نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 دانشگاه شهید مدنی اذربایجان

چکیده

پست‌مدرنیسم یکی از جنبش‌های تأثیر‌گذار چند دهۀ اخیر است و فصل جدیدی در تاریخ تمدن غرب به شمار می‌رود. این جنبش نه تنها بر عرصه‌های فرهنگی، اقتصادی، سیاسی تأثیر گذاشت، بلکه به حوزۀ ادبیّات و به طور خاص به حوزه داستان نویسی نیز راه یافت و ساختار و محتوای رمان را دچار تغییر و تحول کرد. نظریه‌پردازان تناقض، عدم قطعیّت، فقدان قاعده، زیاده‌روی، اتصال کوتاه، زمان‌پریشی، از هم‌گسیختگی، تداعی نامنسجم اندیشه، پارانویا، تکنیک داستان در داستان و التقاط ژانرهای ادبی را ویژگی ادبیّات داستانی پست مدرن برمی‌شمرند. رمان «مملکة الغرباء» اثر إلیاس خوری، رمان‌نویس لبنانی، بر اساس انگاره‌های پست‌مدرنیستی به نگارش درآمده است. وی با برگزیدن قالب پست‌مدرن برای بیان اندیشه و جهان‌بینی خود، به خوبی آوارگی و سرگشتگی انسان در گسترۀ جنگ و تبعات آن را به تصویر می‌کشد. پژوهش حاضر که به روش توصیفی – تحلیلی نگاشته شده در صدد است که رمان «مملکة الغرباء» را بر اساس مؤلفه‌های پست مدرنیستی تحلیل نماید و از آنجا که خط فاصل مدرنیسم از پست‌مدرنیسم دشوار است، لذا جهت نمایان کردن ظهور پست مدرنیسم در این رمان، ابتدا برخی از مهم‌ترین شاخصه‌های مدرنیستی رمان تحلیل و سپس بارزترین مؤلفه‌های پست-مدرنیستی آن استخراج و مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. دستاورد کلی پژوهش مبین آن است که کاربست پست‌مدرنیسم در این رمان کاملاً محسوس است؛ بنابراین می‌توان اذعان داشت که خوری از نویسندگان الگوپرداز و مقلّد صرف نیست بلکه در مسیر داستان نویسی خود همواره در حال اتخاذ سبک‌های نوین داستان‌نویسی است و در ادبیّات عرب جزء نویسندگان پیشرو در ادبیّات پست مدرن ..

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Postmodernism current in novel "The kingdom of strangers" by Elias Khoury

چکیده [English]

Postmodernism is one of the influential movements in recent decades and can be considered as a new chapter in the history of west civilization. Not only the postmodernism affected cultural, economic and political eras, it also entered into the literature area, especially fiction writing one and transformed the structure and content of the novel. Theoreticians characterize paradox, uncertainty, irregularity, indulgence, short circuit, anachronism, disruption, incoherent thought association, paranoia, and fiction in fiction technique and mixture of literary genres as some dominant properties of post-modern fiction writing. The novel "The kingdom of strangers" compiled by the Lebanese novelist, Elias Khoury, is written based on postmodernism patterns. By applying postmodernism framework to express his thoughts and ideology, the author artistically portrayed the wander and bewilderment of people in war context with its consequences. By taking a descriptive-analytic approach, the presents study has attempted to examine the novel "The kingdom of strangers" based on post-modernism indices. Since it is difficult to draw a distinctive line between modernism and postmodernism, to illuminate the appearance of post-modernism current in the novel, first some significant indices of modernism are analyzed, then, the most evident indices of post-modernism are investigated. The findings reveal that the postmodernism indices are prominently applied in the novel. Therefore, it can be claimed that Khoury is not a mere pattern follower and imitator author and by constantly applying modern styles in his fiction writing, he is considered as a pioneer author in postmodern literature.

