مقاله پژوهشی
علی اصغر حبیبی؛ عبدالباسط عرب یوسف آبادی؛ مژگان بیات کشکولی
چکیده
داستانهای مصوّر کودکانه باید به‌گونه‌ای طراحی شود که به‌صورت توأمان کودک را با دو رسانة زبانی و دیداری آشنا نموده و چرخش ناگهانی تمرکز وی از متن به تصویر و بالعکس، کودک را در درک اطلاعات داستان و تعامل اثربخش دچار نارسایی ننماید. پری نودلمن از نظریه‌پردازان این حوزه معتقد است که رسایی ارتباط تصویر و متن در صورتی است که هر دو، با ...
بیشتر
داستانهای مصوّر کودکانه باید به‌گونه‌ای طراحی شود که به‌صورت توأمان کودک را با دو رسانة زبانی و دیداری آشنا نموده و چرخش ناگهانی تمرکز وی از متن به تصویر و بالعکس، کودک را در درک اطلاعات داستان و تعامل اثربخش دچار نارسایی ننماید. پری نودلمن از نظریه‌پردازان این حوزه معتقد است که رسایی ارتباط تصویر و متن در صورتی است که هر دو، با شاخصه‌هایی خاص یا با یکدیگر همسو باشند و یا همدیگر را توسعه دهند؛ در غیر این صورت، ارتباط تصویر و متن، ارتباطی نارساست. وی در راستای فراهم‌آوردن بستری مناسب برای تعامل کودک با متن، شاخصه‌های معینی را در نقد رسایی و نارسایی تصویر و متن معرفی میکند. در پژوهش حاضر تلاش بر آن است با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی چند داستان کودکانة منتخب از محمد العبد بر اساس این شاخصه‌ها مورد ارزیابی و نقد قرار گیرد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد در این داستان‌ها رسایی ارتباط تصویر و متن از بسامد بالایی (%94) برخوردار است. همچنین شاخصة توسعه‌گرایی تصویر و متن سهم بسزایی (%61) در رسایی این ارتباط دارد. بر این اساس داستان‌نویس و تصویرگر نسبت به دنیای کودک و علایق و خواسته‌های او آگاهی داشته و با ایجاد پیوندی ژرف میان تصویر و متن داستان‌ها و درک درست اطلاعات داستان توسط کودک، موجبات تعامل کودک با تصویر و متن را فراهم آوردند.
مقاله پژوهشی
علی صیادانی؛ عبدالاحد غیبی؛ یزدان حیدرپور مرند
چکیده
یکی از مهم ترین مسائلی که در واکاوی آثار ادبی به چشم می خورد، بررسی جنبه هایی از زبان با چشم اندازهای اجتماعی و نشانه شناختی آن است. توجه به این مسأله حقیقت و معنای واقعی متن ادبی را آشکار می نماید. برای دریافت حقیقت و معنای متن باید لایه های ژرف تر را مورد بررسی قرار دهیم. یکی از اصلی ترین جنبه های بررسی لایه های مزبور، آگاهی از بافت موقعیت ...
