابع راستین شناخت اوضاع اجتماعی آن دوره به شمار می آید. در این پژوهش، براساس معیارهای جامعه شناختی ادبی، بهبررسی، تحلیل و بازتاب موضوعهای اجتماعی همچون: رخدادهایاجتماعی، وضعیّت طبقات اجتماعی، نقد و شکایت از اوضاع جامعه،گرایش تودههای مردم به ادبیات، فقر و اوضاع نامناسب اقتصادی، اخلاق اجتماعی، مالیاتهای سنگین، حسرت و اندوه بر اوضاعگذشته، بادهنوشی و بادهسرایی، گرایش به زهد و تصوّف و توسّل به پیامبر(ص) در شعر شاعران برجستهای همچون: بوصیری، الشاب الظریف، بهاءالدین الزهیر، ابن نباته، صفی الدین حلّی و ......... پرداخته شده است. محورهای اساسی این پژوهش عبارتند از: الف)پیشگفتاری درباره ی جامعه شناختی ادبی و اوضاع اجتماعی عصر انحطاط. ب)پردازش و تحلیل موضوع های اجتماعی در شعر این دوره بر اساس معیارهای جامعه شناختی ادبی.
مقاله پژوهشی
محمدعلی سلمانی مروست؛ علی اصغر یاری؛ راضیه قاسمیان نسب
دوره 3، شماره 6 ، اسفند 1390، صفحه 107-123
چکیده
هر چند اصطلاح بینامتنی در دهههای اخیر مطرح شده است، اما این پدیده با همهی انواع خود از دیرباز در ادبیات اسلامی کاربرد داشته است. شایعترین نوع این پدیده، کاربرد آیات، واژگان و معانی قرآنی یعنی اقتباس در آثار ادبی است. ادیبان و شاعران معاصر نیز به این امر بیتوجه نبودهاند. یکی از شاعران معاصر عرب که از مضامین و واژههای ...
بیشتر
هر چند اصطلاح بینامتنی در دهههای اخیر مطرح شده است، اما این پدیده با همهی انواع خود از دیرباز در ادبیات اسلامی کاربرد داشته است. شایعترین نوع این پدیده، کاربرد آیات، واژگان و معانی قرآنی یعنی اقتباس در آثار ادبی است. ادیبان و شاعران معاصر نیز به این امر بیتوجه نبودهاند. یکی از شاعران معاصر عرب که از مضامین و واژههای قرآنی بسیار سود جسته و جایگاه ویژهای را در این عرصه به خود اختصاص داده است، بدوی جبل شاعر سوری، متولد 1903م است. از جمله دلایل جایگاه ویژهی وی، میتوان به آشنایی او با قرآن کریم در کودکی و تسلط بر آن اشاره کرد. البته این تنها دلیل استفادهی وی از واژگان و مضامین قرآنی نیست؛ شاید عامل اصلی، آن باشد که وی خواست تا در جوّ خفقانی که میزیست، حقایق را با استفاده از آیات قرآنی به صورت رمز و نماد روشن سازد و به علاوه، آن معنویت از دست رفته را به جامعه بازگرداند و شعر خود را با بهترین واژگان که همان واژههای قرآن است، مزین نماید. این تحقیق بر آن است تا ضمن تعیین موارد کاربرد واژههای قرآنی، این موارد را نیز بررسی و تحلیل نماید. قابل ذکر است که در این خصوص مطالعاتی صورت گرفته و به چاپ رسیده است و این تحقیق میتواند تکملهای برای آن مطالعات یا نگرشی دوباره و جدید به موضوع باشد .
مقاله پژوهشی
مجاهد غلامی؛ حسین آقا حسینی
دوره 3، شماره 6 ، اسفند 1390، صفحه 125-145
چکیده
پا به پای تکوین بلاغت در زبان عربی و پارسی و با این قصد که چیرگی و مهارت در صناعات و محسّنات ادبی نموده شود و قدر و قربی برای شاعر فراهم آورد، گروهی از شاعران ایرانی و عرب طرح سرودن قصیده هایی را ریختند که شاعر در هر بیت از آن، آوردن یک یا چند صنعت بدیعی در معنای عام و شامل، عناصر دانش بیان و تا حدّی معانی را بر خود التزام می کرد و در واقع ...
