مقاله پژوهشی
مهین حاجی زاده؛ صدیقه حسینی
چکیده
ژرار ژنت با بررسی ساختار روایت، آن را به عنوان یک گفتمان در علم روایت شناسی معرفی می‌کند. در این گفتمان، زمان، وجه و لحن نقش اساسی در تبیین رابطة بین روایت و داستان را بر عهده دارند. فاصله به عنوان تابعی از وجه، نسبت نشان دادن به گفتن را آشکار می‌نماید و نمایانگر فاصلة بین دو سطح داستان و روایت است، چرا که داستان نقل رخدادها است درحالی ...
بیشتر
ژرار ژنت با بررسی ساختار روایت، آن را به عنوان یک گفتمان در علم روایت شناسی معرفی می‌کند. در این گفتمان، زمان، وجه و لحن نقش اساسی در تبیین رابطة بین روایت و داستان را بر عهده دارند. فاصله به عنوان تابعی از وجه، نسبت نشان دادن به گفتن را آشکار می‌نماید و نمایانگر فاصلة بین دو سطح داستان و روایت است، چرا که داستان نقل رخدادها است درحالی که روایت به نحوة بیان رخدادها اهتمام میورزد. رمان "فرانکشتاین فی بغداد" احمد سعداوی از طریق شکل روایت و گفتار در صدد کاهش مسافت بین روایت و داستان بر میآید پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی به بررسی و تحلیل مواردی می‌پردازد که فاصلة بین روایت و داستان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. استفاده از توصیف و نمایش و بهرهمندی متن از گفتار مستقیم و غیر مستقیم آزاد منجر به کاهش فاصله بین روایت و داستان می‌گردد و همین امر مانع از انفعال مخاطب در مقابل متن می‌شود. این رمان که یکی از رمان‌های مطرح جهان عرب است، از طریق گفتار درونی شخصیتها که گفتار غیر مستقیم آزاد می‌باشد و نیز ازطریق حرکت عمودی در رمان، باعث ایجاد عمق در شخصیتها و روند رمان می‌گردد و فاصلة بین روایت و داستان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
مقاله پژوهشی
ولی الله حسومی؛ مریم توکل نیا
چکیده
حرف الی از حروف پرکاربرد قرآن محسوب می‌شود. این حرف متناسب با کاربردش در آیات قرآن معانی متعدد و متفاوت بسیاری را کد گذاری می‌کند که در یک نقطه یعنی معنای پیش‌نمونه و انتهای غایت با هم مرتبط می‌شوند. این نوشتار به منظور کشف میدان‌های معنایی این حرف با رویکرد شناختی، و به روش توصیفی – تحلیلی به بررسی مدل‌های چندمعنایی این حرف در ...
بیشتر
حرف الی از حروف پرکاربرد قرآن محسوب می‌شود. این حرف متناسب با کاربردش در آیات قرآن معانی متعدد و متفاوت بسیاری را کد گذاری می‌کند که در یک نقطه یعنی معنای پیش‌نمونه و انتهای غایت با هم مرتبط می‌شوند. این نوشتار به منظور کشف میدان‌های معنایی این حرف با رویکرد شناختی، و به روش توصیفی – تحلیلی به بررسی مدل‌های چندمعنایی این حرف در قرآن پرداخته و پس از تبیین معنای پیش‌نمونه، وجوه معنایی این حرف در قرآن را تحلیل و بررسی کرده است. در این راستا مدل‌های معنایی متعددی چون: معانی هم ردیف، معانی متقابل، مفاهیم هممعنا، مدل معنایی نحوی و شمول معنایی معرفی شد؛ به گونهای که در قالب این مدل‌های معنایی به اکثر شبکههای معنایی این حرف دست یافته و با تکیه بر واقعیتهای شناختی که از مفهوم مکانی حرف «الی» بر میآید، تنوع معنایی بیشتری را از کارکرد این حرف در آیات قرآن به دست آورده است.
مقاله پژوهشی
شهلا شکیبایی فر؛ محسن سیفی؛ علی نجفی ایوکی
چکیده
این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به مطالعه تقابل و هم‌بستگی عنصر زمان در قالب لایه‌ای رمزگانی، با دیگر نظام‌های نشانه‌ای می‌پردازد. هدف از انجام این پژوهش کشف مهم‌ترین نشانه‌های زمانی و چگونگی بازنمود آن‌ها، همچنین بررسی کارکرد سایر سطوح دلالی در تبیین و پیشبرد این نوع نشانه‌‌ها می‌باشد. یافته‌های تحقیق بیانگر آن است که در ...
