نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی

2 دانشجوی دکتری

3 دانشجو

چکیده

هر چند اصطلاح بینامتنی در دهه­های اخیر مطرح شده است، اما این پدیده با همه­ی انواع خود از دیرباز در ادبیات اسلامی کاربرد داشته است. شایع­ترین نوع این پدیده، کاربرد آیات، واژگان و معانی قرآنی یعنی اقتباس در آثار ادبی است. ادیبان و شاعران معاصر نیز به این امر بی­توجه نبوده­اند. یکی از شاعران معاصر عرب که از مضامین و واژه­های قرآنی بسیار سود جسته و جایگاه ویژه­ای را در این عرصه به خود اختصاص داده است، بدوی جبل شاعر سوری، متولد 1903م است. از جمله دلایل جایگاه ویژه­ی وی، می­توان به آشنایی او با قرآن کریم در کودکی و تسلط بر آن اشاره کرد. البته این تنها دلیل استفاده­ی وی از واژگان و مضامین قرآنی نیست؛ شاید عامل اصلی، آن باشد که وی خواست تا در جوّ خفقانی که می­زیست، حقایق را با استفاده از آیات قرآنی به صورت رمز و نماد روشن سازد و به علاوه، آن معنویت از دست رفته را به جامعه بازگرداند و شعر خود را با بهترین واژگان که همان واژه­های قرآن است، مزین نماید. این تحقیق بر آن است تا ضمن تعیین موارد کاربرد واژه­های قرآنی، این موارد را نیز بررسی و تحلیل نماید. قابل ذکر است که در این خصوص مطالعاتی صورت گرفته و به چاپ رسیده است و این تحقیق می­تواند تکمله­ای برای آن مطالعات یا نگرشی دوباره و جدید به موضوع باشد .                                     

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Verbal intertextuality in Badavi Jabal's poem with Holy Quran

نویسندگان [English]

  • M S 1
  • a E 2
  • r GH 3

1

2

3

چکیده [English]

 Although in recent decades the term of intertextuality has been suggested, but this phenomenon has been used in Islamic literature.   Arab and Persian poets in past had directly and indirectly have been borrowed from the Holy Quran and we know that poetry is closely related to Quranic heritage. Badavi Jabal, Syrian poet, was born in 1903. He is also one of the poets. This paper will study concepts of intertextuality in Badavi Jabal's poem, his use from rich culture of Quran and influence of Quranic phrases in his poem. Perhaps it is said Quran heritage reflects in the Muslim poets is not far from the mind, be said that in addition to the natural rate reflects in Badavi's poetry, his use of the Quranic culture was done with specific objectives, Among which can be pointed to these cases: use of Quranic symbols in his poetry (because of the inability for expression of national and political demands), to create Spirit epic in his poetry and to make beauty the poem

کلیدواژه‌ها [English]

  • Badavi Jabal
  • Verbal intertextuality
  • Quranic intertextuality
 قرآن کریم
1- الجبل، بدوی .(1987م). «الدیوان»، تقدیم: اکرم زعیتر، بیروت: دارالعودة، ط 1.
2- جحا، میشال خلیل.(1999م). «الشعر العربی الحدیث من أحمد شوقی إلی محمود درویش»، بیروت: دارالعودة، ط 1.
3- الجعافرة، محمد.(2003م). «التناص و التلقی»، الأردن: دار الکندی، ط 1.
4- جمیل قنبس، أکرم.(1990م). «بدوی الجبل شاعر العربیة و العرب»، دمشق: دارالمعرفة، ط 1.
5- الحاوی، ایلیا.(1981م). «الشعرالعربی المعاصر»، بیروت: دارالکتاب اللبنانی، الجزء الاول، ط 1.
6- حلبی، أحمد طعمة.(2007).«التناص بین النظریة والتطبیق: شعر البیاتی نموذجا»ً، دمشق: وزارة الثقافة، دون رقم الطبع.
7- السعدنی، مصطفی.(1991م). «التناص الشعری قراءة أخری لقضیة السرقات»، توزیع المعارف بالإسکندریة، دون رقم الطبع.
8- الطباطبائی، محمد حسین.(1363ش). «المیزان فی تفسیر القرآن»، قم: منشورات جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة، المجلد 7، دون رقم الطبع.
9- الطبرسی، الشیخ ابی علی الفضل بن الحسن.(1986م). «مجمع البیان فی تفسیر القرآن»، بیروت، المجلد الرابع، ط 1.
10- عثمان، هاشم.(1998م).«بدوی الجبل (آثار وقصائد مجهولة)»، بیروت: ریاض الریس للکتب والنشر، ط 1.
11- عشری، زاید علی.(1997م). «استدعاء الشخصیات التراثیة فی الشعر العربیّ المعاصر»، دار الفکر العربیّ، دون رقم الطبع.
12- گراهام، آلن. (1380ش). «بینامتنیت»، ترجمه: پیام یزدانجو،تهران: نشر مرکز.
13- مفتاح، محمد.(1992م).«تحلیل الخطاب الشعری (استراتیجیة التناص)»، المرکز الثقافی العربی، ط 3.
14- الهاشمی، أحمد. (د.ت). «جواهرالبلاغة»، بیروت: دار إحیاء التراث العربی،‌ ط 12.
ب ـ مجله­ها و پایان­نامه­ها
15- ایروانی زاده عبدالغنی و نهیرات احمد، (1388ش) «استدعاء الشخصیات القرآنیة فی دیوان بدوی جبل»، مجلة‌الجمعیة العلمیة الإیرانیة للغة العربیة وآدابها، تهران (صص 1ـ18).
16- لوشن، نورالهدی، (1424ق)، «التناص بین التراث و المعاصرة»، مجلة جامعة أم القری لعلوم الشریعة واللغة العربیة وآدابها، ج15، ع26، (صص 1019ـ1033).
17- نهیرات، أحمد (1386ش)،«استدعاء التراث القصصی فی شعر الرواد المعاصرین العرب»، پایان نامه دکترای زبان و ادبیات عرب، دانشگاه اصفهان ، دانشکده­ی زبانهای خارجی.
 
ج ـ سایتهای اینترنتی:
18- شرتح، عصام (2005م)، «الظواهر الأسلوبیة فی شعر بدوی الجبل» : www.awu-dam.org