مقاله پژوهشی
رسول بلاوی
دوره 8، شماره 27 ، اردیبهشت 1396، صفحه 26-1
چکیده
تکنیکِ تکرار در شعر یکی از تکنیک‌های بسیار مهم در مباحث سبک‌شناسی به شمار می‌رود که شاعران از دیرباز به اهمیت آن در آفرینش اثر هنری و میزان تأثیر آن بر خواننده آگاه هستند. بی تردید تکنیک تکرار با نویسنده متن ارتباط نزدیکی دارد؛ نویسنده از رهگذر این تکنیک تلاش می‌کند ایده‌ها و احساسات خود را برای خواننده مجسم کند. هر تکراری بر اساس ...
بیشتر
تکنیکِ تکرار در شعر یکی از تکنیک‌های بسیار مهم در مباحث سبک‌شناسی به شمار می‌رود که شاعران از دیرباز به اهمیت آن در آفرینش اثر هنری و میزان تأثیر آن بر خواننده آگاه هستند. بی تردید تکنیک تکرار با نویسنده متن ارتباط نزدیکی دارد؛ نویسنده از رهگذر این تکنیک تلاش می‌کند ایده‌ها و احساسات خود را برای خواننده مجسم کند. هر تکراری بر اساس ماهیت متن، دلالت‌های روانی و عاطفی متفاوتی را در بر می‌گیرد. تکرار یکی از تکنیک‌های تأثیرگذار بر موسیقی داخلی متن می‌باشد. گاهی شاعران به نوعی تکرار موسیقائی با انگیزه‌های شاعرانه و برای افزایش ریتم و موسیقی متن می‌پردازند. این نوع تکرار جایگاه ویژه‌ای در شعر هارون هاشم رشید شاعر فلسطینی معاصر داشته و دارای بار عاطفی، که در آن ریتم با بُعد روانی و احساسی هماهنگ می‌باشد.
در این مقاله بر اساس روش توصیفی – تحلیلی، به بررسی تکنیک تکرار در دیوان »گلی بر پیشانی قدس» اثر هارون هاشم خواهیم پرداخت. با خوانش این دیوان، انواع هندسی تکرار در آن مانند تکرار حرف، واژه و جمله آشکار می‌گردد، که هر یک از این انواع، ابعادی ویژه و جنبه‌های مؤثّری نمایان می‌کند. هدف از پژوهش، بررسی احساسات روانی و بارمعنایی پدید آمده از این نوع تکرار موسیقائی می‌باشد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که تکرار در این دفتر شعری از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و بر اهمیت عنصر تکرار شونده و میزان تاثیرگذاری آن بر احساسات خواننده دلالت می‌کند. تکرار موسیقائی در دیوان مذکور، احساسات درونی شاعر و دردهای وی، و همچنین ارتباط بین بُعد موسیقائی متن و بارمعنایی آن را منعکس می‌کند.
مقاله پژوهشی
جلال چراغی؛ لیلا قاسمی حاجی‌آبادی
دوره 8، شماره 27 ، اردیبهشت 1396، صفحه 46-27
چکیده
آیرونی اصطلاحی غربی و برخاسته از یونان باستان است که در دوره معاصر واز طریق ترجمه وارد زبان و ادب عربی شده است وانواع مختلفی دارد که آیرونی کلامی از جمله آن‌هاست. در این صنعت، نویسنده در ظاهر چیزی می‌گوید، ولی در باطن چیز دیگری اراده می‌کند. در واقع، نویسنده در این شیوه رویکرد وارونه‌گویی آمیخته با طنز در پیش می‌گیرد. توفیق الحکیم ...
