مقاله پژوهشی
فرشته ارشدی؛ صدیقه زودرنج
چکیده
روایت، یک اثر ادبی دارای راوی، متن و خواننده است. از طریق راوی، متنِ روایت؛ شاملِ حوادث، گفته ها و افکار شخصیت‌ها به خواننده منتقل می‌شود. به چگونگی انتقال این گفته‌ها توسط راوی، « شیوه‌های روایت گفته‌های داستانی » گفته می‌شود. رمان «اهلالحمیدیة» از آخرین آثار نجیب کیلانی نویسندة معاصر و مسلمان مصری(1995-1931) است. در ...
بیشتر
روایت، یک اثر ادبی دارای راوی، متن و خواننده است. از طریق راوی، متنِ روایت؛ شاملِ حوادث، گفته ها و افکار شخصیت‌ها به خواننده منتقل می‌شود. به چگونگی انتقال این گفته‌ها توسط راوی، « شیوه‌های روایت گفته‌های داستانی » گفته می‌شود. رمان «اهلالحمیدیة» از آخرین آثار نجیب کیلانی نویسندة معاصر و مسلمان مصری(1995-1931) است. در این اثر رئالیستی، کیلانی توانسته فضای سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعه مصر را به خوبی نشان دهد و مشکلات موجود در دانشگاه‌ها و فشار روانی ناشی از این شرایط سخت را که بر قهرمان داستان وارد‌شده، با استفاده از شیوه‌های روایت گفتار ترسیم نماید. چگونگی بازنمایی ابعاد شخصیت‌ها و حوادث گوناگون رمان «اهلالحمیدیة» در گفته‌های مختلف روایی، به عنوان مسأله تحقیق حاضر مطرح است. در این پژوهش به تحلیل گفته‌های داستانی بر اساس شیوه‌های پنج‌گانه روایت (مستقیم، غیر‌مستقیم، آزاد مستقیم، آزاد غیر‌مستقیم و گزارش روایتی) پرداخته شده‌است. هدف از انجام این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده، تعیین میزان استفادة کیلانی از هر یک از این شیوه‌ها در موقعیت‌های مختلف می‌باشد. بکارگیری هریک از شیوه‌های یادشده نیز بمنظور تبیین هدف خاصی بوده‌است. نتایج بدست آمده نشان می‌دهد که دو شیوة مستقیم و گزارش روایتی به دلیل رئالیستی بودن داستان و استفاده از زاویه دید دانای کل، بیشترین بسامد را داشته‌اند. بکارگیری گزارش روایتی غالبا در مواردی همچون رعایت ایجاز و خودداری از شرح جزئیات حوادث بوده و گفته مستقیم نیز بیشتر در تبیین بعد روانی و شناختی شخصیت‌ها و ترسیم احساسات درونی آنها در برخورد با واقعیت‌های جامعه به کار رفته‌است.
مقاله پژوهشی
ابوالحسن امین مقدسی؛ مریم فولادی؛ مریم علی یاری
چکیده
عنصرزمان، یکی از ارکان مهم شعر معاصر است که در دو بعد درونی و بیرونی قابل بررسی است؛ البته بعد درونی آن در ادبیات و شعر نمود برجسته‌تری یافته، به طوری‌که شاعر آن را محملی برای بیان تجربیات فردی و اجتماعی خود قرار می‌دهد. از جمله شاعرانی که به عنصر زمان توجه داشته و این عنصر به یک از مولفه اساسی در شعر او بدل گشته، أنسی الحاج است؛ ...