بیشتر
پا به پای تکوین بلاغت در زبان عربی و پارسی و با این قصد که چیرگی و مهارت در صناعات و محسّنات ادبی نموده شود و قدر و قربی برای شاعر فراهم آورد، گروهی از شاعران ایرانی و عرب طرح سرودن قصیده هایی را ریختند که شاعر در هر بیت از آن، آوردن یک یا چند صنعت بدیعی در معنای عام و شامل، عناصر دانش بیان و تا حدّی معانی را بر خود التزام می کرد و در واقع فرهنگ مختصری از بلاغت را با سرودهی خود عرضه می داشت. این قصیده ها که بعدها به «بدیعیّه» موسوم شدند، نخست در شعر پارسی و کمی پس از آن در شعر عربی رواج یافت. قصاید بدیعیّه در هر یک از این دو زبان ویژگیها و مشخّصه هایی دارند که آن ها را از بدیعیّات دیگر باز مینمایاند. این مقاله، ترجمانِ بدیعیّه سرایی در دو زبان پارسی و عربی، سیر تاریخی و بیان تفاوت ها و تشابهات آن هاست.
مقاله پژوهشی
محمد حسن فوادیان؛ علی صیادانی
دوره 3، شماره 6 ، اسفند 1390، صفحه 147-166
چکیده
عبدالعزیز بن سرایا الحلّی ملقب به صفی الدین از شاعران بزرگ شیعی قرن هفتم است که در انواع قالب های شعری طبع آزمایی کرده است. از ویژگی های شعری او، روانی لفظ و زیبایی سبک است. او بعد از بوصیری، اولین کسی است که در بدیع شعر سروده وآن را در قالب یک فن در آورده است. حماسه های او شهرت بسیار دارد. علت کثرت اشعار حماسی در دیوان شاعر و شهرت آن، روحیهی ...
بیشتر
عبدالعزیز بن سرایا الحلّی ملقب به صفی الدین از شاعران بزرگ شیعی قرن هفتم است که در انواع قالب های شعری طبع آزمایی کرده است. از ویژگی های شعری او، روانی لفظ و زیبایی سبک است. او بعد از بوصیری، اولین کسی است که در بدیع شعر سروده وآن را در قالب یک فن در آورده است. حماسه های او شهرت بسیار دارد. علت کثرت اشعار حماسی در دیوان شاعر و شهرت آن، روحیهی جنگاوری وی و نیز مرگ مظلومانهی داییاش بوده است. محور اصلی این حماسه ها، فخر به خود و قومش است. وی در حماسه ها و فخریاتش سخت تحت تأثیر متنبی است و در سایر مضامین نیز از شاعران گذشته تقلید کرده است. میتوان گفت حماسه ها و فخریات شاعر از یکدیگر تفکیک ناپذیر است. شاعر در حماسه های خود از آیات و قصه های قرآنی بهره برده و تا حد زیادی مسائل مختلف جامعهی آن روزگار را در شعر خود به تصویر کشیده است. این مقاله به بررسی و کنکاش در بخشی از دیوان او یعنی حماسهها پرداختهاست
مقاله پژوهشی
علی اکبر محسنی
دوره 3، شماره 6 ، اسفند 1390، صفحه 168-191
چکیده
دربارهی جوانب مختلف نهج البلاغه، پژوهش های شایسته ای صورت گرفته، ولی در مورد یکی از ابعاد مهمّ بلاغی آن، یعنی«اسلوب قصر»، تاکنون مقاله ای نگارش نیافته است. این درحالی است که عرب برای بیان اهمیّت مضمون جملهای، از روشهای تاکیدی گوناگونی بهره می گیرد که مهمترین و مؤکَّدترین آنها، «اسلوب قصر» است. «قصر» یعنی«تخصیص ...
