نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد رشته زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا

2 عضو هیات علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

روایت، یک اثر ادبی دارای راوی، متن و خواننده است. از طریق راوی، متنِ روایت؛ شاملِ حوادث، گفته ها و افکار شخصیت‌ها به خواننده منتقل‌ می‌شود. به چگونگی انتقال این گفته‌ها توسط راوی، « شیوه‌های روایت گفته‌های داستانی » گفته‌ می‌شود. رمان «اهل‌الحمیدیة» از آخرین آثار نجیب کیلانی نویسندة معاصر و مسلمان مصری(1995-1931) است. در این اثر رئالیستی، کیلانی توانسته فضای سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعه مصر را به خوبی نشان دهد و مشکلات موجود در دانشگاه‌ها و فشار روانی ناشی از این شرایط سخت را که بر قهرمان داستان وارد‌شده، با استفاده از شیوه‌های روایت گفتار ترسیم نماید. چگونگی بازنمایی ابعاد شخصیت‌ها و حوادث گوناگون رمان «اهلالحمیدیة» در گفته‌های مختلف روایی، به‌ عنوان مسأله تحقیق حاضر مطرح است. در این پژوهش به تحلیل گفته‌های داستانی بر اساس شیوه‌های پنج‌گانه روایت (مستقیم، غیر‌مستقیم، آزاد مستقیم، آزاد غیر‌مستقیم و گزارش روایتی) پرداخته شده‌است. هدف از انجام این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده‌، تعیین میزان استفادة کیلانی از هر یک از این شیوه‌ها در موقعیت‌های مختلف می‌باشد. بکارگیری هریک از شیوه‌های یادشده نیز بمنظور تبیین هدف خاصی بوده‌است. نتایج بدست آمده نشان می‌دهد که دو شیوة مستقیم و گزارش‌ روایتی به دلیل رئالیستی‌ بودن داستان و استفاده از زاویه دید دانای کل، بیشترین بسامد را داشته‌اند. بکارگیری گزارش روایتی غالبا در مواردی همچون رعایت ایجاز و خودداری از شرح جزئیات حوادث بوده و گفته مستقیم نیز بیشتر در تبیین بعد روانی و شناختی شخصیت‌ها و ترسیم احساسات درونی آن‌ها در برخورد با واقعیت‌های جامعه به کار رفته‌است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Analysis of the Methods of narrations of the narrative speeches in Ahl al-Hamidiyah's Najib Kilani

نویسنده [English]

  • fereshteh arshadi 1

1 Master of Arabic Language and Literature at Bu-Ali Sina University

2

چکیده [English]

Narration, is a literary work which has a narrator, text and a reader. Through the narrator, the narrative text, is passed on to the reader in various ways. How the texts transmitted and how the narration and the narrator do this role, it is called “the methods of the narrative storie s”. Ahl al-Hamidiyah's novel is the work of Najib Kilani, a contemporary and Egyptian Muslim writer (1931). In this realistic work Kilani has been able to accurately display the political and social atmosphere of Egyptian society especially universities using the method of representing speech and thoughts. The emergence of the dimensions of the characters and events of the novel of Ahl al-Hamidiyah in the narrative speeches is raised as the issue of this research. In this research, the analysis of fictional stories based on five direct narrative methods have been discussed. The purpose of this research, which is descriptive-analytic, is to determine the amount of Kilani's usage of each of these methods in different situations. Each of the aforementioned methods has also been used to explain the specific purpose. The results indicate that the direct method and narrative report have the highest frequency due to the realistic story and the use of the viewpoint of the third person omniscient. The use of narrative reports is used in cases such as strict observance and refusal to describe the details of events, and direct statements are used in explaining the psychological and cognitive aspects of characters and drawing their inner feelings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • methods of narration
  • direct speech
  • Najib Kilani
  • Ahl al-Hamidiyah
کتاب‌های عربی
- البناء، بان. (2014م). البناء السردی فی الروایة الإسلامیة المعاصرة؛ الطبعة الأولی، [د.م]: نشر اردن.
- کردی، عبدالرحیم. (1992م). السرد فی الروایة المعاصرة (الرجل الذی فقد ظله نموذجاً)؛ الطبعة الأولی، القاهرة: دارالثقافة.
- کردی، عبدالرحیم. (1996م). الراوی و النص القصصی، الطبعة الثانیة؛ القاهرة: دارالنشر للجامعات.
- کیلانی، نجیب. (2013م). أهل الحمیدیة؛ الطبعة الأولی، القاهرة: الصحوة.
 
