طرح پژوهشی
رقیه رستم پور ملکی؛ مهناز اعتضادی فر
چکیده
طه حسین یکی از نخستین نگارندگان معاصر «تاریخ ادبیات عربی» است که شناخت رویکرد مطلوب وی در تاریخ نگاری ادبیات عربی، در شناسایی رویکرد برتر جهت تدوین کتاب های جدید در زمینه تاریخ ادبیات عربی، مفید و مؤثر است. هدف مقاله با روش هرمنوتیک اسکینر تشریح رویکرد مطلوب طه حسین در تاریخ ادبیات نگاری و نقد کارآیی ها و ناکارآمدی های آن است. ...
بیشتر
طه حسین یکی از نخستین نگارندگان معاصر «تاریخ ادبیات عربی» است که شناخت رویکرد مطلوب وی در تاریخ نگاری ادبیات عربی، در شناسایی رویکرد برتر جهت تدوین کتاب های جدید در زمینه تاریخ ادبیات عربی، مفید و مؤثر است. هدف مقاله با روش هرمنوتیک اسکینر تشریح رویکرد مطلوب طه حسین در تاریخ ادبیات نگاری و نقد کارآیی ها و ناکارآمدی های آن است. یافته ها نشان می دهد: هیچ یک از رویکردهای سیاسی، علمی، یا صرفا ادبی از کارآمدی لازم برای تدوین تاریخ ادبیات همه سونگر برخوردار نیست و پررنگ ترین رویکرد نگارش تاریخ ادبیات عربی در آثار طه حسین «رویکرد تمدنی» است؛ یعنی نگارش تاریخ ادبیات با تشریح اوضاع فرهنگی جامعه و نقش تمدن های کهن(فارسی و یونانی) در ویژگی های ادبی مؤلف. عوامل این رویکرد را می توان در: شکوفایی ادبیات عربی با تبادل فرهنگی، تاثیر پذیری انسان از محیط فرهنگی، تاثیر فرهنگ و فضای علمی در شکل گیری شخصیت علمی و ادبی، و اصل وام گیری زبان ها از یکدیگر خلاصه کرد.
مقاله پژوهشی
رضا افخمی عقدا؛ مهدیه جعفری ندوشن
چکیده
چکیده شخصیت شناسی یکی از رویکردهای نقد روان‌شناسی است که در قرن بیستم پا به عرصه‌های جدید از جمله ادبیات گذاشت. در این روش، منتقد بر اساس اصول روان‌شناسی به کاوش در اعماق روان و شخصیت خالق اثر ادبی از خلال آثارش می‌پردازد. یکی از نظریه‌های مهم شناخت شخصیت در روان‌شناسی نوین نظریه"انیاگرام" است که با به‌کارگیری آن می‌توان نوع تیپ ...
بیشتر
چکیده شخصیت شناسی یکی از رویکردهای نقد روان‌شناسی است که در قرن بیستم پا به عرصه‌های جدید از جمله ادبیات گذاشت. در این روش، منتقد بر اساس اصول روان‌شناسی به کاوش در اعماق روان و شخصیت خالق اثر ادبی از خلال آثارش می‌پردازد. یکی از نظریه‌های مهم شناخت شخصیت در روان‌شناسی نوین نظریه"انیاگرام" است که با به‌کارگیری آن می‌توان نوع تیپ شخصیتی هر فرد را از میان تیپهای نُهگانه این الگو باز شناخت. پژوهش حاضر با شیوهی توصیفی-تحلیلی برآن است تا بر اساس نظریه"انیاگرام" تیپ شخصیتی عروه را از خلال اشعارش شناسایی و بازتاب تیپ شخصیتی وی را در اشعارش واکاوی نموده وعوامل مؤثر بر شکلگیری شخصیت عروه را معرفی نماید. برآیند این پژوهش نشان می‌دهد که ویژگیهای رفتاری عروه با ویژگیهای تیپ دو(کمکگرا) انطباق بیشتری دارد و تیپ شخصیتی او، در قالب انسانی مهربان، دلسوز، فداکار، بخشنده و یاری دهنده به فقراء و ستمدیدگان نمایانگر می‌شود هر چند محرک چنین رفتارهایی از عروه تلاش برای غلبه بر درد حقارتی است که ناشی از ظلم و نابرابری اقتصادی و اجتماعی حاکم بر زندگی فردی و اجتماعی اوست و رفتارها و منشهای انسان دوستانه وی بیشتر در جهت اثبات خویش به جامعه و جلب توجه و تأیید دیگران است.