بیشتر
این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به مطالعه تقابل و هم‌بستگی عنصر زمان در قالب لایه‌ای رمزگانی، با دیگر نظام‌های نشانه‌ای می‌پردازد. هدف از انجام این پژوهش کشف مهم‌ترین نشانه‌های زمانی و چگونگی بازنمود آن‌ها، همچنین بررسی کارکرد سایر سطوح دلالی در تبیین و پیشبرد این نوع نشانه‌‌ها می‌باشد. یافته‌های تحقیق بیانگر آن است که در نمایشنامه مهرج، زمان به عنوان یک زیررمزگان اجتماعی نقش بسیار مهمی را درشناسایی استعدادهای نهفته متن، مفاهیم ثانویه و ایدئولوژی حاکم بر آن ایفا نموده و دارای ارتباطی تنگاتنگ و معنادار با لایههای دلالی دیگر می‌باشد، از سویی زمان در آن لایهها تاثیرگذار است ، از سوی دیگر شبکه گستردهای از سطوح متنی همچون مکان، شخصیت پردازی، کشمکش و کنش به شکل صریح و ضمنی بر مفهوم زمان دلالت می‌کند. همچنین در فضای نمایش نوعی زمان غیرخطی و گسستهنما حاکم است که در نتیجه آشفتگی جهان امروز، تناقض و قاعده گریزی هنجارهای فرهنگی اجتماعی به وجود آمده است.
مقاله پژوهشی
صلاح الدین عبدی؛ اکرم ذوالفقاری
چکیده
تحلیل رمان یکی از روش‌هایی است که خواننده را قادر می‌سازد به درکی همه‌جانبه از محتوای یک داستان برسد. به‌طور کلی در هرشیوۀ تحلیل، اصول و چارچوبی ارائه می‌شود که با ذهن و حس مخاطب همراه است. شیوۀ تحلیل رمان از نظر جان‌پک روشی متفاوت را در اختیار مخاطب قرار می-دهد تا با بکارگیری آن برداشتی ساده و روان از داستان داشته و به یک نتیجۀ ...
بیشتر
تحلیل رمان یکی از روش‌هایی است که خواننده را قادر می‌سازد به درکی همه‌جانبه از محتوای یک داستان برسد. به‌طور کلی در هرشیوۀ تحلیل، اصول و چارچوبی ارائه می‌شود که با ذهن و حس مخاطب همراه است. شیوۀ تحلیل رمان از نظر جان‌پک روشی متفاوت را در اختیار مخاطب قرار می-دهد تا با بکارگیری آن برداشتی ساده و روان از داستان داشته و به یک نتیجۀ کلی برسد. این پژوهش درصدد آن است که رمان «اللص و الکلاب» نجیب محفوظ نویسنده عرب را بر اساس شیوۀ تحلیل رمان جان‌پک، تبیین و تشریح کند. روش تحقیق بدین گونه است که پنج قطعه در فواصل مختلف از ابتدا تا پایان داستان مشخص شده و هر قطعه در پنج مرحله مطابق با مواردی که در شیوۀ جان‌پک معرفی شده مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد، سپس در مراحل ششم و هفتم ابعاد مختلف متن، مؤلف، خواننده و جهان و همچنین دیدگاه سایر منتقدان بررسی می‌گردد. این نتیجه حاصل شد که در شیوۀ جان‌پک به دلیل درک جنبه-های کلی داستان از طریق جزئیات متن، تحلیل به شیوه‌ای استقرایی صورت گرفته سپس به بررسی کل داستان پرداخته می‌شود. در این نوع از تحلیل پیش از بررسی کلی داستان به جزئیات و ظرافت‌های درون داستان توجه می‌شود و هرچه بیشتر هنرمندی مولف آشکار گشته و نتیجۀ بهتری حاصل می-گردد. شاخصۀ دیگر این شیوه توجه به تضادهای موجود در قطعات برگزیده است که در کنار آن بررسی ابعاد چهارگانۀ متن و نظرات سایر منتقدان مکمل نهایی نقد و تحلیل است.
مقاله پژوهشی
زهرا هاشمی تزنگی؛ علی خضری؛ خداداد بحری
چکیده
نقد و بررسی ساختار شخصیت از نظریه‌های مدرن نقد ادبی و مبتنی بر مبانی روان‌شناسی است که توسط فروید بنیان‌گذاری شد. وی فرایندهای ذهنی هر فرد در مراحل رشد را به سه ساختار شخصیتی نهاد، خود و فراخود تقسیم نمود و آن را شرح و گسترش داد. در پی این دریافت، ناقدان به آثار ادبی نگاه تازه‌ای افکندند و تحلیل‌گران تلاش کردند به بررسی این سطوح در ...