بیشتر
آیرونی اصطلاحی غربی و برخاسته از یونان باستان است که در دوره معاصر واز طریق ترجمه وارد زبان و ادب عربی شده است وانواع مختلفی دارد که آیرونی کلامی از جمله آن‌هاست. در این صنعت، نویسنده در ظاهر چیزی می‌گوید، ولی در باطن چیز دیگری اراده می‌کند. در واقع، نویسنده در این شیوه رویکرد وارونه‌گویی آمیخته با طنز در پیش می‌گیرد. توفیق الحکیم از نویسندگان نامآشنا وبرجستهترین چهرۀ نمایشنامهنویس دورة معاصر عربی بهشمار می‌رود که در بیشتر نمایشنامههایش با هوشمندی بیهمتا به مسائل گوناگون وناهمسان اجتماعی، فرهنگی، چالشها وانگارههای ناراست موجود در جوامع پرداخته وبه شیوهای کنایی ووارونهگویی رشد وبالندگی جوامع ایستا و واپسگرای فکری و فرهنگی را به سخره گرفته و آن را امری بسی ناممکن و ناشدنی دانسته است. هدف جستار پیشرو نیز واکاوی مهمترین نمایشنامههای او از منظر آیرونی کلامی و عیانسازی درونمایه وپیام اصلی آن‌هاست. یافته و برآیند این جستار نیز آن است که نویسنده نخست در بیشتر نمایشنامه هایش از آیرونی کلامی استفاده کرده است و دوم اینکه در چارچوب این رویکرد مشکلات جوامع انسانی را بازگو کرده است.
مقاله پژوهشی
علیرضا شیخی؛ محمدرضا احمدی؛ وحید میرزایی
دوره 8، شماره 27 ، اردیبهشت 1396، صفحه 68-47
چکیده
چکیده
در دوره معاصر، به دلیل پیچیدگی مفاهیم شعری از سخنانی مبهم، غیر مستقیم و ابزار هنری گوناگونی بهره میبرند، ابزاری چون «نقاب» که پیام آور ابهام است. تکنیک کاربرد نقاب در بیشتر اشعار بر استفاده از شخصیتهای تاریخی استوار بوده که برای بیان دیدگاه شاعر در خصوص کاستیهای جامعه بشری یا محکوم کردن اوضاع جامعه ملی خود است. ...
بیشتر
چکیده
در دوره معاصر، به دلیل پیچیدگی مفاهیم شعری از سخنانی مبهم، غیر مستقیم و ابزار هنری گوناگونی بهره میبرند، ابزاری چون «نقاب» که پیام آور ابهام است. تکنیک کاربرد نقاب در بیشتر اشعار بر استفاده از شخصیتهای تاریخی استوار بوده که برای بیان دیدگاه شاعر در خصوص کاستیهای جامعه بشری یا محکوم کردن اوضاع جامعه ملی خود است. «نقاب» از نظر بافت و ساختار ارتباط تنگاتنگی با اسطورهها (نمادها) دارد و در عین حال مؤلفههای درام مانندِ «مونولوگ» (گفت گوی درونی) در آن به کار گرفته میشود. «عبدالعزیز المقالح» از همین تکنیک برای آگاهی بخشی به هم وطنان خود در باره ظلم وجور حاکمان مستبد و آن هم در پسِ نقاب حضرت «نوح» بهره برده است. قصیده »مقتطفات من خطاب نوحبعد الطوفان»اولین قصیدهای است که شاعر در آن از تکنیک نقاد استفاده کرده است.این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی - تحلیلی قصد آن دارد تا چگونگی استفاده از تکنیک نقاب را در این قصیده مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. از همین روی از معیار های مونولوگ درامی، نقاب و صورتک و رویکردهای متنوع تصاعدی و نزولی (جابجایی) نقابها استفاده شده است. از مهمترین دستاوردهای این تحقیق به موارد زیر اشاره میشود: شاعر در زمینه تنوع بخشی به نقاب برای انتقال ویژگیهای عصر خود به شخصیت تاریخی از سبک آشناییزدایی بهره برده، میان این شخصیت و شخصیت خود ارتباط مملوسی برقرار ساخته است. صورت و نقاب در این قصیده از هم جدا نمیشوند و تا پایان همراه یکدیگرند هرچند گاهی نقاب بر صورت تفوق مییابد. گرچه شاعر در پارهای از سبک سخنرانی بهره میبرد لکن شاکله اصلی قصیده در مونولوگ درامی استوار است.