بیشتر
عنصرزمان، یکی از ارکان مهم شعر معاصر است که در دو بعد درونی و بیرونی قابل بررسی است؛ البته بعد درونی آن در ادبیات و شعر نمود برجسته‌تری یافته، به طوری‌که شاعر آن را محملی برای بیان تجربیات فردی و اجتماعی خود قرار می‌دهد. از جمله شاعرانی که به عنصر زمان توجه داشته و این عنصر به یک از مولفه اساسی در شعر او بدل گشته، أنسی الحاج است؛ وی علی‌رغم اینکه بعنوان طلایه‌دار شعر سپید عربی و از مهم‌ترین شاعران صاحب سبک و تأثیرگذار در عرصه شعر معاصر عربی شناخته می‌شود، اما در پژوهش‌ها‌‌ی ادبی ایران کمتر مورد توجه قرار گرفته است، از این‌رو، و با توجه به اینکه شناخت رویکرد شاعر نسبت به زمان نقش بسزایی در رمزگشایی شعر او دارد، پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی عنصر زمان در دیوان «لن» می‌پردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که زمان در شعر أنسی الحاج متاثر از گرایشات سورئالیستی او، و از حضور فعالی برخوردار است و بیش از آنکه به معنای زمان واقعی و خارجی باشد، بر زمان رویایی، ذهنی و درونی دلالت دارد. فعل مضارع که به نوعی دال بر پویایی و استمرار سیالیت است، در این دیوان بیشتر مورد استفاده قرار گرفته و در موارد بسیاری هم مرز گذشته، حال و آینده را در هم شکسته و به نوعی بر لازمانی دلالت دارد. پر بسامدترین ظرف زمانی در دیوان «لن» واژه «لیل» است، که در محورهایی همچون انسان‌وارگی، هنجارشکنی، تبلور محبوب در شب، و اتحاد زمانی شاعر با شب مورد بررسی قرار می‌گیرد.
مقاله پژوهشی
سید اسماعیل حسینی اجداد نیاکی؛ سیده اکرم رخشنده نیا
چکیده
تحلیل گفتمان رویکردی میان رشته ای است که از طریق مطالعات تحلیل متون، زبان شناسی، سبک شناسی و نقد ادبی با ادبیات مرتبط است. در واقع تحلیل گفتمان با دخالت دادن عواملی همچون ایدیولوژی، قدرت، تاریخ و ... در ارتباط با زبان ها از جمله طنز به تفسیر متن کمک می کند.. زکریا تامر، ادیب و روزنامه نگار سوری است که با «داستان‌های کوتاه طنز» در ...
بیشتر
تحلیل گفتمان رویکردی میان رشته ای است که از طریق مطالعات تحلیل متون، زبان شناسی، سبک شناسی و نقد ادبی با ادبیات مرتبط است. در واقع تحلیل گفتمان با دخالت دادن عواملی همچون ایدیولوژی، قدرت، تاریخ و ... در ارتباط با زبان ها از جمله طنز به تفسیر متن کمک می کند.. زکریا تامر، ادیب و روزنامه نگار سوری است که با «داستان‌های کوتاه طنز» در جهت مبارزه با خفقان سیاسی و بیداری اجتماعی گام برمیدارد. دراین مقاله برآنیم تا داستان طنزی «الجریمة» و جانمایهی تاریخی آن و هدف اصلی نویسنده را که مبارزه با نظام فاسد است، تبیین نماییم. زکریا تامر در این داستان با نقد اوضاع سیاسی و اجتماعی سوریه فضای زندگی مردم را در آن برههی زمانی و مکانی به تصویر میکشد. از نتایج مهم تأثیرگذاری طنز در این داستان، استفادهی نویسنده از مبالغه و اغراق، تضاد و کنایه است که به صورت مختلف طنز واژگانی، طنز موقعیتی و طنز شخصیتی تبلور دارد. همچنین، از قهرمانان تاریخی به صورت مقلوب و واژگون بهره میبرد تا تشویشها و پریشانیهای جامعهی خود را در داستانهایش انعکاس دهد.