مقاله پژوهشی
سعیده جلالی فرد؛ غلامرضا کریمی فرد؛ محمود آبدانان مهدیزاده
چکیده
نوستالژی عبارت است از دلتنگی به سبب دوری از وطن یا دلتنگی حاصل از یادآوری گذشته‌های خوشایند و درخشان. نوستالژی به ظاهر موضوعی جدید در ادبیات است، اما در واقع شوق بازگشت به وطن یکی از موضوعات اساسی در ادب عربی بود و از زمان های دور و عصر جاهلی، شاعران خاطرات خوب، معشوق، قبیله و خرابه های منزل یار را با حسرت یاد می‌کردند. این نوع ادبی ...
بیشتر
نوستالژی عبارت است از دلتنگی به سبب دوری از وطن یا دلتنگی حاصل از یادآوری گذشته‌های خوشایند و درخشان. نوستالژی به ظاهر موضوعی جدید در ادبیات است، اما در واقع شوق بازگشت به وطن یکی از موضوعات اساسی در ادب عربی بود و از زمان های دور و عصر جاهلی، شاعران خاطرات خوب، معشوق، قبیله و خرابه های منزل یار را با حسرت یاد می‌کردند. این نوع ادبی در ادبیات دوره اموی و عباسی نیز رواج بیشتری یافت. مقامات بدیع الزمان و مقامات حریری از نمونه متون عصر عباسی هستند که در آن‌ها مایههای نوستالژیک به چشم میخورد.ما در این پژوهش تلاش نمودیم تا به بررسی مؤلفههای نوستالژی در مقامات بدیع الزمان و حریری بپردازیم. پژوهش مورد نظر در این دو کتاب که از متون نثری قدیم ادب عربی محسوب میشوند میتواند به نوعی، اثبات وجود مولفه-های نوستالژی در متون قدیم و بخصوص نثر باشد. در این دو اثر مؤلفههای "حسرت ایام گذشته، دوری از وطن، ارزشهای از دست رفته" و همچنین ضدنوستالژی، مشاهده می‌شود. نیز می‌توان اذعان کرد که نوعی نوستالژی به نام "نوستالژی دروغین" در این مقامات وجود دارد که به نوعی، بیانگر استفادهی ابزاری از این مؤلفهها به عنوان یکی از شگردهای تکدیگری در آن زمان میباشد.
مقاله پژوهشی
زینه عرفت پور؛ معصومه نعمتی
چکیده
در دوره معاصر و با پیدایش شعر نو و یا شعر سپید، بسیاری از شاعران معاصر توجه به آرایه‌های ادبی و به کارگیری عبارت‌های پیچیده و موزون را تا حدی کنار گذاشته و با هدف تاثیرگذاری قصیده و ارائة نقد اجتماعی و سیاسی با زبانی ساده، اشعاری را آفریده اند که سرشار از تصاویر درهم تنیده و دارای وحدت موضوعی است. این رویکرد در ادبیات معاصر به «النزعة ...
بیشتر
در دوره معاصر و با پیدایش شعر نو و یا شعر سپید، بسیاری از شاعران معاصر توجه به آرایه‌های ادبی و به کارگیری عبارت‌های پیچیده و موزون را تا حدی کنار گذاشته و با هدف تاثیرگذاری قصیده و ارائة نقد اجتماعی و سیاسی با زبانی ساده، اشعاری را آفریده اند که سرشار از تصاویر درهم تنیده و دارای وحدت موضوعی است. این رویکرد در ادبیات معاصر به «النزعة التصویریة» یا تصویرگرایی موسوم شده است. تصویرگرایی به مفهوم گرایش شاعر به کاربست تصویرهای دارای بُعد مکانی، زمانی، حرکت، رنگ، صدا و موسیقی و ... است. سعدی یوسف از شاعران معاصر عراق است که اشعارش از جهت تصویرگرایی غنی و پربار است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر دیدگاه عزالدین اسماعیل به بررسی و تحلیل چهار قصیده از این شاعر از حیث تصویرگرایی پرداخته و به این نتیجه رسیده است که وی در آفرینش تصاویر شعری خود از تمام عناصر تصویرپردازی استفاده نموده و قصیدة خود را همانند یک سکانس نمایشی جلوه می‌دهد، در واقع وی تصویرگرایی را وسیلهای برای انعکاس نیازها و خواستههای جامعة عراق و جهان عرب قرار می‌دهد.
