مقاله پژوهشی
جواد اصغری؛ سیمین غلامی
دوره 7، شماره 24 ، مرداد 1395، صفحه 16-1
چکیده
یکی از رویکردهای مهم نقد آثار ادبی، نقد کهن الگویی است که به کشف ماهیّت و ویژگی اسطوره ها در کهن الگوها و نقش آن ها در ادبیات می پردازد. دراین مقاله رمان الطریق الی الشمس (تشریقة آل المر) نوشتة عبدالکریم ناصیف از دیدگاه نقد کهن الگویی بررسی و شخصیت قهرمان بر اساس رویکرد یونگ در تحلیل کهن الگویی شخصیتها نقد وتحلیل شده است. اساس ...
بیشتر
یکی از رویکردهای مهم نقد آثار ادبی، نقد کهن الگویی است که به کشف ماهیّت و ویژگی اسطوره ها در کهن الگوها و نقش آن ها در ادبیات می پردازد. دراین مقاله رمان الطریق الی الشمس (تشریقة آل المر) نوشتة عبدالکریم ناصیف از دیدگاه نقد کهن الگویی بررسی و شخصیت قهرمان بر اساس رویکرد یونگ در تحلیل کهن الگویی شخصیتها نقد وتحلیل شده است. اساس کهن الگویی این رمان بر روی اسطورة «قهرمان» شکل گرفته و بقیة کهن الگوها در ارتباط با آن معنا یافته اند. از میان مراحل سه گانة تحوّل و رستگاری، رفتار قهرمان (عزیز) با مرحلة اوّل (جستجو) تطبیق داده شده است. نتیجة کار نشان می دهد که با استفاده از این شیوه می توان شخصیت ها را در ادبیات معاصر بهتر درک کنیم و با لایه های مختلف داستان از نگاه کهن الگوی قهرمان بیشتر آشنا شویم.
مقاله پژوهشی
مسعود شکری؛ کبری روشنفکر؛ علیرضا محمدرضایی
دوره 7، شماره 24 ، مرداد 1395، صفحه 36-17
چکیده
رمان رایج‌ترین و پرطرفدارترین نوع ادبی در عصر حاضر است. رمان معمولا از حوادث متعدد و پیچیده‌ای تشکیل می‌شود که شخصیاتی با تفکرات و رفتار متفاوت و گاه متناقض در کانون این حوادث قرار می‌گیرند، لذا در بررسی عناصر رمان، نمی‌توان نقش پررنگ شخصیتها را نادیده گرفت. شخصیت در رمان، فردی زنده نیست مانند آنچه در اجتماع می‌بینیم، بلکه عموماً ...
بیشتر
رمان رایج‌ترین و پرطرفدارترین نوع ادبی در عصر حاضر است. رمان معمولا از حوادث متعدد و پیچیده‌ای تشکیل می‌شود که شخصیاتی با تفکرات و رفتار متفاوت و گاه متناقض در کانون این حوادث قرار می‌گیرند، لذا در بررسی عناصر رمان، نمی‌توان نقش پررنگ شخصیتها را نادیده گرفت. شخصیت در رمان، فردی زنده نیست مانند آنچه در اجتماع می‌بینیم، بلکه عموماً موجودی خیالی است که نویسنده با استفاده از امکانات زبانی، خصوصیات شخصی و اجتماعی او را در فضای رمان خلق میکند. از اینرو، برای شناخت و بررسی شخصیت در رمان، تکیه بر ساختار زبانی امری ضرور به نظر میرسد. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با نگاهی به شخصیتهای رمان «عمارة یعقوبیان» به این نتیجه میرسد که هدف نویسنده از ترسیم شخصیتهای این رمان، ارائة نمادهایی از قشرهای مختلف جامعة مصر است و برای رسیدن به این هدف، از امکانات زبانی؛ مانند ترسیم جنبههای روانی و اجتماعی شخصیتها، وصف جسمانی، نامهایی با دلالتهای نمادین و ... استفاده کرده است.
مقاله پژوهشی
حامد صدقی؛ سید عدنان اشکوری؛ علی اصغر حبیبی؛ مجتبی بهروزی
دوره 7، شماره 24 ، مرداد 1395، صفحه 58-37
چکیده
طلاح تقابل های دوگانه یکی از اساسی ترین مفاهیم نقد ساختارگرایی، پساساختارگرایی، زبان شناسی و نشانه شناسی است که ضمن ریشه داشتن در نظریات سوسور و بر نظریه های ساختارشکنی دریدا تکیه دارد. هلن سیکسو (1937م-) نویسنده و فمینیست فرانسوی به تأسی از دریدا (1930-2004م) و لاکان (1901-1981م) در نظریة شالوده شکنی خود به واژگونه کردن ...
