مقاله پژوهشی
روان شناسی شخصیت «بشار بن برد» از رهگذر زندگی نامه و گزیده¬¬ای از اشعارش

حمید احمدیان؛ فهیمه میرزایی جابری

دوره 3، شماره 8 ، شهریور 1391، صفحه 1-18

چکیده
  در این نوشتار به روانکاوی شخصیت بشا­ر بن ­برد، شاعر نابینا و پرآوازة عصر عباسی اول می‌پردازیم. تلاش ما این است که با به کارگیری نظریات روانشناسانی چون آدلر، رانک و فروید با تکیه بر زندگی و پاره­ای از آثار وی، انگیزه­ها و روحیات شاعر که در آفرینش شعری او مؤثر بوده، کشف و درک کنیم. در این جستار، محیط اجتماعی شاعر به عنوان عامل ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
کارکرد تصویر هنری در شعر شیعی

احمد امید علی؛ خلیل پروینی؛ عیسی متقی زاده؛ ابوالحسن امین مقدسی

دوره 3، شماره 8 ، شهریور 1391، صفحه 19-38

چکیده
  تصاویر شاعرانه محصول تجربیات عاطفی و فکری شاعر است. نقش تصاویر شاعرانه در انتقال تجربیات (افکار و احساسات) و تأمل در عناصر آن، بازتابی از جهان بینی شاعر محسوب می‌شود؛ چنانکه نمی‌توان از نقش آن در بازنمایی کیفیت اثر ادبی و همچنین میزان و سطح تأثیر آن بر مخاطب غافل ماند. بررسی این خصیصه و کارکرد آن در شعر شاعران شیعی در ادبیات عرب ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
سیر تحوّلات «توقیعات» و تأثیر آن در ادبیات عربی

عبدالغنی ایروانی زاده؛ مهدی عابدی

دوره 3، شماره 8 ، شهریور 1391، صفحه 40-56

چکیده
  توقیعات، فنّ نثری متداول در دوره های گوناگون است که در صدر اسلام زایش، و در عصر اموی انتشار یافت و در عصر عباسی به شکوفایی رسید، به اندلس انتقال یافت و سپس در گسترة گیتی پراکنده شد و در فرجام کار، پس از تهاجم سراسر خونبار مغول همچون سایر انواع ادبی، رو به اضمحلال نهاد و اثری از آن باقی نماند؛ امّا در زمان حکومت مملوکیان و عثمانیها جامه‌ای ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
ولادت حضرت علی (ع) در خانه کعبه از دیدگاه اندیشمندان و شاعران مسیحی عرب در دوران معاصر

مریم حکمت نیا؛ جعفر دلشاد

دوره 3، شماره 8 ، شهریور 1391، صفحه 58-78

چکیده
  آثار ادبی پرشماری از سپیده دم ولادت علی بن ابی طالب(ع) تاکنون در مدح و شرح حوادث زندگی و کمالات وجودی آن حضرت پدید آمده است که بسیاری از این آثار نه تنها در عرصه نثر و نظم شیعی، حتی در ادبیات عرب مسیحی برجسته و درخشان و از نظر لطافتهای معنایی و زیباییهای لفظی قابل توجهند. این مقاله با پژوهش در آثار ادیبان معاصر مسیحی نظیر جورج جرداق، عبد ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
کاربرد التفات در بافت کلام الهی

عبدالله رادمرد؛ هما رحمانی

دوره 3، شماره 8 ، شهریور 1391، صفحه 80-112

چکیده
  التفات یکی از فنون و آرایه­های ادبی است که در بیشتر کتابهای بلاغی عربی و فارسی به معنای تغییر زاویة سخن آمده و انواع محدودی از تغییرات اسلوبی و معنایی برای آن بر­شمرده شده است. اگرچه توجه به التفات و نشانه­ها­یی مبنی بر وجود آن در تمامی ادوار بلاغت عربی و فارسی به چشم می­خورد، بی­تردید، رشد و تکامل این صنعت ادبی، مدیون و مرهون ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تحلیل ادبیات کودکان مصر با تکیه بر داستان شاپرک قرمز اثر نبیل سلیمان سلیمان خلف

کبری روشنفکر؛ عیسی متقی زاده؛ پوران رضایی؛ مرتضی زارعی برمی

دوره 3، شماره 8 ، شهریور 1391، صفحه 114-138

چکیده
      داستانی که برای کودک نوشته می­شود، نقشی بسیار مهم در تکوین شخصیت وی دارد. از طریق خواندن داستانهای خوب و آموزنده، کودک به بسیاری از ارزشهای اخلاقی پی می­برد. شجاعت، نوع دوستی، امیدواری، آزادی، طرفداری از حق و حقیقت و استقامت در مقابل زور و ستم ارزشهایی هستند که هسته مرکزی بسیاری از قصه­ها و داستانهای کودکان را شکل می­دهند ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بررسی تطبیقی دو قصیدة عرفانی «عینیه» ابن سینا و «علی طریق إرم» نسیب عریضه

