نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 فارغ التحصیل کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عرب دانشگاه ایلام

3 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

رمان های اجتماعی بیش از هر اثر دیگر می توانند بستری مناسب برای بازتاب حوادث و واقعیتهای جامعه باشند. رمان "قلبُ اللیل" از برجسته ترین آثار نجیب محفوظ است که به خوبی توانسته برخی حوادث و رویدادهای اجتماعی معاصر را در مصر بازتاب دهد. از جمله ی این حوادث مهم، تقابل میان سنّت و مدرنیته است که با هنرمندی و ظرافت خاصی در این رمان به تصویر کشیده شده است. مقاله-ی حاضر در صدد آن است که با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تقابل سنّت و مدرنیته در رمان "قلبُ اللیل" و موضعگیری نویسنده در خصوص این گفتمان بپردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که نجیب محفوظ، به هر دو مقوله نظر داشته است؛ نویسنده در این دوره ی گذارِ اجتماعی فرهنگی، جریانی میانه را بر می‌گزیند و تعادل و توازن را به نمایش می گذارد؛ او خواستار جنبه های مثبت سنّت و تجدّد بوده و می کوشد آن دو را با یکدیگر سازش دهد. نجیب هم چنین خاطر نشان می کند که از نظر فلسفی، حرکتِ زندگی بر مداری واحد هم چون غرایز و طبیعت یا عقل گراییِ محض به شکست و نابودی می گراید؛ به باور او توجه به سنت گراییِ صرف بدون وارد شدن به دنیای مدرن، یا کنار گذاشتن سنت ها و ورود به جهان مدرنیته نیز عاقبتی جز شکست انسان به دنبال نخواهد داشت چرا که همه ی نیازهای فرد در سایه ی زندگی تک بُعدی برآورده نمی شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The study of the Confrontation between Tradition and Modernity in the Novel "Heart of Night" Najib Mahfoz

نویسندگان [English]

  • abdolahad gheibi 1
  • Parvin khalili 2
  • Masoud Bavanpouri 3

1 Associated professor, Azarbaijan Shahid Madani University

2 M.A, student of Arab Language and Literature, University of Elam

3 Ph.D student of Arab Language and Literature, Azarbaijan Shahid Madani University

چکیده [English]

Social novels, more than any other work, can be a suitable basis for reflecting the events and reality of society. The "Heart of Night" novel is one of the eminent works of the noble who has been able to show some social events in contemporary Egypt. The confrontation between tradition and modernity, which brought about changes and social transformations in the contemporary world of Egypt, was one of the most important events that was depicted in the novel with particular artistic and elegant features. The present article seeks to analyze the confrontation between tradition and modernity in the novel "Heart of Night" and the author's position on this issue through a descriptive-analytical method. The findings show that the Najib mahfoz, according to the events of this novel, has considered both the categories; in other words, he sets the middle course and shows equilibrium and balance;He calls for the positive aspects of tradition and modernity and he is competing with each other. The Najib mahfoz also points out that philosophically, the movement of life on one of the pillars of instincts and nature or rationalism to failure and destruction; on the other hand, attention to traditionalism without entering the world Modern, or the abandonment of traditions and entry into modernity, will eventually tend to the defeat of man as all the needs of the individual will not be met in the shadow of one-dimensional life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social novel
  • Heart of Night
  • Tradition
  • Modernity
  • Najib mahfoz
کتاب­های فارسی
- ذ. الف، لوین. (1478ش). اندیشه‌ها و جنبش‌های نوین سیاسی و اجتماعی در جهان عرب؛ ترجمۀ یوسف عزیزی بنی‌طرف، تهران: علمی و فرهنگی.
- فروند، ژولین. (1368ش). جامعه‌شناسی ماکس‌وبر، ترجمة عبدالحسین نیک‌گهر، تهران: رایزن.
- کسرایی، محمدسالار. (1384ش). چالش سنّت و مدرنیته در ایران، چاپ دوم، تهران: مرکز.
- گیدنز، آنتونی و دیگران. (1380ش). مجموعه مقالات دربارۀ مدرنیسم؛ ترجمۀ حسنعلی نوذری، چاپ سوم، تهران: نقش جهان.
- محمدسعید، فاطمة الزهراء. (1378ش). سمبولیسم در آثار نجیب محفوظ، ترجمۀ نجمه رجائی، مشهد: دانشگاه فردوسی.
- موصللی، احمد و لویی صافی. (1388ش). ریشه‌های بحران روشن‌فکری در جامعه‌عرب، ترجمه پرویز آزادی، تهران: وزارت علوم و تحقیقات و فناوری.
- وبر، ماکس، (1367ش). مفاهیم اساسی جامعه شناسی، ترجمه احمد صدارتی، تهران: مرکز.
مقالات فارسی
- حیدری‌ثابت، حجت‌صفار. (1381ش). «انسان، آزادی و تربیت در فلسفه هستی»؛ پژوهشنامۀ علوم انسانی و اجتماعی، سال دوم، شمارۀ ششم و هفتم، صص 256-281.
- شریفیان، مهدی. (1387ش). «بررسی فرآیند نوستالژی در اشعار اخوان ثالث»؛ مجموعه مقالات ادبیات معاصر، سفر در آینه، به کوشش عباسعلی وفایی، تهران: سخن.
- عاملی‌رضایی، مریم. (1391ش). «تقابل سنّت و مدرنیته در رمان اجتماعی پس از انقلاب اسلامی»؛ پژوهش زبان و ادبیات فارسی، ش 25، صص 133-161.
کتاب­های عربی
- بدیر، حلمی. (1988م). الروایة الجدیدة فی مصر (قراءة فی النص الروائی المعاصر)؛ الطبعة الأولی، القاهرة: دارالمعارف.
- عیساوی، شارل. (1997م)؛ دراسة فی التاریخ مصر الاجتماعیة والاقتصادیة؛ القاهرة: دارالمعارف.
- محفوظ، نجیب. (1991م)؛ المؤلفات الکاملة؛ الطبعة الأولی، المجلد الثانی، بیروت: مکتبة لبنان.