بیشتر
دربارهی جوانب مختلف نهج البلاغه، پژوهش های شایسته ای صورت گرفته، ولی در مورد یکی از ابعاد مهمّ بلاغی آن، یعنی«اسلوب قصر»، تاکنون مقاله ای نگارش نیافته است. این درحالی است که عرب برای بیان اهمیّت مضمون جملهای، از روشهای تاکیدی گوناگونی بهره می گیرد که مهمترین و مؤکَّدترین آنها، «اسلوب قصر» است. «قصر» یعنی«تخصیص چیزی به چیزی و نفی ماسوای آن به روشی مخصوص». وجه تاکید قصر، آن است که دو جمله در یک عبارت کوتاه فشرده می شوند. روشهای رایج و مشهور آن نیز شش روش: نفی و «الّا»، «ضمیر فصل»، «انّما»، «تقدیم»، «بل، لکن ولا» و «ال جنس» است که در نهج البلاغه نیز استعمال شده اند. این مقاله برآن است تا پس از توضیح کوتاهی دربارهی ویژگیهای فنّی و زیبایی شناختی اسلوب قصر، حسّاس ترین دغدغه های فکری امام علی (ع) را در حوزهی قدرت، حکومت و سیاست با توجّه به این اسلوب، به عنوان قوی ترین شیوهی تاکید سخن مورد بررسی قرار دهد. آن حضرت به این شیوه، مضامین مهمّی را چون: نگاه ابزاری به قدرت و حکومت برای تحقّق عدالت، امنیِت و گسترش آگاهی، ویژگیهای حکومت حقّ همچون: حقّ محوری، بی اعتنایی حاکمان به دنیا و قدرت، صداقت درگفتار و کردار، انتقادپذیری و فروتنی مدیران، آگاهی آنان بر ابعاد دین، انتخاب مشاوران امین، توجّه به آسایش و رفاه عمومی و اجتناب از استبداد، ظلم، خدعه و فشار مالیاتی و... مورد تاکید قرار داده اند.
مقاله پژوهشی
مهدی ممتحن؛ مهدی رضا کمالی بانیانی
دوره 3، شماره 6 ، اسفند 1390، صفحه 193-216
چکیده
نقد روانشناختی اساساً اثر ادبی را به عنوان بیان حالات ذهن و ساختارِ شخصیتیِ نویسنده که در یک قالب داستانی ارائه شده است، بررسی می کند. این رویکرد در دهه های نخستین قرن 19 پدید آمد و بخشی از جریانی بود که طی آن رویکردِ بیانگرانه ی ماهیتِ ادبیات، جایگزینِ دیدگاههای رمانتیک و نگرشهای پیشین مبتنی بر تقلید و کاربردی بودن ...
بیشتر
نقد روانشناختی اساساً اثر ادبی را به عنوان بیان حالات ذهن و ساختارِ شخصیتیِ نویسنده که در یک قالب داستانی ارائه شده است، بررسی می کند. این رویکرد در دهه های نخستین قرن 19 پدید آمد و بخشی از جریانی بود که طی آن رویکردِ بیانگرانه ی ماهیتِ ادبیات، جایگزینِ دیدگاههای رمانتیک و نگرشهای پیشین مبتنی بر تقلید و کاربردی بودن ادبیات گردید. در سال 1827، «تامس کار لایل» بیان کرد که مسألهی معمول نزد بهترین منتقدان ما در عصر حاضر سؤالی است اساساً روانشناختی که باید با کشف و تعریف مشخص ماهیت منحصر به فرد شاعر از روی شعرش پاسخ داده شود. در طولِ تاریخ نظریه های فروید و یونگ هماره از اصلی ترین نظریات در خصوصِ روانکاوی و روانشناختی تلقی شدهاند. این دو تصوراتِ گوناگونی از ضمیرِ ناخود آگاه داشته و نظریات بسیار مهمی در این ارتباط بیان کرده اند. در این مقاله سعی گردیده که با توجه به سیر اَنفسیِ طرفة بن عبد در یکی از قصیده هایش(الغزل و الفخر) ردپاهای شاعر از سفرَ درونی اش تجزیه و تحلیل گردیده و همچنین با تطبیق این نشانهها با آموزه های روانکاوی فروید و یونگ،موقعیت شاعر در هر بیت مشخص شده و نقدی روانشناختی بر کل شعر صورت گیرد.
مقاله پژوهشی
محمدرضا نجاریان
دوره 3، شماره 6 ، اسفند 1390، صفحه 218-239
چکیده
ابوالحسن محمّدبن اسماعیل لامعی گرگانی ، از شعرای بنام اواسط قرن پنجم هجری است که در اشعارش تابع همان سبک و روش شاعران دورهی اول غزنوی است و گاه بعضی از قصاید آنان را جواب گفته است. اشعار لامعى در وصف طبیعت و مدح بزرگان عصر خویش را بحقیقت می توان گلچینی از سه دیوان فرخی و عنصری و منوچهری دانست. تشبیهات گوناگون و اوصاف ...