    مقالات عربی
- الجبوری، خلف محمد صالح. (2006م). «البنیة السردیة فی روایة خراب العاشق»؛ مجلة جامعة تکریت للعلوم الإنسانیة، المجلد الثالث­ عشر، العدد التاسع، صص317-292.
- الرحمان، محمد سیف، (2017م). «إسهامات الدکتور نجیب الکیلانی فی الأدب العربی الإسلامی»؛ مجلة القسم العربی، جامعة بنجاب، لاهور ـ باکستان، العدد الرابع والعشرون، صص 298-286.
- المقری الإدریسی، أبوزید. (1996م). «نجیب الکیلانی سیرته بقلمه»؛ مجلة المشکاة، العدد الثالث والعشرون.
    پایان‌نامه‌های عربی
- الحارثی، حنان. (2000م). صورة المرأة فی قصص نجیب الکیلانی (دراسة نقدیة تحلیلیة)، فرع الأدب لنیل درجة الماجستیر فی الأدب العربی، جامعة أُم القری.
 کتاب­های فارسی
- پرینس، جرالد. (1391ش). روایت‌شناسی: شکل و کارکرد روایت؛ ترجمة محمد شهبا، چاپ اول، تهران: نشر مینوی خرد.
- تولان، مایکل جی. (1383ش). درآمدی نقادانه­_­زبان‌شناختی بر روایت؛ ترجمة ابوالفضل حری، چاپ اول، انتشارات بنیاد فارابی.
- رودی، فائزه. (1389ش). روایت فلسفی روایت از باستان تا پست مدرن؛ چاپ اول، تهران: نشر علم.
- فاولر، راجر، (1390). زبان شناسی و رمان؛ ترجمة محمد غفاری، تهران: نشر نی.
- میرصادقی، جمال ومیمنت میرصادقی. (1377ش). واژه‌نامة هنر داستان‌نویسی(فرهنگ تفصیلی اصطلاح های ادبیات داستانی)؛ چاپ اول، نشر کتاب مهناز.
- میرصادقی، جمال، (1387ش). راهنمای داستان‌نویسی؛ تهران: نشر سخن.
مقالات فارسی
- ره‌گویی، فریده. (1387ش). «بازنمایی گفتمان در داستان و روزنامه»؛ فصلنامة نقد ادبی، سال اول، شماره سوم، صص 58-30.
- عبدی، صلاح الدین و مریم مرادی. (1391ش). «کارکرد راوی در شیوة روایتگری رمان پایداری (مورد کاوی رمان «رجال فی الشمس» اثر غسان کنفانی)»؛ نشریة ادبیات پایداری، دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال سوم، شمارة ششم، صص 295-260.
   - مسبوق، سید مهدی و شهرام دلشاد. (1395). «بازنمایی گفته‌های داستانی در داستان‌های کوتاه طیب صالح (مورد کاوی دو داستان نخلة علی الجدول و دومة ود حامد)»؛ دوفصلنامة علمی ـ پژوهشی نقد ادب معاصر عربی، سال ششم، شماره سیزده پیاپی، صص 147-124.
- نصیحت، ناهید و فرامرز میرزایی. (1391). «شیوة روایت «گفته‌های داستانی» در رمان «الإقلاع عکس الزمن» إملی نصرالله»؛ ادب عربی، سال چهارم، شمارة چهارم، صص 229-198.
پایان‌نامه­های فارسی
- زودرنج، صدیقه. (1380). بررسی و تحلیل نقش و جایگاه نجیب کیلانی در داستان‌نویسی اسلامی معاصر؛ پایان‌نامة دورة کارشناسی ارشد رشتة زبان و ادبیات عربی، دانشگاه تربیت مدرس.