مقاله پژوهشی
علی پاپی؛ محمد خاقانی اصفهانی
دوره 9، شماره 29 ، آبان 1396، صفحه 22-1
چکیده
مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی و بر مبنای زبانشناسی مقابله‌ای و نظریه تحلیل خطا، به بررسی و تحلیل خطاهای حروف جر در نوشتار دانشجویان زبان‌عربی در ایران پرداخته است. پس از تقسیم‌بندی خطاها بر اساس منشأ بروز، معلوم شد که شایع‌ترین خطاهای زبان‌آموزان به‌ترتیب مربوط به تداخل بینازبانی، درون‌زبانی و تداخل هردو زبان یا مبهم، و از ...
بیشتر
مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی و بر مبنای زبانشناسی مقابله‌ای و نظریه تحلیل خطا، به بررسی و تحلیل خطاهای حروف جر در نوشتار دانشجویان زبان‌عربی در ایران پرداخته است. پس از تقسیم‌بندی خطاها بر اساس منشأ بروز، معلوم شد که شایع‌ترین خطاهای زبان‌آموزان به‌ترتیب مربوط به تداخل بینازبانی، درون‌زبانی و تداخل هردو زبان یا مبهم، و از میان خطاهای بینازبانی بیشترین خطاها مربوطه به بکارگیری حرف "باء" به جای دیگر حروف جر(إلی، علی و فی) است. این امر نشان می‌دهد که حرف باء به خاطر تشابه ظاهری آن در دو زبان عربی و فارسی، زبان آموز را به اشتباه انداخته است. همچنین در خطاهای درون زبانی بیشترین خطاها مربوط به استفاده از حروف جر دیگر-بویژه إلی، علی و مِن- به جای حرف "لام" بوده است، نشان می‌دهد که زبان آموز به‌دلیل تشخیص ناقص در کاربرد حروف مخصوص زبان عربی، دچار این اشتباه شده است. فزونی خطاهای بینازبانی بیانگر آنست که دانشجویان زبان‌عربی در بکارگیری حروف جر تا حد زیادی تحت تاثیر زبان‌فارسی هستند. از دلایل این امر آنکه؛ در واقع آنها فارسی می اندیشند و عربی می نویسند و دلیل دیگر این‌که آموزش زبان‌عربی در ایران بر خلاف زبان انگیسی در سنین پایین چندان مورد توجه قرار نمی گیرد که (طبق نظر زبانشناسان) این امر احتمال تداخل بینازبانی را در سنین بالاتر بیشتر می‌کند. دلیل دیگر آن است که فارسی و عربی در دو خوشه زبانی متفاوت هستند. زبان‌عربی در خوشة‌سامی جای دارد، برخلاف فارسی و انگلیسی که هردو متعلق خوشه هند و اروپایی هستند.
مقاله پژوهشی
مریم جلائی؛ مسلم سخنی
دوره 9، شماره 29 ، آبان 1396، صفحه 23-47
چکیده
یکی از نرم‌افزارهایی که امروزه در آموزش زبان عربی مورد استفاده قرار می‌گیرد، نرم‌افزار آموزشی آریا-بوک است که چند سالی است در مدارس کاشان نیز توزیع می‌شود. در این پژوهش سعی شده است تا تأثیر به-کارگیری این نرم‌افزار بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در درس عربی و تفاوت میان میزان پیشرفت تحصیلی آنان در مقایسه با روش‌های سنّتی مورد بررسی ...
بیشتر
یکی از نرم‌افزارهایی که امروزه در آموزش زبان عربی مورد استفاده قرار می‌گیرد، نرم‌افزار آموزشی آریا-بوک است که چند سالی است در مدارس کاشان نیز توزیع می‌شود. در این پژوهش سعی شده است تا تأثیر به-کارگیری این نرم‌افزار بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در درس عربی و تفاوت میان میزان پیشرفت تحصیلی آنان در مقایسه با روش‌های سنّتی مورد بررسی قرار گیرد. پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، شبه تجربی و مقایسه‌ای ـ آزمایشی است. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان پسرانه پایه هشتم مدارس شهرستان کاشان (جمعاً 2139 دانش‌آموز) است. پژوهش با تدریس مستقیم در 4 کلاس (جمعاً70 دانش‌آموز) به صورت تصادفی در دو گروه گواه و آزمایش در طول یک نیم‌سال تحصیلی (95-94) و در 15 جلسه انجام گرفته است. اطّلاعات جمع‌آوری شده با استفاده از آزمون T و با ضریب اطمینان 95% در قالب پیش‌آزمون و پس‌آزمون تحلیل آماری شده است و به منظور سنجش دقیق‌ترِ نتایج، نمرات مستمر آنها نیز مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. با توجّه به نتایجی که از تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار spss به دست آمد؛ مشخص شد 1) در اثر استفاده از این نرم‌افزار، تفاوت معنی‌داری در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در پیش‌آزمون و پس‌آزمون ایجاد شده است. 2) استفاده از این نرم‌افزار در فرایند یاددهی و یادگیری دارای تأثیر بیشتر و تفاوت معنادارتری نسبت به روش سنّتی بوده است.