مقاله پژوهشی
مالک عبدی
دوره 8، شماره 27 ، اردیبهشت 1396، صفحه 68-47
چکیده
شخصیت بینظیر و صفات والاو روحانی حضرت رسول(ص) همواره در طول تاریخ سبب روی آوری شاعران به مدایح نبوی گردیده است، و به این دلیل تاریخ ادبیات عرب سرشار از نمونههای ارزشمند پیرامون شخصیت عظیم الشان پیامبراسلام است. در میان دوره های مختلف تاریخ، مدایح نبوی در دوره انحطاط برخلاف افول شعرسرایی این دوره به اوج شکوفایی رسیده و ...
بیشتر
شخصیت بینظیر و صفات والاو روحانی حضرت رسول(ص) همواره در طول تاریخ سبب روی آوری شاعران به مدایح نبوی گردیده است، و به این دلیل تاریخ ادبیات عرب سرشار از نمونههای ارزشمند پیرامون شخصیت عظیم الشان پیامبراسلام است. در میان دوره های مختلف تاریخ، مدایح نبوی در دوره انحطاط برخلاف افول شعرسرایی این دوره به اوج شکوفایی رسیده و با پیشگامی شاعرانی همچون بوصیری، ابن نباته وصفیالدین حلی به صورت یک فن مستقل درآمد. ابوالهدی الصیادی یکی از شاعران این دوره است که مدایح نبوی جایگاه ویژه‌ای در اشعار وی یافته و جایجای دیوانش مزین به نام رسول اکرم و ذکر فضایل و مناقب ایشان است. در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی مدایح نبوی دراشعارصیادی پرداخته شده است، که شفاعت وتوسل، ذکر فضایل و مناقب، برتری پیامبر برانبیاء، معجزات و کرامات و مدح صحابه و خاندان رسول از محورهایی است که در اشعار شاعر نمود یافته است.
مقاله پژوهشی
قاسم فائز
دوره 8، شماره 27 ، اردیبهشت 1396، صفحه 89-69
چکیده
متشابه لفظی قرآن آیاتی هستند که اکثر الفاظشان با هم شبیهند و اندکی از آن ها با هم متفاوتند. این تفاوت ها گوناگونند و یکی از آن ها تفاوت در حروف معانی است که این مقاله در صدد بررسی علل بلاغی این تفاوت برآمد و به تحلیل و توصیف این آیات پرداخت و به نتائج زیر رسید :
این تفاوت ها حکیمانه و هدفمند است و به هیچ وجه تشابه اکثر اجزاء این آیات، دلیل ...
بیشتر
متشابه لفظی قرآن آیاتی هستند که اکثر الفاظشان با هم شبیهند و اندکی از آن ها با هم متفاوتند. این تفاوت ها گوناگونند و یکی از آن ها تفاوت در حروف معانی است که این مقاله در صدد بررسی علل بلاغی این تفاوت برآمد و به تحلیل و توصیف این آیات پرداخت و به نتائج زیر رسید :
این تفاوت ها حکیمانه و هدفمند است و به هیچ وجه تشابه اکثر اجزاء این آیات، دلیل ترادف حروف معانی در آن ها نیست؛ برعکس ،این تفاوت ها بیانگر اعجاز بلاغی در این آیات است و علل این تفاوت ها دو نوعند : لفظی و معنوی . علل لفظی آن ها تناسب با الفاظ پیشین،تناسب با آهنگ آیه در هر یک و تناسب با کلمات مجاور در هر یک . اما علل معنوی این تفاوت ها عبارتند از : تفاوت موقعیت در هر یک ، تفاوت مخاطب ، کاربرد تضمین در یکی از آن دو ، اقتضای تأکید در یکی از آن دو، تنوع ، اقتضای وصل در یکی و فصل در دیگری و اقتضای اختصار در یکی و تفصیل در دیگری .
مقاله پژوهشی
سیدحیدر فرع شیرازی؛ فاطمه محمدی
دوره 8، شماره 27 ، اردیبهشت 1396، صفحه 135-117
چکیده
تکرار یکی از شاهکار‌های سبک شناسی در متن ادبی است که پژوهشگران به طور ویژه به نقد و بررسی آن در شعر پرداخته، و از نتایج و تأثیرات آن سخن گفته‌اند، و دلالت‌های معنایی و ساختاریی آن را بیان نموده‌اند. یکی از شاعران که در شعر خود از تکرار بهره جسته -تا مصیبت‌های مردم کشورش را بازگو کند- عبد الرحیم محمود است. او شاعری انقلابی و مبارز ...