کلیدواژه‌ها [English]

  • New novel
  • Modernism
  • postmodernism
  • Elias Khoury
  • The kingdom of strangers
-         المدینی، احمد. (1987م). فی اصول الخطاب النقدی؛ بغداد: دارالشؤون الثقافة العامة.
-         الموسی، خلیل. (2000م). فی الشعر العربی الحدیث؛ دمشق: اتّحاد الکتّاب العرب.
-         حسن القصراوی، مها. ( 2004م). الزمن فی الروایة العربیة؛ الطبعة الاولی، بیروت: مؤسسة الإبحاث العربیة.
-         خوری، إلیاس. (1993م). مملکة الغرباء؛ الطبعة الاولی، بیروت: دارالآداب.
-         مرتاض، عبدالملک. (1998م). فی النظریة الروایة؛ الکویت: عالم المعرفة.
-         مفتاح، محمد. (1985م). تحلیل الخطاب الشعری(استراتیجیة التناص)؛ بیروت: دارالبیضاء.
-         الهاشمی، احمد. (1388ش). جواهر البلاغة؛ الطبعة الثانیة، قم: دارالفکر.
-         مقالات عربی
-         العویط، عقل. (1984م). «حوار مع إلیاس خوری" نحن نعیش فعلاً مع الموتی"»؛ النهار العربی الدولی.تاریخ بازیابی 2/12/1984م htt://www.lib.ir
کتاب‌های فارسی
-        اخوت، احمد. (1371). دستور زبان داستان؛ چاپ اول، اصفهان: نشر فردا.
-        ــــــــــ . (1377). معنای مدرنیته؛ چاپ اول، تهران: نشر مرکز.
-        بیات، عبدالرسول و دیگران. (1386). فرهنگ واژه‌ها؛ چاپ سوم، قم: مؤسسه اندیشه و فرهنگ دینی.
-        باختین، میخائیل. (1383). زیبایی­شناسی و نظریۀ رمان؛ ترجمۀ آذین حسن­زاده، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات هنری.
-        پاینده، حسین. (1382)، گفتمان نقد ( مقالاتی در نقد ادبی)؛ تهران: روزنگار.
-        ــــــــــ . (1383). مدرنیسم و پست­مدرنسیم در رمان؛ تهران: روزنگار.
-        چایلدز، پیتر. (1386). مدرنیسم؛ ترجمۀ رضا رضایی، چاپ دوم، تهران: ماهی.
-        داد، سیما. (1383). فرهنگ اصطلاحات ادبی؛ چاپ دوم، تهران: مروارید.
-        زرشناس، شهریار. (1371). شش مقاله (دربارۀ هنر و ادبیات داستانی)؛ تهران: انتشارات برگ.
-        شمیسا، سیروس. (1378ش). نقد ادبی؛ تهران: فردوس.
-        میرصادقی، جمال. (1394ش). عناصر داستان؛ چاپ نهم، تهران: نشر سخن.
-        نوذری، حسینعلی. (1385ش). صورت بندی مدرنیته و پست مدرن؛ چاپ دوم، تهران: نقش جهان.
-        هاجری، حسین. (1384ش). انعکاس اندیشه­های پست­مدرن در ادبیّات داستانی معاصر ایران(1357-1379)؛ چاپ اول، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی.
-        هارلند، ریچارد. (1382ش). درآمدی تاریخی بر نظریه­های ادبی؛ گروه ترجمة شیراز، تهران: نشر چشمه.
مقالات فارسی
-        حسن زادۀ دستجردی، افسانه. (1393ش). «تحلیل رمان اسفار کاتبان بر اساس شاخصه­های نگارش رمان مدرن و پسا مدرن»؛ پژوهش نامۀ نقد ادبی و بلاغت، سال دوّم، شمارۀ 2، صص 57-76.
-        هاشمی­پور، مرتضی. (1386ش). «الیاس خوری نویسنده­ای از لبنان»؛ فصلنامة فرهنگی، ادبی، هنریِ سمرقند، سال پنچم، شمارة 17، صص 113- 116.
 
-                                             پایگاه‌های اینترنتی