مقاله پژوهشی
مسعود باوان پوری؛ عبدالاحد غیبی؛ مهین حاجی زاده؛ خلیل پروینی
چکیده
نشانهشناسی یکی از پژوهش های میان‌رشته‌ای است که به تحلیل نشانهها و درک معانی نهفته در آنها می‌پردازد. ارتباط غیرکلامی نیز یکی از شاخه‌های نشانهشناسی است که انواع رفتارهای حرکتی افراد از جمله حالات چهره، حرکت‌های بدن، ژست‌ها و حرکت‌های تنظیم مکالمه و ... را در بر می‌گیرد. همچنین طرز قرار گرفتن، ایستادن، طرز لباس پوشیدن، ...
بیشتر
نشانهشناسی یکی از پژوهش های میان‌رشته‌ای است که به تحلیل نشانهها و درک معانی نهفته در آنها می‌پردازد. ارتباط غیرکلامی نیز یکی از شاخه‌های نشانهشناسی است که انواع رفتارهای حرکتی افراد از جمله حالات چهره، حرکت‌های بدن، ژست‌ها و حرکت‌های تنظیم مکالمه و ... را در بر می‌گیرد. همچنین طرز قرار گرفتن، ایستادن، طرز لباس پوشیدن، ارتباطات چهره‌ای، اشارات اندامی، پیرازبان، و ... نشانههای ارتباط غیرکلامی هستند که می‌توانند به صورت مستقل پیامی را منتقل نمایند و یا کمک کنند تا پیام‌های کلامی تأثیرگذارتر شوند. این نوع ارتباطات دارای شش کارکرد تکمیل کردن، تکذیب کردن، تکرار کردن، کنترل کردن، جانشینی و تأکیدی می‌باشد. در این راستا پژوهش حاضر درصدد است رمان الطلیانی اثر شکری المبخوت، نویسندۀ معاصر تونسی، را از منظر نشانههای ارتباط غیرکلامی از جمله حالات چهره، حالات چشم، چشایی و ... مورد بررسی قرار دهد. این خوانشِ تازه از متن سبب میشود تا خواننده، پیام‌هایی که نویسنده از طریق عناصر غیرکلامی به وی منتقل نموده را رمزگشایی نماید. اهمیت رمان الطلیانی به انتخاب آن به عنوان جایزۀ پوکر در سال 2015م برمی‌گردد و بررسی آن از منظر نشانهشناسی ضرورت اصلی پژوهش حاضر است. نتایج پژوهش نشانگر آن است که المبخوت از حالت‌های مختلف چهره و کارکردهای مربوط به آن، بیشترین بهره را برده است. وی از این حالت‌ها برای بیان مواردی مانند ترس از وقوع امری عجیب، رضایت، تمسخر و .... استفاده کرده است. در کنار این موارد حالت‌ها و اندام‌های دیگری نیز در رساندن پیام‌های نویسنده دخیل هستند و بیشترین کارکردهای این پیام‌ها، کارکرد جانشینی است.
مقاله پژوهشی
رضا چهرقانی
چکیده
فرهنگ‌نویسان عرب از دیرباز درخصوص ریشه و معنای کلمة «مکّه» فرضیه‌های گوناگونی را مطرح کرده‌اند که از دیدگاه تاریخی، ریشه‌شناسی و معنی‌شناسی قابل نقد و مناقشه هستند. این مفروضات؛ مانند مکَّ چون زمین آبش را مکیده است یا مکاء بدان سبب که نیایش اعراب جاهلی همراه با سوت کشیدن بوده است؛ اغلب بر اساس نوعی ریشه‌شناسی عامیانه ...
بیشتر
فرهنگ‌نویسان عرب از دیرباز درخصوص ریشه و معنای کلمة «مکّه» فرضیه‌های گوناگونی را مطرح کرده‌اند که از دیدگاه تاریخی، ریشه‌شناسی و معنی‌شناسی قابل نقد و مناقشه هستند. این مفروضات؛ مانند مکَّ چون زمین آبش را مکیده است یا مکاء بدان سبب که نیایش اعراب جاهلی همراه با سوت کشیدن بوده است؛ اغلب بر اساس نوعی ریشه‌شناسی عامیانه بنا شده‌اند و به دلیل نقل قول‌های مکرر از منابع اولیه، در میان پژوهشگران رواج یافته و به اعتبار رواج و کثرت استعمال، قطعی تلقّی شده و کمتر مورد بازنگری و نقد قرارگرفته‌اند. با توجه به اینکه وجود ساخت‌های بسیار کهن از واژه‌های فارسی دخیل در زبان عربی و متن‌های قدیمی‌تر این زبان؛ ازجمله اشعار جاهلی و مهم‌تر از آن قرآن کریم، نمایانگر ارتباط دیرینة شاخة ایرانی زبان‌های هند و اروپایی با زبان عربی است و با عنایت به اینکه شواهد تاریخی- مانند همجواری و ارتباط ایران با سرزمین‌های آشور و اکد، خاستگاه زبان‌های سامی، و همچنین سلطة سیاسی حکومت‌های ایرانی بر شبه جزیرة عربستان در دورة باستان و میانه- نیز مؤید این حضور است، پژوهش پیش رو میکوشد، ضمن بررسی نظر فرهنگ‌نویسان پیشین درخصوص ریشه و معنای کلمۀ «مکه»، با بهره‌گیری از روش توصیفی-تحلیلی، فرضیه ایرانی بودن ریشة این کلمة را در زبان عربی طرح و تبیین نماید. نتیجة این پژوهش نشان میدهد که احتمالاً واژة «مکَّه» و ساخت اصیل‌تر آن «بکَّه» واجد ریشة ایرانی و صورت تحول یافته‌ای از کلمة «بغ» یا «بگ» در زبان اوستایی و فارسی باستان و به معنی شهر مقدس یا شهر خداست.