بیشتر
یکی از مهم ترین مسائلی که در واکاوی آثار ادبی به چشم می خورد، بررسی جنبه هایی از زبان با چشم اندازهای اجتماعی و نشانه شناختی آن است. توجه به این مسأله حقیقت و معنای واقعی متن ادبی را آشکار می نماید. برای دریافت حقیقت و معنای متن باید لایه های ژرف تر را مورد بررسی قرار دهیم. یکی از اصلی ترین جنبه های بررسی لایه های مزبور، آگاهی از بافت موقعیت زبانی متن ادبی است. در این بافت موقعیت زبانی، بررسی روابط درونی متن اهمیت می یابد. با بررسی روابط مزبور تحلیل مؤلفه های معنایی عاطفی در ساختار متن می تواند حقیقت معنای موردنظر را آشکار نماید. بر این اساس این پژوهش در صدد است تا با روش توصیفی- تحلیلی رمان «عَلی خُطی مَجهول» اثر الخنساء عباس الشهاب را از منظر بافت موقعیت درون زبانی فرث و تحلیل مؤلفه‌های عاطفی مورد بررسی قرار دهد. اهمیت گزینش رمان عَلی خُطی مجهول در فحوای آن نهفته است. در این واکاوی ویژگی های مزبور ضرورت پژوهش حاضر را بر اساس بافت درون زبانی فرث در راستای تحلیل مؤلفه های عاطفی ایجاب می نماید. در این رمان ارتباط میان عناصر ساخت زبانی در درون نظام زبانی از طریق روابط هم نشینی و جانشینی و ویژگی های عنصر عاطفی مورد تحلیل قرار می گیرند. با مرور تحلیل مؤلفه های عاطفی «عنصر عاطفه» در روابط متن زبانیِ رمان مزبور چنین بر می آید که نویسنده در تلاش بوده تا با استفاده از کمترین الفاظ، معنای کانونی و حقیقی را به مخاطب انتقال دهد.
مقاله پژوهشی
زهرا مهدوی مهر؛ هومن ناظمیان
چکیده
رئالیسم روانشناختی، که ارتباطی تنگاتنگ با علم روانشناسی و فلسفه دارد، با انتخاب یک موضوع اجتماعی، سیاسی یا خانوادگی تلاش میکند به ذهن و درون شخصیت‌ها نفوذ کرده و علل رفتارهای آنها را تحلیل کند. این مکتب ابتدا در غرب شکل گرفت و پس از آن به ادبیات کشورهای دیگر و از جمله عربی راه یافت. میخائیل نعیمه، از نویسندگان معروف و معاصر عرب به ...
بیشتر
رئالیسم روانشناختی، که ارتباطی تنگاتنگ با علم روانشناسی و فلسفه دارد، با انتخاب یک موضوع اجتماعی، سیاسی یا خانوادگی تلاش میکند به ذهن و درون شخصیت‌ها نفوذ کرده و علل رفتارهای آنها را تحلیل کند. این مکتب ابتدا در غرب شکل گرفت و پس از آن به ادبیات کشورهای دیگر و از جمله عربی راه یافت. میخائیل نعیمه، از نویسندگان معروف و معاصر عرب به سبب زندگی و تحصیل در غرب و به تأثیر از ادبیات غربی، در اکثر آثارش به مشکلات مردم و مسائل اجتماعی، اعتقادی، دینی و فرهنگی پرداخته است. داستان «نازا» یکی از بهترین داستانهای کوتاه اوست که به اعتقاد اکثر منتقدان، از لحاظ رعایت اصول فنی داستان‌نویسی نسبت به داستانهای دیگر او در سطح بالاتری قرار دارد. پژوهش حاضر با شیوۀ توصیفی- تحلیلی، مؤلفه‌های رئالیستی را در این داستان بررسی کرده-است که مهمترین آنها عبارتند از: درونمایۀ رئالیستی، زاویۀ دید دانای کل، توجه به عنصر زمان و مکان، انتخاب شخصیتهای واقعی، تصویر‌پردازی و توصیف دقیق و جزئی حالات و احساسات شخصیت‌ها. این پژوهش به این نتیجه رسیده‌است که رئالیسم نعیمه را در این داستان می‌توان از نوع رئالیسم روانشناختی دانست؛ زیرا او تلاش کرده‌است با پرداختن به احساسات، کشمکش‌ها و تناقض-های درونی شخصیت‌ها و نیز باورهای دینی و اجتماعی آنها علت وقایع و حوادث داستان را تحلیل کند.