مقاله پژوهشی
مهین حاجی زاده؛ مهناز خازیر
دوره 9، شماره 29 ، آبان 1396، صفحه 49-79
چکیده
پست‌مدرنیسم یکی از جنبش‌های تأثیر‌گذار چند دهۀ اخیر است و فصل جدیدی در تاریخ تمدن غرب به شمار می‌رود. این جنبش نه تنها بر عرصه‌های فرهنگی، اقتصادی، سیاسی تأثیر گذاشت، بلکه به حوزۀ ادبیّات و به طور خاص به حوزه داستان نویسی نیز راه یافت و ساختار و محتوای رمان را دچار تغییر و تحول کرد. نظریه‌پردازان تناقض، عدم قطعیّت، فقدان قاعده، ...
بیشتر
پست‌مدرنیسم یکی از جنبش‌های تأثیر‌گذار چند دهۀ اخیر است و فصل جدیدی در تاریخ تمدن غرب به شمار می‌رود. این جنبش نه تنها بر عرصه‌های فرهنگی، اقتصادی، سیاسی تأثیر گذاشت، بلکه به حوزۀ ادبیّات و به طور خاص به حوزه داستان نویسی نیز راه یافت و ساختار و محتوای رمان را دچار تغییر و تحول کرد. نظریه‌پردازان تناقض، عدم قطعیّت، فقدان قاعده، زیاده‌روی، اتصال کوتاه، زمان‌پریشی، از هم‌گسیختگی، تداعی نامنسجم اندیشه، پارانویا، تکنیک داستان در داستان و التقاط ژانرهای ادبی را ویژگی ادبیّات داستانی پست مدرن برمی‌شمرند. رمان «مملکة الغرباء» اثر إلیاس خوری، رمان‌نویس لبنانی، بر اساس انگاره‌های پست‌مدرنیستی به نگارش درآمده است. وی با برگزیدن قالب پست‌مدرن برای بیان اندیشه و جهان‌بینی خود، به خوبی آوارگی و سرگشتگی انسان در گسترۀ جنگ و تبعات آن را به تصویر می‌کشد. پژوهش حاضر که به روش توصیفی – تحلیلی نگاشته شده در صدد است که رمان «مملکة الغرباء» را بر اساس مؤلفه‌های پست مدرنیستی تحلیل نماید و از آنجا که خط فاصل مدرنیسم از پست‌مدرنیسم دشوار است، لذا جهت نمایان کردن ظهور پست مدرنیسم در این رمان، ابتدا برخی از مهم‌ترین شاخصه‌های مدرنیستی رمان تحلیل و سپس بارزترین مؤلفه‌های پست-مدرنیستی آن استخراج و مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. دستاورد کلی پژوهش مبین آن است که کاربست پست‌مدرنیسم در این رمان کاملاً محسوس است؛ بنابراین می‌توان اذعان داشت که خوری از نویسندگان الگوپرداز و مقلّد صرف نیست بلکه در مسیر داستان نویسی خود همواره در حال اتخاذ سبک‌های نوین داستان‌نویسی است و در ادبیّات عرب جزء نویسندگان پیشرو در ادبیّات پست مدرن ..
مقاله پژوهشی
فرهاد رجبی؛ امیر فرهنگدوست
دوره 9، شماره 29 ، آبان 1396، صفحه 81-104
چکیده
شعر معاصر، برای برقراری ارتباطی مؤثرتر با مخاطب و به منظور تقویت زمینه‌های انتقال بهتر معنا می‌کوشد از امکانات موجود در هنرهای جدید، بهره‌برداری کند. از جمله این امکانات، دستاوردها و امکانات هنر سینماست که به طور خاص در شعر فاطمه ناعوت مصری (1952- ) مورد توجه است. او بر آن است تا با بهره‌گیری از زبان تصویر و با توجه به اقبال مخاطبان ...