بیشتر
ابوالحسن محمّدبن اسماعیل لامعی گرگانی ، از شعرای بنام اواسط قرن پنجم هجری است که در اشعارش تابع همان سبک و روش شاعران دورهی اول غزنوی است و گاه بعضی از قصاید آنان را جواب گفته است. اشعار لامعى در وصف طبیعت و مدح بزرگان عصر خویش را بحقیقت می توان گلچینی از سه دیوان فرخی و عنصری و منوچهری دانست. تشبیهات گوناگون و اوصاف او از بیابان و اسب و رسوم و مظاهر مختلف طبیعت ،خواننده را به یاد منوچهری می اندازد؛ اما جرات او در به کاربردن لغات مهجور عربی در برخی از قصاید از منوچهری نیز بیشتر است. او در مدح ابوالحسن علی بن محمد لامیه ای 56 بیتی سروده که تا حدی شبیه لامیهی معلقهی امرؤالقیس با 82 بیت است. ساختار کلى قصیدهی لامعی؛ همچون شاعر جاهلى با ایستادن بر اطلال و آثار خانهی محبوب و گریستن شروع شده و پس از تغنی به یاد روزگاران خوش و گریستن بر رنج فراق و حسرت ایّام وصال، قصد رحیل می کند و در نهایت، به مدح ممدوح می پردازد. از آنجا که معلقهی امرؤالقیس دارای سه بخش اساسی است: توقف شاعر بر اطلال و آثار خانهی محبوب و یاد ایام وصال و گریستن او، وصف ماجراهای عاشقانهی خود مخصوصاً در روز دارة جلجل و وصف آنچه به هنگام آوارگی و بی خانمانی دیده است ،نگارنده سعی دارد تا در این مقاله اشعار لامعی را از نظر ساختار و مضمون و تصویر با معلقهی امرؤالقیس مقایسه نماید و وجوه تشابه و تفارق آنها را تبیین کند.
مقاله پژوهشی
احمدرضا یلمه‌ها
دوره 3، شماره 6 ، اسفند 1390، صفحه 241-258
چکیده
بی‌تردید در بین زبانهای مختلف دنیا ، زبان و ادبیات عرب بیشترین تأثیر را بر ادب فارسی نهاده است. پس از ورود اسلام واژههای عربی کم‌کم به زبان فارسی راه پیدا کرد. این امر در آغاز نوعی مبادلهی واژگان محسوب می‌گردید؛ به گونه‌ای که اعراب بسیاری از واژگان و اصطلاحات را از ایرانیان اخذ نموده و بعضی لغات را به ایرانیان می‌دادند. اما ...
بیشتر
بی‌تردید در بین زبانهای مختلف دنیا ، زبان و ادبیات عرب بیشترین تأثیر را بر ادب فارسی نهاده است. پس از ورود اسلام واژههای عربی کم‌کم به زبان فارسی راه پیدا کرد. این امر در آغاز نوعی مبادلهی واژگان محسوب می‌گردید؛ به گونه‌ای که اعراب بسیاری از واژگان و اصطلاحات را از ایرانیان اخذ نموده و بعضی لغات را به ایرانیان می‌دادند. اما این روند در طول سالهای بعد تغییر یافت و کم‌کم ورود اصطلاحات، ترکیبات، مضامین و مفاهیم شعری زبان عربی به فارسی افزونی یافت. ابن معتز عباسی، شاعر معروف اواسط قرن سوم هجری، در میان شاعران عرب در زمینهی وصف، یکی از تأثیرگذارترین شاعران بر سرودههای پس از خود است. وی از بزرگترین شاعران وصّاف ادبیات عربی است که به چیرهدستی در تشبیه شهرت یافته و در هر یک از زمینههای دهگانهی فخر، غزل، مدح، معاتبات، طردیات، وصف، خمریات، رثاء، زهد و هجا، قطعات و قصایدی سروده است. امیر معزی نیشابوری ، شاعر معروف قرن پنجم هجری از شاعرانی است که با شعر ابن معتز آشنایی کامل داشته و بسیاری از مضامین و تشبیهات شعری وی را در شعر خود به کار برده است. این پژوهش بر آن است تا با رویکردی تطبیقی به بررسی مضامین مشترک شعر امیرمعزی و ابنمعتز بپردازد.