مقاله پژوهشی
شکوه السادات حسینی؛ فاطمه قاسم محمد
چکیده
رمان به عنوان یکی از دست‌آوردهای مدرنیته در فرهنگ، توانسته است ابزار بیان ادبی مناسبی برای ساکنان فرهنگ‌های گوناگون باشد تا رویدادهای پیرامون خود را در فضایی متخیل و با زبانی استعاری بازنمایی کنند. مضمون رمان حرب الکلب الثانیه (جنگ دوم سگ) نوشته ابراهیم نصرالله، برنده جایزه بوکر عربی (2016) توحّش مدرن است. نویسنده آیندۀ بشریت را براساس ...
بیشتر
رمان به عنوان یکی از دست‌آوردهای مدرنیته در فرهنگ، توانسته است ابزار بیان ادبی مناسبی برای ساکنان فرهنگ‌های گوناگون باشد تا رویدادهای پیرامون خود را در فضایی متخیل و با زبانی استعاری بازنمایی کنند. مضمون رمان حرب الکلب الثانیه (جنگ دوم سگ) نوشته ابراهیم نصرالله، برنده جایزه بوکر عربی (2016) توحّش مدرن است. نویسنده آیندۀ بشریت را براساس تغییرات اجتماعیای که در سدههای اخیر در جهان رخ داده، به شکلی عجیب در رمان بازسازی نموده و در فرآیندی شالودهشکنانه همه چیز را به عکس خود تبدیل نموده است. نوشتار حاضر، رمان جنگ دوم سگ را به روش توصیفی-تحلیلی و از منظر نقد شالودهشکنانه مورد بررسی قرار داده و از طریق تقابل‌های دوگانه در درونمایههای رمان به طرح ایدئولوژیک متن و مضمون اصلی آن رسیده است. مهمترین تقابلی که در این رمان مطرح شده تقابل همانندسازی/تمایز است. رخدادهای اکنون رمان در روندی تناقضآمیز، بهسرعت پیش میرود و در آیندهای نه چندان دور تمامی نظم حاکم را بر هم ریخته، بشریت را به قهقرا می‌کشد. طرحوارۀ ایدئولوژیک متن مبتنی بر گفتمان قدرت است که در خلال داستان فروشکسته و نابود می‌شود و ساختار کلی جهان برساختۀ نویسنده را نیز در هم میشکند.
مقاله پژوهشی
نعیم عموری؛ فاطمه تختی
چکیده
نظریّة آمیزة مفهومی به ذهن این امکان را می‌دهد که فضاهای ذهنی متعدّد و مرتبط با هم را که معانی مختلفی دارند به کار گیرد. سپس آنها را با یکدیگر ترکیب کند و این معانی مختلف را به شیوه‌ای کارآمد و درست بررسی کند و به شبکة معنایی تشکیل‌دهندة فضاهای ذهنی دست‌یابد. در بیشتر حکایت‌های کلیه و دمنه آمیزة مفهومی برجسته است و تفکّر و خیال ...
بیشتر
نظریّة آمیزة مفهومی به ذهن این امکان را می‌دهد که فضاهای ذهنی متعدّد و مرتبط با هم را که معانی مختلفی دارند به کار گیرد. سپس آنها را با یکدیگر ترکیب کند و این معانی مختلف را به شیوه‌ای کارآمد و درست بررسی کند و به شبکة معنایی تشکیل‌دهندة فضاهای ذهنی دست‌یابد. در بیشتر حکایت‌های کلیه و دمنه آمیزة مفهومی برجسته است و تفکّر و خیال نویسنده در آن نقشی بنیادین بازی میکند. شبکة معنایی شخصیّت‌پردازی حکایت‌های کلیله و دمنه، تلفیقی از عناصر و ویژگی‌های فضاهای ناسازگار است و آمیزش این فضاها با هم، معانی و ساختاری نوظهور را در ذهن ایجاد میکند. از این رو این پژوهش در پی شناسایی و بازنمایی نمادهای آمیزة مفهومی حکایت‌های کلیله و دمنه بر اساس نظریة فوکونیه و ترنر، به روش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا است. بیشترین تأکید مقاله بر فرایندهای «ترکیب، تکمیل و پیچیدگی»، واپس‌فکنی، اصل دسترسی و روابط حیاتی نقش- ارزش است؛ زیرا این فرایندها بیشترین تأثیر را در شکل‌گیری آمیزة مفهومی این حکایت‌ها دارند. این پژوهش نشان می‌دهد که بیشترین نمود آمیزة مفهومی حکایت‌های کلیله و دمنه تلفیقی از فضاهای ناسازگار (انسان و حیوان)، (انسان و شیطان) و (انسان و موجودات طبیعی) است. همة عناصر موجود در فضاهای ناسازگار به فضای آمیزه فرافکنی نمی‌شوند، بلکه انتخاب صورت می‌گیرد، و این انتخاب از آمیزه‌ای به آمیزة دیگر متفاوت است، بنابراین نمادهای آمیزة مفهومی متنوّعی پدیدار می‌شود.