بیشتر
شعر معاصر، برای برقراری ارتباطی مؤثرتر با مخاطب و به منظور تقویت زمینه‌های انتقال بهتر معنا می‌کوشد از امکانات موجود در هنرهای جدید، بهره‌برداری کند. از جمله این امکانات، دستاوردها و امکانات هنر سینماست که به طور خاص در شعر فاطمه ناعوت مصری (1952- ) مورد توجه است. او بر آن است تا با بهره‌گیری از زبان تصویر و با توجه به اقبال مخاطبان امروزی به هنر سینما از تکنیک‌های موفق به کار گرفته شده در این عرصه سود برد؛ لذا ضمن حفظ اصالت زبان شعر، شیوههای روایت سینمایی را انتخاب کرده و علاوه بر آن از تکنیکهایی چون؛ میزانسن، دکوپاژ، تدوین و... استفاده می‌کند. این نوشته کوشیده است تا از این زاویه به شعر ناعوت نگریسته، موارد و کیفیت بهکارگیری از این دستاوردها را به روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار دهد. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد شعر ناعوت در اثر به کارگیری امکانات موجود، ضمن توسعه و تنوع دایره حضور خود، در ایجاد رابطهای مناسبتر با مخاطب نیز توفیق یافته است.
مقاله پژوهشی
کلثوم صدیقی
دوره 9، شماره 29 ، آبان 1396، صفحه 105-127
چکیده
سوگباریهای دسته جمعی برزیگران در میانرودان و فینیقیه به یاد دوموزی و مرگ او در ذهن مردمان مشرقِ عربی چنان بازتابی داشته که ژرفای آن هنوز هم چنان که بایسته بوده واکاوی نگشته است؛ بررسی این اسطوره- آیین در ادبیات معاصر عربی و بهویژه در چکامة «مرحی غیلان» -که سیّاب آن را در سال 1957م به افتخار تولّد تنها پسرش یعنی «غیلان» ...
بیشتر
سوگباریهای دسته جمعی برزیگران در میانرودان و فینیقیه به یاد دوموزی و مرگ او در ذهن مردمان مشرقِ عربی چنان بازتابی داشته که ژرفای آن هنوز هم چنان که بایسته بوده واکاوی نگشته است؛ بررسی این اسطوره- آیین در ادبیات معاصر عربی و بهویژه در چکامة «مرحی غیلان» -که سیّاب آن را در سال 1957م به افتخار تولّد تنها پسرش یعنی «غیلان» سروده است- از آن رو ضرورت دارد که از یکسو مرور مصائب ایزد گیاهیِ قربانی در متن سروده برای هریک از افراد بشر دارای خاصیّت تسلی بخشی است و از دیگرسوی بازخوانی این کهناسطوره در ذهن انسان سرگشتة معاصر، گونهای ایمانباوری به حتمی بودن رستخیز را درپی دارد. هدف اصلی نگارنده در این نوشتار، بازیابی عناصر بنیادین شکلدهندة اسطورة جفت گیاهی در چکامة «مرحی غیلان» سیّاب بوده است و شیوهای که نگارنده برای تحقّق این هدف از آن بهره گرفته است شیوة نقد اسطورهشناختی میباشد. برآیند فرجامین جستار حاضر، نشان می‌دهد که سیّاب توانسته است در چکامة خویش، ژرفساخت و سازههای بنیادین متون کهن اسطورة رستخیز گیاهی شامل ایزد گیاهی قربانی، ایزد-بانوی گیاهی، جهان فرودین، درخت و پیوند خون و آب را در رویکردی منسجم، متناسب با شرایط خویش و در پیوند با وضعیت سرزمینش بازآفرینی نماید؛ وی همچنین در این چکامه از نماد مسیح مصلوب در قالب ترسیم خویش در جایگاه تمّوزِ شهیدشوندة اسطورة رستخیز بهره گرفته است.
مقاله پژوهشی
فواد عبدالله زاده؛ طاهره میرزاده
دوره 9، شماره 29 ، آبان 1396، صفحه 129-146
چکیده
تحلیل فراگفتمان نوعی تحلیل زبانشناسی است که خواننده را به فراسوی متن می‌کشاند و بین خواننده و نویسنده ارتباطی مشارکت‌آمیز ایجاد می‌کند. در همین زمینه کِن هایلند با ارائۀ الگوی نظری فراگفتمان، دامنۀ وسیعی را در شناخت بهتر ارتباط مشارکتی بین نوع نگرش خواننده و نویسندۀ متن بیان کرده است. در چارچوب نظری وی، نویسنده از ابزارهای مختلف ...