بیشتر
نقد و بررسی ساختار شخصیت از نظریه‌های مدرن نقد ادبی و مبتنی بر مبانی روان‌شناسی است که توسط فروید بنیان‌گذاری شد. وی فرایندهای ذهنی هر فرد در مراحل رشد را به سه ساختار شخصیتی نهاد، خود و فراخود تقسیم نمود و آن را شرح و گسترش داد. در پی این دریافت، ناقدان به آثار ادبی نگاه تازه‌ای افکندند و تحلیل‌گران تلاش کردند به بررسی این سطوح در شخصیتهای آثار ادبی بپردازند. پژوهش حاضر به بررسی و بیان تعارضات و کشمکش‌های بین این سه ساختار و نمود آن در وجود شخصیت اصلی رمان رقصة الجدیلة والنهر می‌پردازد. رمان رقصة الجدیلة والنهر رمانی رئالیسمی آمیخته با خیال و از جمله رمان‌های وفاء عبدالرزاق شاعر و رمان‌نویس عراقی است که پژوهشگران سعی دارند با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به روانکاوی شخصیت اصلی آن براساس سطوح شخصیت فروید بپردازند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که "خود" در شخصیت اصلی داستان همواره به سبب تعارضات بین "نهاد" که او را به لذتها دعوت می‌کند و "فراخود" که او را به جهاد در اره وطن و دفاع از میهن در اضطراب بوده است و این اضطراب را می‌توان به وسیلۀ مونولوگ‌ها و دیالوگ‌هایی که بین او و دیگران بیان شده است، درک نمود. چنین اضطراب‌ها و استرس‌هایی فرد را به بهره‌گیری از برخی مکانیزمهای دفاعی وا میدارد؛ همانگونه که قهرمان داستان برای دور شدن از این استرس به مکانیزم خیالبافی روی آورده است.
طرح پژوهشی
عبدالباسط عرب یوسف آبادی
چکیده
ارزیابی سطوح گوناگون گفتمان، امکان دستیابی به برداشتی جدید از آن را فراهم می‌نماید و تعاملات زبان با ساختارهای ایدئولوژیک را کشف می‌کند. از آن‌جاکه مهم‌ترین شرط بازتولید هویت ملی دسترسی به گفتمان‌هایی است که باعث هژمونی هویت می‌گردد؛ بنابراین سرود ملی هر کشور می‌تواند نقش مهمی در شناخت این مهم داشته‌باشد. ون‌دایک که ایدئولوژی ...
بیشتر
ارزیابی سطوح گوناگون گفتمان، امکان دستیابی به برداشتی جدید از آن را فراهم می‌نماید و تعاملات زبان با ساختارهای ایدئولوژیک را کشف می‌کند. از آن‌جاکه مهم‌ترین شرط بازتولید هویت ملی دسترسی به گفتمان‌هایی است که باعث هژمونی هویت می‌گردد؛ بنابراین سرود ملی هر کشور می‌تواند نقش مهمی در شناخت این مهم داشته‌باشد. ون‌دایک که ایدئولوژی را بنیانی برای بازنمایی‌هایِ اجتماعیِ مشترک می‌داند، مدلی را برای تحلیل انتقادی گفتمان ارائه نمود که می‌تواند چارچوبی مناسب برای بررسی بازتولید هویت در سرود ملی هر کشور باشد. هدف از پژوهش حاضر کشف مؤلفه‌های گفتمان‌مدار سرودهای ملی کشورهای عربی حوزة شام (لبنان، اردن، سوریه، فلسطین و عراق) است که منجر به ارائة هویت ملی در زبان می‌شود. بنابراین با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی این نتایج به‌دست آمد که برجسته‌سازی نکات مثبت خود و حاشیه‌رانی نکات منفیِ خود، مجموعا 78% از نظام گفتمانی سرودهای موردبحث را به‌خود اختصاص داده‌است. همچنین سطح معنی و ساخت گزاره‌ای برجسته‌ترین سطح گفتمانی این سرودهاست. این امر نشانگر مهارت تولیدکنندة گفتمان سرودها در استفاده از توانمندی زبان برای برجسته‌سازی قطبِ خود است و چیرگی در این فن به سلامت ذوق و مهارت وی اشاره دارد.