مقاله پژوهشی
حجت رسولی؛ سیده فیروزه حسینی
چکیده
تحلیل گفتمان انتقادی یک گرایش مطالعاتی بین‌رشته ای است که ارتباط تنگاتنگی با علوم مختلف دارد. لازمه آن شرکت دادن عواملی همچون قدرت، ایدئولوژی، تاریخ و.. در متن است. قصیده"علّموها"، سروده محمد مهدی جواهری، نمونه‌ای از تجربه شاعری او، با زیرلایه‌های فراوان و مفاهیم عمیق است. او در این قصیده با رویکردی انتقادی، ضمن برشمردن تاثیر دانش ...
بیشتر
تحلیل گفتمان انتقادی یک گرایش مطالعاتی بین‌رشته ای است که ارتباط تنگاتنگی با علوم مختلف دارد. لازمه آن شرکت دادن عواملی همچون قدرت، ایدئولوژی، تاریخ و.. در متن است. قصیده"علّموها"، سروده محمد مهدی جواهری، نمونه‌ای از تجربه شاعری او، با زیرلایه‌های فراوان و مفاهیم عمیق است. او در این قصیده با رویکردی انتقادی، ضمن برشمردن تاثیر دانش و آگاهی بر ایفای نقش‌های اجتماعی متعدد از سوی زنان، قدرت و ایدئولوژی طبقه حاکم را یه تصویر می‌کشد. تعاملات زبانی جواهری و در معرض قراردادن اندیشه-های درونی‌اش در قالب متن ادبی، در خور توجه است. اما باید دید ایدئولوژی‌های پنهان در اشعار جواهری کدام است؟ این پژوهش کوشیده است بر اساس نظریه نورمن فرکلاف و بر مبنای سه اصل توصیف، تفسیر و تبیین در تحلیل گفتمان انتقادی، ضمن پاسخ به این سوال، ابعاد ادبی قصیده را نیز بررسی کند. نتایج نشان داد محتوای قصیده"علّموها"، پیوند متقابل ادبیات و جامعه را برای خواننده تداعی میکند. این قصیده با تاریخ، اجتماع، سیاست، روان شناسی و تعالیم دینی ارتباط تنگاتنگ دارد. جواهری با تکیه بر ایدئولوژی اسلامی، ضمن برشمردن عوامل ناآگاهی زنان و منافرت آن با چارچوب آموزه‌های قرآنی و تأثیر شگرف دانش و آگاهی بر موفقیت زنان مسلمان در ایفای نقش‌های سه‌گانه دختر، همسر و مادر، به انتقاد از توزیع ناعادلانه قدرت حاکمان می‌پردازد. یک‌دستی فضای شعر، انسجام، رعایت وحدت موضوع، پیوستگی و ارتباط منطقی بین الفاظ و مفاهیم، هماهنگی بین واژگان، زبان استوار و لحن کوبنده شاعر در سرتاسر قصیده، از مهمترین ویژگی قصیده در برجسته‌سازی گفتمان است.