مقاله پژوهشی
تورج زینی وند؛ سمیه صولتی
چکیده
این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی ، به خوانش گفتمانی داستان کوتاه «طریق الخلاص»؛ نوشتۀ ذنون ایوب، نویسندۀ نسل اول داستان کوتاه‌نویسی عراق، می‌پردازد و بر آن است تا با تأکید بر رویکرد انتقادی نورمن فرکلاف و مدل سه‌گانه‌ای که برای بررسی مفاهیم قدرت، ایدئولوژی و نابرابری در متن ارائه میدهد، به این مهم دست یابد که شخصیّت‌‌های این ...
بیشتر
این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی ، به خوانش گفتمانی داستان کوتاه «طریق الخلاص»؛ نوشتۀ ذنون ایوب، نویسندۀ نسل اول داستان کوتاه‌نویسی عراق، می‌پردازد و بر آن است تا با تأکید بر رویکرد انتقادی نورمن فرکلاف و مدل سه‌گانه‌ای که برای بررسی مفاهیم قدرت، ایدئولوژی و نابرابری در متن ارائه میدهد، به این مهم دست یابد که شخصیّت‌‌های این داستان، نسبت به مدلهای ذهنی و تصوراتی که گفتمان حاکم بر جامعه در آن برهۀ زمانی برای آنان در نظر گرفته است، چه جهتگیری اتخاذ کرده‌اند؟ نتایج تحلیل گفتمانشناختی متن بر اساس رویکرد مورد نظر، حاکی از این است که نویسنده در این داستان، خواننده را با چالشی بنیادی روبهرو کرده است؛ چالش رودررویی مرد و زن سنّتی با زن متجدّد که یکی غرق در جهل و باورهای نادرست است و گفتمان غالب جامعه سنّتی را بازتولید میکند؛ و دیگری از فرهنگ و اندیشۀ نویسندگان غربی تاثیرپذیرفته و پذیرای تبعیض و نابرابری نیست. جامعهپذیری ناقص در هر دو گفتمان، پایانی تلخ به همراه دارد و آن مرگ قهرمان داستان و چیرگی گفتمان غالب است.
مقاله پژوهشی
بهنام فارسی؛ سلما قیومی
چکیده
نقد روانشناسی یکی از رویکردهای نقد ادبی معاصر است که با وجود ابهامات و کاستیهایی که دارد، در تحلیل روانی شخصیتها و فهم بهتر آثار ادبی به پژوهشگران کمک شایانی میکند. یکی از نظریههای مطرح در این رویکرد نقدی، نظریة «نیازها» است که برای اولینبار توسط روانشناسی آمریکایی به نام «هنری موری» مطرح شد. ...
بیشتر
نقد روانشناسی یکی از رویکردهای نقد ادبی معاصر است که با وجود ابهامات و کاستیهایی که دارد، در تحلیل روانی شخصیتها و فهم بهتر آثار ادبی به پژوهشگران کمک شایانی میکند. یکی از نظریههای مطرح در این رویکرد نقدی، نظریة «نیازها» است که برای اولینبار توسط روانشناسی آمریکایی به نام «هنری موری» مطرح شد. از نظر او نیازها به سبب وجود فشار است که در انسان خودنمایی میکنند و انسان برای برطرف ساختن این فشارها به پاسخدادن به نیازهای خود از راههای گوناگون اقدام مینماید. این مقاله بر آن است تا به روش توصیفی-تحلیلی و آماری، ضمن بررسی علل بروز نیازها در قهرمان رمان «العطر الفرنسی»، مهمترین نیازهای او را مشخص نموده و اسباب غلبه یک نیاز بر نیازهای دیگر را واکاوی نماید. نتیجه آنکه مشکلات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی که در زمره «آلفا پرس» به حساب میآیند، سبب به وجودآمدن فشارروانی(بتاپرس) و بالتبع احساس نیاز در شخصیت اصلی داستان میشود؛ او سعیدارد تا با برطرفکردن نیازهای ثانویه همچون فهم، سلطهجویی، نمایش، میل جنسی، طرد، خویشتنپایی، دنبالهروی (احترام)، آسیبگریزی، مهرورزی و پرخاشگری بر این فشارهای درونی و بیرونی غلبه کرده و بر آنها فائق آید؛ اما در نهایت دچار فروپاشی شخصیت میشود و نمود بیشترِ نیاز«فهم» در این رمان حکایت از عدم پاسخگویی صحیح بدین نیاز بوده است.