بیشتر
تحلیل فراگفتمان نوعی تحلیل زبانشناسی است که خواننده را به فراسوی متن می‌کشاند و بین خواننده و نویسنده ارتباطی مشارکت‌آمیز ایجاد می‌کند. در همین زمینه کِن هایلند با ارائۀ الگوی نظری فراگفتمان، دامنۀ وسیعی را در شناخت بهتر ارتباط مشارکتی بین نوع نگرش خواننده و نویسندۀ متن بیان کرده است. در چارچوب نظری وی، نویسنده از ابزارهای مختلف فراگفتمانی نظیر نگرش‌نماهای مثبت و منفی (صفاتی نظیر شیوا و ضعیف)، تردیدنماها (کلماتی مانند شاید) و یقین‌نماها (قیدهایی مانند حتما) برای بیان ارزش‌های یک پدیده، میزان تردید و قطعیت در خصوص یک گذاره استفاده کرده است. بررسی کتاب‌های نقدی براساس این الگو، معیاری برای تبیین شیوۀ نگرش ناقدان است. پژوهش حاضر در صدد است با روش توصیفی-تحلیلی و بر مبنای الگوی فراگفتمانی هایلند به بررسی مقوله‌های زبانی- بلاغی کتاب «فی الأدب العباسی، الرؤیة والفنّ» اثر عزالدین اسماعیل بپردازد. یافته‌های پژوهش حاکی از درصد بالای مقوله‌های زبانی در کتاب به ترتیب زیر دارد ؛ استنادها 451 و گذاره‌ها 335، ابهام‌زداها 324، خوداظهاره جمع 269 و راهنمایی خواننده در متن 246 مورد. این ارزیابی زبانی بر این امر دلالت دارد که نویسنده متن را به مثابه کنشی اجتماعی می داند و سعی در مشارکت دادن خواننده را دارد.
مقاله پژوهشی
رضا ناظمیان؛ حسام حاج مومن
دوره 9، شماره 29 ، آبان 1396، صفحه 147-173
چکیده
این پژوهش از دیدگاه زبانشناختی به این مسأله می‌پردازد که ترجمه‌ی شعر چگونه ماهیت زبانیِ شعر عربی و مؤلفه‌های سازنده‌ی آن را به زبان فارسی منتقل می‌کند؟ روش پژوهش تحلیلی- تطبیقی است. در بخش تحلیلی، ابتدا برمبنای نظریه‌ی فرمالیسم ماهیت شعر و چهار مؤلفه‌ی سازنده‌ی آن (هنرسازه‌ها، نظام، ریتم، و درون‌مایه) تبیین می‌شوند. سپس با ...
بیشتر
این پژوهش از دیدگاه زبانشناختی به این مسأله می‌پردازد که ترجمه‌ی شعر چگونه ماهیت زبانیِ شعر عربی و مؤلفه‌های سازنده‌ی آن را به زبان فارسی منتقل می‌کند؟ روش پژوهش تحلیلی- تطبیقی است. در بخش تحلیلی، ابتدا برمبنای نظریه‌ی فرمالیسم ماهیت شعر و چهار مؤلفه‌ی سازنده‌ی آن (هنرسازه‌ها، نظام، ریتم، و درون‌مایه) تبیین می‌شوند. سپس با مطالعهی نمونههایی از ترجمه‌ی شعر از عربی به فارسی، چارچوبی زبانشناختی برای تحلیل این کنش طرح می‌شود. این تحلیل نشان می‌دهد ترجمه برای حفظ ماهیت شعر عربی در زبان فارسی، نقش شعریِ زبان را در زبان فارسی فعال می‌کند تا اثری تولید کند که از نظر نحوهی کاربست عناصر زبانی با اثر اصلی معادل باشد. این تعادل از طریق بازآفرینیِ چهار مؤلفه‌ی سازنده‌ی فرم شعر عربی در قالب فرم شعر فارسی حاصل می‌شود. در بخش تطبیقی، مطالعهی نمونههایی از قصیدهی لامیة العجم همراه با ترجمه‌ی فارسی آن، چگونگیِ این بازآفرینی را عملا نشان می‌دهد.
