نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه بین الملل امام خمینی(ره) - گروه زبان وادبیات فارسی

2 عضو هیأت علمی در گروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه بین الملل امام خمینی(ره)

چکیده

چکیده:
در این مقاله به بررسی تغییر و تحولات واژگان دخیل عربی که در فرهنگ بزرگ سخن بسیاری از آن‌ها ذکر شده‌اند، پرداخته‌ایم. این تغییرات در سطح معنایی توصیف و طبقه‌بندی می‌شود. در حین این انتقال، تعداد زیادی از واژگان عربی با مدلول‌های اصلی و اولیة خود در زبان عربی، وارد زبان فارسی شده و در زبان مردم جاری و ساری گشته‌اند؛ اما معنا و مدلول اولیة خود را از دست داده و معنای جدیدی گرفته‌اند؛ معنایی که در زبان عربی نمی‌توان نشانی از آن‌ها یافت! حال این تغییر و تحول در حوزة معنا یا علل خارج از زبان داشته‌است یا عللی داخل در زبان. در برخی از موارد شاهد تخصیص معنایی واژگان دخیل عربی در زبان فارسی بوده‌ایم و در برخی از موارد گسترش معنایی واژگان دخیل عربی را در زبان فارسی مشاهده کرده‌ایم. ازجمله علل خارجی زبان، تحولات سیاسی و اجتماعی است که با توجه به نیاز جامعه، معنای واژگان را متحول می‌سازند. علت ذهنی از علل داخلی زبان است که یا بر اساس مجاورت دو معنی در ذهن رخ می‌دهد که همان مجاز و انواع آن است؛ یا بر اساس مشابهت دو معنی است که همان مجاز به علاقة مشابهت (استعاره) است. در این مقاله تلاش کرده‌ایم که این دسته از واژگان عربی را موردبررسی قرار دهیم و علل تحول معانی آن‌ها را به روش‌های علمی تبیین کنیم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The study of the semantic transformation of Arabic vocabulary involved in Persian language.

نویسندگان [English]

  • Maher Alsuh 1
  • Hamed Taheri 2

1 imam khomeini international university

2 imam khomeini international university

چکیده [English]

In this article, we have discussed the changes Arabic vocabulary involved that many of them are mentioned in the great dictionary of sokhan. These changes are described and classified at the semantic level. During this transition, a large number of Arabic vocabularies have been introduced into the Persian language, with their main and first modulus in Arabic language and they have been spreading and flowing in the language of the people; but they have lost their original meaning and modulus and have taken a new meaning; A meaning that Cannot be found Address them In Arabic! Nowadays this change has been caused by external causes or internal causes of language in the domain of meaning.The mental cause is the internal causes of language which has occurred or based on the adjacency of two meanings in the mind which is the same authorized and its types, Or, on the basis two similar meanings which is same permissible in the interest of similarity (metaphor). In this paper, we have tried to examine this category of Arabic vocabulary and explain the causes of the evolution of their meanings with scientific methods.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arabic vocabulary involved
  • Great dictionary of sokhan
  • Semantic transformation
  • semantic appropriation
  • expansion of the meaning
کتاب فارسی
- ابو القاسمی، محسن. (1355ش). تحول معنی واژه در زبان فارسی؛تهران: نشر آبان.
-  انوری، حسن. (1381ش). فرهنگ بزرگ سخن؛ تهران: سخن.
-  باطنی، محمد رضا. (1391ش). توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی؛ تهران: امیر کبیر.
-  بهار، محمدتقی. (1381ش). سبک‌شناسی؛  ج1، تهران: زوار.
-  تراسک، آر- ال. (1382ش). تحول زبان؛ ترجمة ارسلان گلفام، تهران: دانشگاه تهران.
-  دهخدا، علی‌اکبر. (1343ش). لغت‌نامه؛ زیر نظر دکتر محمد معین، تهران: دانشگاه تهران.
-  سیدی، سید حسین. (1390ش). تغییر معنایی در قرآن؛ تهران: سخن.
-  صفوی، کوروش. (1379ش). درآمدی بر معناشناسی؛ تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.
-  فرشید ورد، خسرو. (1382ش). عربی در فارسی؛ تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-  فضیلت، محمود. (1385ش). معناشناسی و معانی در زبان و ادبیات؛ کرمانشاه: دانشگاه رازی.
- گیررتس، دیرک (1393ش). نظریه‌های معنی‌شناسی واژگانی؛ ترجمة کوروش صفوی، تهران: نشر علمی.
-  معین، محمد. (1371ش). فرهنگ فارسی؛ چاپ هشتم، تهران: امیرکبیر.
-  ناتل خانلری، پرویز. (1349ش). تاریخ زبان فارسی؛ جلد اول، چاپ دوم، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
مقالات
 - جعفر، علی. (1395 ش). «بررسی تطبیقی تحول معنایی واژه‌های عربی در زبان فارسی با معنای آن واژه ها در زبان عربی امروزی»؛ مجله مطالعات انتقادی ادبیات، دوره 2، شماره 5.
- صفوی، کوروش. (1374ش). «واژه‌های قرضی در زبان فارسی»؛ نامة فرهنگ، شمارة 19، صص 96-111.
- وفائی، عباسعلی. (1394ش). «تحول معنایی وام واژه‌های عربی در کلیله و دمنه»؛ نشریه پژوهش های ادبیات تطبیقی، دوره3، شماره1.
کتاب عربی
-  ابن منظور، جمال‌الدین محمد بن مکرم. (1290م). لسان العرب؛ لبنان: دار النوادر.
-  الزمخشری، جار الله أبو القاسم محمود بن أحمد. (1998م). أساس البلاغه؛ بیروت: دار الکتب العلمیه.
-  الفیروز آبادی، مجدالدین محمد بن یعقوب. (2007م). القاموس المحیط؛ بیروت: دار الکتب العلمیه.