مقاله پژوهشی
مصطفی مهدوی آرا؛ زینب اسماعیلی
چکیده
یکی از اصطلاحات معروف در روانشناسی یونگ مفهوم کهنالگوها است. کهنالگوها همان تجربیات باستانی موجود در ناخودآگاه جمعی انسانها هستند که به وسیله الگوهای تکرار شونده جلوه‌گر میشوند. قهرمان، سایه، آنیما، نقاب، نوزایی و... نمونهای از این کهنالگوها میباشند. ...
بیشتر
یکی از اصطلاحات معروف در روانشناسی یونگ مفهوم کهنالگوها است. کهنالگوها همان تجربیات باستانی موجود در ناخودآگاه جمعی انسانها هستند که به وسیله الگوهای تکرار شونده جلوه‌گر میشوند. قهرمان، سایه، آنیما، نقاب، نوزایی و... نمونهای از این کهنالگوها میباشند. رمان"البحث عن ولید مسعود" اثر جبرا ابراهیم جبرا، از جمله رمانهای مدرنی است که نویسنده با به کارگیری برخی از کهن الگوهای مذکور توانسته به شیوهی نمادین، مسأله فلسطین و تلاش انسان فلسطینی را برای بازگشت به سرزمین و کسب هویت خود، تبیین نماید. ولید مسعود، قهرمان داستان است که به شیوهی سندباد بحری، سفر خود را از بغداد شروع میکند و با کنار زدن نقاب و ایجاد توازن بین نیروهای درونی و متضاد، به جاودانگی و کمال دست مییابد. به عبارتی این همان فرایند فردیت است که ولید در جهت حرکت به سوی کمالروانی و نوزایی در لباس کهنالگوها، بدان دست مییابد. هدف پژوهش مورد نظر، بررسی کارکرد کهنالگوهای یونگ در این رمان و کمک به خواننده در جهت فهم بهتر محتوا است. پژوهشگران در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به واکاوی کهنالگوها در رمان مورد نظر پرداخته تا مسیر تکامل روانی «ولید» قهرمان داستان را تا مرحلهی (نوزایی) و سعادت (مسعود)، تبیین سازند. نتایج تحقیق نشان میدهد، نویسنده با تسلط بر میراث تمدنی غرب و ادبیات اروپا و دین مسیح توانسته از طریق کاربست کهن الگوهای یونگ، مسأله فلسطین و مبارزات میهنی انسان فلسطینی را به گونهای متفاوت و هنری جلوه‌گر سازد.
مقاله پژوهشی
معصومه نعمتی؛ لیلا جدیدی
چکیده
دانش نشانهشناسی، با سخنرانی‌های زبان‌شناس سوئیسی فردینان دو سوسور آغاز شد. نشانهشناسی بررسی معناسازی، فرایند شکل‌گیری نشانهها و فهم ارتباطات معنادار است. این دانش، مطالعۀ ساخت و شکل‌گیری نشانهها، اشارات، دلالت‌ها، نام‌گذاری‌ها، قیاس‌ها، تمثیل‌ها، استعاره‌ها و رمزگان‌های ارتباطی را شامل میشود. براین اساس نشانهشناسی ...
بیشتر
دانش نشانهشناسی، با سخنرانی‌های زبان‌شناس سوئیسی فردینان دو سوسور آغاز شد. نشانهشناسی بررسی معناسازی، فرایند شکل‌گیری نشانهها و فهم ارتباطات معنادار است. این دانش، مطالعۀ ساخت و شکل‌گیری نشانهها، اشارات، دلالت‌ها، نام‌گذاری‌ها، قیاس‌ها، تمثیل‌ها، استعاره‌ها و رمزگان‌های ارتباطی را شامل میشود. براین اساس نشانهشناسی را میتوان در تحلیل عناوین آثار ادبی، از جمله شعر نیز به کار گرفت؛ زیرا عنوان یک شعر، گویای مضامینی است که شاعر قصد دارد آن را بازگو کند. نشانهشناسی عنوان، میتواند لایههای زیرین و پنهان مفهومی را که در پس واژگان نهفته است، کشف نماید. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی عناوین گزیدهای از اشعار احمد مطر از منظر نشانهشناسی پرداخته است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که مطر در گزینش عناوین اشعار خود از تکنیکهایی؛ مانند متناقضنما، بینامتنیت، فراخوانی میراث و نمادپردازی استفاده کرده است. همچنین تحلیل نشانهشناختی اشعار نشان میدهد که عناوین شعری مطر، به مثابه متنی موازی با متن اصلی قرار گرفته و به واسطۀ محور جانشینی با نشانههای بهکار رفته در متن تقویت شده است. همچنین تحلیل نشانهها در محور همنشینی، بیانگر شبکۀ ارتباطی میان معانی است که غالباً در تقابل با یکدیگر قرار دارند و به تولید معنای مورد نظر شاعر کمک کردهاست.