بیشتر
تکرار یکی از شاهکار‌های سبک شناسی در متن ادبی است که پژوهشگران به طور ویژه به نقد و بررسی آن در شعر پرداخته، و از نتایج و تأثیرات آن سخن گفته‌اند، و دلالت‌های معنایی و ساختاریی آن را بیان نموده‌اند. یکی از شاعران که در شعر خود از تکرار بهره جسته -تا مصیبت‌های مردم کشورش را بازگو کند- عبد الرحیم محمود است. او شاعری انقلابی و مبارز بوده که فریاد بر علیه غاصبین بر می‌آورد و هرگز آرام نمی‌گیرد. او با تمام قدرت و توانایی در این امر قلم می‌زند. ساختار و معانی اشعار حماسی و انقلابی او برجسته و زبانزد است به ویژه اینکه تکرار هندسی بر حماسی بودن آن افزوده است.
در این جستار به بررسی تکرار هندسی در شعر عبد الرحیم محمود پرداخته‌ایم. روشی که برای پژوهش‌مان مناسب یافتیم، روش وصفی تحلیلی و آماری است. هدف این جستار، بررسی تکرار هندسی وتأثیر آن بر بیان شاعر و روح انقلابی و حماسی او است که او را شاعری انقلابی معرفی کرده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که اولاً: شاعر از پنج نوع تکرار هندسی همچون تکرار ابتدایی، تکرار هرمی، تکرار دایره ای، تکرار لازم و تکرار تراکمی کمک گرفته است. ثانیاً: شاعر سعی دارد که از تکرار به عنوان وسیله‌ای برای نقل تجربه‌های زندگی شخصی خود بهره گیرد تا آنچه در درون او از شادی و غم وجود دارد از طریق تکرار هندسی به نمایش گذارد.
مقاله پژوهشی
حمید متولی زاده؛ رضا افخمی
دوره 8، شماره 27 ، اردیبهشت 1396، صفحه 160-137
چکیده
قصیده‌ی شعری، ساختاری است هنری که هدف آن به تصویر کشیدن احساس شاعر ازحالتی عاطفی است. شاعر برای تحقق این هدف، کلمات را به کار میبرد؛ زیرا واژه‌ها ماده‌ی اساسی زبان و جان کلام شعری هستند و احساساتی را که در لحظه‌ی آفرینش هنری بر انسان می‌گذرد، در خود جای می‌دهند. در همین راستا، شاعر برخی سبک‌ها را برمی‌گزیند؛ چرا کهسبک معرّف ...
بیشتر
قصیده‌ی شعری، ساختاری است هنری که هدف آن به تصویر کشیدن احساس شاعر ازحالتی عاطفی است. شاعر برای تحقق این هدف، کلمات را به کار میبرد؛ زیرا واژه‌ها ماده‌ی اساسی زبان و جان کلام شعری هستند و احساساتی را که در لحظه‌ی آفرینش هنری بر انسان می‌گذرد، در خود جای می‌دهند. در همین راستا، شاعر برخی سبک‌ها را برمی‌گزیند؛ چرا کهسبک معرّف شخصیت ادبی صاحب آن و ترجمان عقاید و برداشت او از مسأله یا مسایلی است که در ذهنش جریان دارد. پژوهش حاضر میکوشد با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی، ساختارهای زبانی و جلوههای سبکشناختی شعر جریر در ردّ اخطل را بررسی کرده تا از این رهگذر تأثیر آنها را در تبیین عواطف وی نشان دهد. بنابر نتایج تحقیق، جریر به خوبی درککردهاست که رابطهی محکمی میان زبان و سبک و تصاویر ذهنی متعلق به معانی هجو و فخر وجود دارد. همچنین از خلال این جستار دریافتیم ساختارهای زبانی مورد توجه این شاعر عبارتند از: تصغیر، جمع مکسر، اسم تفضیل و اسم فاعل. همچنانکه جلوههایسبکشناختی بارز شعر او در نفی، دعا، شرط، بکارگیری ضمیر متکلم اول شخص مفرد، تکرار لفظی و تقدیم و تأخیر، نمود یافته است.