محسن سیفی؛ فاطمه لطفی مفرد نیاسری

دوره 3، شماره 8 ، شهریور 1391، صفحه 140-157

چکیده
  یکی از اصولیترین ‌بن‌مایه‌های عرفانی اعتقاد به اصل و منشأ الهی و ملکوتی روح است که به‌سبب غفلت در عالم پست مادی هبوط کرده و زندانی گشته است و سالک می‌کوشد آن را از پلیدیها پاک سازد و با علم و معرفت رشد دهد، تا آن هنگام که زمان مرگ فرا رسد و بار دیگر نفس به جایگاه اصلی خویش بازگردد، درحالی که به همه امور نهانی آگاه است. ابن سینا ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
رابطة علم معانی با سبک شناسی

حامد صدقی؛ علی پیرانی شال؛ صغری فلاحتی؛ احمد امیدوار

دوره 3، شماره 8 ، شهریور 1391، صفحه 159-176

چکیده
  از جمله راههای مهم و ضروری برای رهایی از مشکلات نقد ادبی و افزودن بر گنجینه فضای نقد ادبی مراجعه به آرای دانشمندان قدیم و میراث گرانقدر آنهاست. به سخن دیگر، با «بازگشت به خویش» می‌توان تا حدی نیازهای فرا روی نقد ادبی را پاسخگو بود. البته به همین میراث نیز باید با دید دیگری نگریسته شود. علم بلاغت و آرای بزرگان آن در طرح مباحث گوناگون ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
چند ویژگیزبانی در ترجمة آیات تفسیر کشف الاسرار

حمید طاهری؛ شهلا محمودی؛ سید مهیلا حسینی

دوره 3، شماره 8 ، شهریور 1391، صفحه 178-196

چکیده
  تأمل در ترجمة آیات قرآن بیان کنندة این حقیقت است که مترجمان قدیم به سبب ایمان و اعتقاد به اسلام و کلام خدا کوشیده‏اند، امانتدار و راست گفتار باشند تا ازتهمت و شبهه موجود در قرن چهارم  که از قبل برگرداندن قرآن به زبان غیرعربی در جامعة اسلامی وجود داشت، درامان باشند. «نوبۀ الاولی» تفسیر کشف الاسرار و عدةالابرار میبدی- که حاوی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
سیمای امام علی(ع) در اشعار سید حمیری

عباس عرب؛ شیرین سالم

دوره 3، شماره 8 ، شهریور 1391، صفحه 198-222

چکیده
  شاعران اهل بیت در طول تاریخ به زیباترین وجه مناقب امامان معصوم را در قالب شعر بیان کرده و با شعر هدفدار خود حقانیت آنان را یادآور شده اند. سید حمیری از جملة همین شعرای اهل بیت است که گرایشهای سیاسی و عقیدتی در اشعارش هویداست. وی با استفاده از ذوق ادبی خود قصاید زیبا و ماندگاری در توصیف مقام شامخ و فضایل اخلاقی امام علی(ع) از خود به یادگار ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
«پارسیهای تازی نما»: ریشه‌شناسی واژه‌های فارسی عربی نما

کامران کسایی

دوره 3، شماره 8 ، شهریور 1391، صفحه 224-235

چکیده
  این مقاله، برآن است تا نمونه‌هایی از واژه‌های فارسی پرکاربردی را که امروزه آگاهانه یا ناآگاهانه عربی پنداشته می‌شوند و در گفتار و نوشتار بیشتر به شیوه واژگان تازی و ساختار آن زبان با آنها رفتار می‌شود بررسی، و اثبات کند که این واژه ها اگرچه به نظر عربی می‌آیند، ریشه فارسی یا غیرتازی دارند. همچنین علل و عواملی را که منجر ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
نزار قبانی، تنها، «شاعر زن » نیست

محمد جواد مهدوی؛ ربابه یزدان نژاد

دوره 3، شماره 8 ، شهریور 1391، صفحه 237-250

چکیده
       نزار قبانی به باور بسیاری از منتقدان و صاحب‌نظران شعر عرب، یکی از پدیده‌های شعر نو چه به لحاظ اسلوب و چه از نظر محتوای شعری است. او با پرداختن به شعر عاشقانة محض و موضوع زن، توانسته، همه آنچه را بیان کند که در باور امروز مربوط به عشق زمینی است. به همین سبب، او را «شاعر زن و عشق» لقب داده­اند؛ اما قبانی علاوه بر ...  بیشتر