مقاله پژوهشی
پیمان صالحی
چکیده
مینیمالیسم یعنی به‌کاربردن ساده‌ترین طرح یا شکل برای نقل داستان. با اینکه مینیمالیسم در غرب، پدیده‌ای نوظهور محسوب می‌شود؛ امّا این گونه ادبی، همواره از قدیم الأیام در میان ایرانیان وجود داشته است. پژوهش مذکور با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و نیز با تکیه بر منابع معتبر عربی که داستانک‌هایی حکمت‌آمیز از شاهان، وزیران و دیگر بزرگان ...
بیشتر
مینیمالیسم یعنی به‌کاربردن ساده‌ترین طرح یا شکل برای نقل داستان. با اینکه مینیمالیسم در غرب، پدیده‌ای نوظهور محسوب می‌شود؛ امّا این گونه ادبی، همواره از قدیم الأیام در میان ایرانیان وجود داشته است. پژوهش مذکور با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و نیز با تکیه بر منابع معتبر عربی که داستانک‌هایی حکمت‌آمیز از شاهان، وزیران و دیگر بزرگان ایران باستان نقل کرده‌اند، این گونه ادبی را مورد بررسی و تحلیل قرار داده است. نتایج نشان از آن دارد که این داستانک‌ها نمونه‌های والای کمینه‌گرایی در ادبیات فارسی و عربی هستند. اغلب آنها با طرح و پیرنگی ساده و در قالب جملات بی‌پیرایه، بیان شده‌اند، ساختاری بسیار کوچک دارند و تنها از یک صحنه تشکیل شده‌اند؛ اما تمّی جذّاب و پرشور دارند؛ در کنار این تشابهات، تفاوت‌هایی نیز میان داستان-های حکمت‌آمیز ایرانیان باستان با مینیمالیسم وجود دارد: اولاً شخصیت‌ها در داستان‌های مینیمال افراد عادی اجتماع هستند؛ در حالی که در حکمت‌های منقول از ایرانیان باستان، هر دو طرف گفت‌وگو یا یکی از آنها افرادی سرشناس مانند پادشاه، وزیر، حکیم، موبد و... است. ثانیاً با اینکه منتقدان، این گونه ادبی را به عدم موضع‌گیری سیاسی، توصیف‌های ساده و پیش پا افتاده، یکنواختی سبک و بی‌توجهی به جنبه‌های اخلاقی محکوم می‌کنند؛ اما به اعتقاد نگارنده، داستانک‌های مینیمال ایران باستان از این اتهامات مبرّاست؛ زیرا در شاهد مثال‌های مختلفی که در پژوهش حاضر، ذکر گردیده، بسیاری از دغدغه‌های بشری با رویکردهای گوناگون اعتقادی، اخلاقی، سیاسی، اجتماعی و... به نحوی دقیق و ظریف، منعکس شده است.
مقاله پژوهشی
میترا علی شاهی؛ مصطفی مهدوی آرا؛ سید محمد کاظم علوی
چکیده
امروزه ادبیات و به ویژه ادبیات فمینیستی، تحت تأثیر مکتب فلسفی- ادبی اگزیستانسیالیسم، بر هویت برجسته‌ی زنان تأکید می‌کند. این مکتب، دغدغه‌های انسان را، با تمرکز بر اصل تقدم وجود بر ماهیت تحلیل می‌کند و با نفی هرگونه ماهیت از پیش‌تعیین‌شده‌ای بشر را تنها عامل سازنده‌ی سرنوشت خود معرفی می‌نماید. لیلی بعلبکی از فعالان ادبی جنبش ...