مقاله پژوهشی
عبدالاحد غیبی؛ پروین خلیلی؛ مسعود باوان پوری
چکیده
رمان های اجتماعی بیش از هر اثر دیگر می توانند بستری مناسب برای بازتاب حوادث و واقعیتهای جامعه باشند. رمان "قلبُ اللیل" از برجسته ترین آثار نجیب محفوظ است که به خوبی توانسته برخی حوادث و رویدادهای اجتماعی معاصر را در مصر بازتاب دهد. از جمله ی این حوادث مهم، تقابل میان سنّت و مدرنیته است که با هنرمندی و ظرافت خاصی در این رمان به تصویر کشیده ...
بیشتر
رمان های اجتماعی بیش از هر اثر دیگر می توانند بستری مناسب برای بازتاب حوادث و واقعیتهای جامعه باشند. رمان "قلبُ اللیل" از برجسته ترین آثار نجیب محفوظ است که به خوبی توانسته برخی حوادث و رویدادهای اجتماعی معاصر را در مصر بازتاب دهد. از جمله ی این حوادث مهم، تقابل میان سنّت و مدرنیته است که با هنرمندی و ظرافت خاصی در این رمان به تصویر کشیده شده است. مقاله-ی حاضر در صدد آن است که با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تقابل سنّت و مدرنیته در رمان "قلبُ اللیل" و موضعگیری نویسنده در خصوص این گفتمان بپردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که نجیب محفوظ، به هر دو مقوله نظر داشته است؛ نویسنده در این دوره ی گذارِ اجتماعی فرهنگی، جریانی میانه را بر می‌گزیند و تعادل و توازن را به نمایش می گذارد؛ او خواستار جنبه های مثبت سنّت و تجدّد بوده و می کوشد آن دو را با یکدیگر سازش دهد. نجیب هم چنین خاطر نشان می کند که از نظر فلسفی، حرکتِ زندگی بر مداری واحد هم چون غرایز و طبیعت یا عقل گراییِ محض به شکست و نابودی می گراید؛ به باور او توجه به سنت گراییِ صرف بدون وارد شدن به دنیای مدرن، یا کنار گذاشتن سنت ها و ورود به جهان مدرنیته نیز عاقبتی جز شکست انسان به دنبال نخواهد داشت چرا که همه ی نیازهای فرد در سایه ی زندگی تک بُعدی برآورده نمی شود.
مقاله پژوهشی
ماهر السح؛ حمید طاهرى
چکیده
چکیده: در این مقاله به بررسی تغییر و تحولات واژگان دخیل عربی که در فرهنگ بزرگ سخن بسیاری از آن‌ها ذکر شده‌اند، پرداخته‌ایم. این تغییرات در سطح معنایی توصیف و طبقه‌بندی می‌شود. در حین این انتقال، تعداد زیادی از واژگان عربی با مدلول‌های اصلی و اولیة خود در زبان عربی، وارد زبان فارسی شده و در زبان مردم جاری و ساری گشته‌اند؛ اما معنا ...
بیشتر
چکیده: در این مقاله به بررسی تغییر و تحولات واژگان دخیل عربی که در فرهنگ بزرگ سخن بسیاری از آن‌ها ذکر شده‌اند، پرداخته‌ایم. این تغییرات در سطح معنایی توصیف و طبقه‌بندی می‌شود. در حین این انتقال، تعداد زیادی از واژگان عربی با مدلول‌های اصلی و اولیة خود در زبان عربی، وارد زبان فارسی شده و در زبان مردم جاری و ساری گشته‌اند؛ اما معنا و مدلول اولیة خود را از دست داده و معنای جدیدی گرفته‌اند؛ معنایی که در زبان عربی نمی‌توان نشانی از آن‌ها یافت! حال این تغییر و تحول در حوزة معنا یا علل خارج از زبان داشته‌است یا عللی داخل در زبان. در برخی از موارد شاهد تخصیص معنایی واژگان دخیل عربی در زبان فارسی بوده‌ایم و در برخی از موارد گسترش معنایی واژگان دخیل عربی را در زبان فارسی مشاهده کرده‌ایم. ازجمله علل خارجی زبان، تحولات سیاسی و اجتماعی است که با توجه به نیاز جامعه، معنای واژگان را متحول می‌سازند. علت ذهنی از علل داخلی زبان است که یا بر اساس مجاورت دو معنی در ذهن رخ می‌دهد که همان مجاز و انواع آن است؛ یا بر اساس مشابهت دو معنی است که همان مجاز به علاقة مشابهت (استعاره) است. در این مقاله تلاش کرده‌ایم که این دسته از واژگان عربی را موردبررسی قرار دهیم و علل تحول معانی آن‌ها را به روش‌های علمی تبیین کنیم.