بیشتر
امروزه ادبیات و به ویژه ادبیات فمینیستی، تحت تأثیر مکتب فلسفی- ادبی اگزیستانسیالیسم، بر هویت برجسته‌ی زنان تأکید می‌کند. این مکتب، دغدغه‌های انسان را، با تمرکز بر اصل تقدم وجود بر ماهیت تحلیل می‌کند و با نفی هرگونه ماهیت از پیش‌تعیین‌شده‌ای بشر را تنها عامل سازنده‌ی سرنوشت خود معرفی می‌نماید. لیلی بعلبکی از فعالان ادبی جنبش فمینیسم و از برجستهترین داستاننویسان اگزیستانسیالیست جهان عرب است. او در سرآغاز جوانی با نگارش رمان «أنا أحیا» به شهرت رسید. وی در اثر خود که بازتابی از ایدئولوژیهایش در دفاع از جایگاه زنان است از هویتیابی، استقلالطلبی و تمرد دختر جوانی سخن گفته که با مشاهدهی واقعیت-های خانواده و جامعه، در پی شکستن قیود و اثبات استقلال خویش است و میکوشد تا هویت خویش را که ناخواسته گرفتار سنتهاست، بازیابد. تحقیق حاضر در صدد است تا با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی مولفه‌های اگزیستانسیالیستی این رمان بپردازد. نتایج تحقیق گویای آن است که لیلی بعلبکی تحت تأثیر فلسفهی اگزیستانسیالیسم و به ویژه افکار ژان پل سارتر و سیمون دوبوار، توانسته از آن در جهت انعکاس مسائل زنان در ابعاد مختلف، بهره گیرد.
مقاله پژوهشی
شهریار نیازی؛ مسعود فکری؛ زینب قاسمی اصل
چکیده
تولیدات رسانه‌ای به‌ویژه متن‌هایی که به صورت روزمره توسط خبرنگاران تولید می‌شود، یکی از حوزه‌های پرکاربرد برای کاربست و تطبیق رویکردهای انتقادی در تحلیل گفتمان به شمار می‌رود. اختلافات سیاسی بین ایران و عربستان در سال‌های اخیر فضایی در عرصۀ رسانه‌ای دو کشور ایجاد کرده که کاملا تحت سیطرۀ گفتمان‌های سیاسی حاکم بر دولت‌ها است. ...
بیشتر
تولیدات رسانه‌ای به‌ویژه متن‌هایی که به صورت روزمره توسط خبرنگاران تولید می‌شود، یکی از حوزه‌های پرکاربرد برای کاربست و تطبیق رویکردهای انتقادی در تحلیل گفتمان به شمار می‌رود. اختلافات سیاسی بین ایران و عربستان در سال‌های اخیر فضایی در عرصۀ رسانه‌ای دو کشور ایجاد کرده که کاملا تحت سیطرۀ گفتمان‌های سیاسی حاکم بر دولت‌ها است. پژوهش حاضر با هدف تبیین استراتژی‌های گفتمانی روزنامه الشرق الأوسط عربستان در بازنمایی ایدئولوژیک ایران انجام شده است. بدین منظور الگوی ون‌دایک به عنوان روش تحقیق انتخاب و ۲۰ تحلیل سیاسی از روزنامه مذکور مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که نحوۀ پردازش اطلاعات و اخبار دربارۀ ایران در این روزنامه مطابق با مربع ایدئولوژیک ون‌دایک بوده و اصل بیطرفی رسانه‌ای در بازنمایی ایران رعایت نشده است. به‌نمایی، پیش‌فرض‌های منفی، قطبی‌سازی در متن به ضرر ایران، معرفی به عنوان گروه غیرخودی، فاصله‌گذاری و... از جمله استراتژی‌های گفتمانی این روزنامه هستند. در همه متون بررسی شده، ایران به عنوان تهدیدی برای امنیت منطقه و جهان و عنصر ناهماهنگ بین کشورهای اسلامی معرفی شده است. نویسندگان تلاش داشته‌اند هر نوع گزارۀ ایدئولوژیک را در سطوح مختلف متن اعمال کرده و راه را برای قضاوت منصفانۀ مخاطب، مسدود کنند. گفتمان مسلط بر این روزنامه، در بازۀ زمانی مورد بررسی، درصدد ارائۀ تصویری از ایران است که با واقعیت‌های سیاسی و مذهبی فاصله داشته و در مقابل همه کنشگری‌های عربستان به صورت مثبت، طراحی و بازنمایی شده‌اند.