بیشتر
طلاح تقابل های دوگانه یکی از اساسی ترین مفاهیم نقد ساختارگرایی، پساساختارگرایی، زبان شناسی و نشانه شناسی است که ضمن ریشه داشتن در نظریات سوسور و بر نظریه های ساختارشکنی دریدا تکیه دارد. هلن سیکسو (1937م-) نویسنده و فمینیست فرانسوی به تأسی از دریدا (1930-2004م) و لاکان (1901-1981م) در نظریة شالوده شکنی خود به واژگونه کردن تقابل های دوگانه اعتقاد دارد. هیفاء بیطار(1960م-) نویسندة معاصر سوری است که درآثار خود جایگاه کنونی زنان را در جوامع سنتی و عربی ارزیابی می کند. رمان «یومیات مطلقه» اولین رمان وی است که نویسنده در آن، در پی انتقام گرفتن از قوانین ظالمانة کلیسا در حق زنان بر می آید و برای بازیابی هویت زنان در پی واژگون کردن تقابل های دوگانة جامعة مردسالار تلاش می-کند. این جستار در خوانشی ساختارشکنانه، تقابل های دوگانة اصل/ دیگری، کنشگری/ کنش پذیری، عشق/ ازدواج سنتی و سکوت/ سخن گفتن را- که در رمان حضوری پررنگ دارند- بر مبنای تئوری های سیکسو تحلیل کرده است. مهم ترین نتیجة حاصل از تحلیل رمان مذکور را می توان به مواردی از قبیل تلاش هیفاء برای بازسازی اصالت زنان، دگرگون سازی تقابل های دوتایی نظام مردسالار و نوشتن تجربه های شخصی او اشاره نمود، که خمیرمایة تئوری های سیکسو را تشکیل می دهد
مقاله پژوهشی
صلاح الدین عبدی؛ زهرا افضلی؛ نسرین عباسی
دوره 7، شماره 24 ، مرداد 1395، صفحه 83-59
چکیده
کانون روایت، چشم مشاهده گری است که از منظر آن تمام یا بخشی از متن روایی دیده می شود و به دلیل ارتباط و قرابتی که با صدای راوی دارد، بسیار حائز اهمیت است. بررسی کانون روایت این امکان را به پژوهشگر ادبی می دهد تا از سطح داستانی به لایه های درونی و زیرساخت متن پی ببرد. رمان «الطنطوریة» اثر ماندگار رضوی عاشور، به دلیل ...
بیشتر
کانون روایت، چشم مشاهده گری است که از منظر آن تمام یا بخشی از متن روایی دیده می شود و به دلیل ارتباط و قرابتی که با صدای راوی دارد، بسیار حائز اهمیت است. بررسی کانون روایت این امکان را به پژوهشگر ادبی می دهد تا از سطح داستانی به لایه های درونی و زیرساخت متن پی ببرد. رمان «الطنطوریة» اثر ماندگار رضوی عاشور، به دلیل پیچیدگی و تکنیک های خاص روایی، گزینه ای مناسب برای مطالعات کانونی محسوب می شود. انتخاب کانون گر درونی که دارای دانش همسان با مخاطب است، وجود کانون های متغیر و متعدد از ویژگی بارز رمان است. تنوع صدا در این داستان، آن را به جهان واقعی نزدیک کرده است؛ زیرا دموکراسی حاکم بر آن به شخصیت ها جرأت بیان آزادانة جهان بینی و نگرش خود را می دهد. افزون بر آن روشن شدن جنبه های ادراکی(زمانی- مکانی)، روانشناسی(شناختی- احساسی) و ایدئولوژیک شخصیت های داستان، شعاع اطلاعاتی مخاطب را در مورد نگرش رضوی عاشور افزایش می دهد. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی کانون روایت و وجوه مختلف آن، سعی در معرفی مهارت های روایتی رضوی عاشور دارد تا راز ماندگاری و راهکارهای تولید معنا را در نزد وی روشن کند
عبدالاحد غیبی؛ رویا بدخشان
دوره 7، شماره 24 ، مرداد 1395، صفحه 108-85
چکیده
رال الطحاوی (1968م) یکی از نویسندگان فمینیست مصری است که به سبب سبک نوشتاری خاص خود، در میان رمان نویسان ادبیات معاصر مصر شهره گشته است و هنر داستان نویسی خود را با نگرشی فمینیستی، بیشتر در قالب نقد جامعة مردسالاری عرضه می دارد. رمان «بروکلین هایتس»، یکی از برجسته ترین اثر الطحاوی است که نویسنده در این اثر به جهانی ...
بیشتر
رال الطحاوی (1968م) یکی از نویسندگان فمینیست مصری است که به سبب سبک نوشتاری خاص خود، در میان رمان نویسان ادبیات معاصر مصر شهره گشته است و هنر داستان نویسی خود را با نگرشی فمینیستی، بیشتر در قالب نقد جامعة مردسالاری عرضه می دارد. رمان «بروکلین هایتس»، یکی از برجسته ترین اثر الطحاوی است که نویسنده در این اثر به جهانی فراتر از جهان عرب گام نهاده است و از پس سیمای زنی مهاجر، از آمال و آلام مهاجران عرب بویژه زنان مهاجر در غرب پرده برمی دارد و عقاید اصول گرایانة خود را با انواع تکنیک های داستانی (زمان، مکان، شخصیت و...)، هنرمندانه به نمایش می گذارد. هرچند رمان بروکلین هایتس اثری است که جنبة فمینیستی دارد، بررسی و تحلیل عناصر و تکنیک های سازندة موجود در آن، بیان کنندة ذوق هنری الطحاوی در عرصة داستان نویسی است. جستار حاضر با روش توصیفی – تحلیلی و بررسی شواهد درون متنی به واکاوی و تبیین تکنیک های سازندة رمان بروکلین هایتس پرداخته است. نتیجة آن مبین آن است که نویسنده، همة عناصر را در خدمت محتوا و درون مایة داستان- که همان نقد فمینیستیِ دو فرهنگ متضاد (شرق و غرب) است- به کار گرفته که از میان این عناصر، عنصر مکان نمودی برجسته دارد. نویسنده با پررنگ جلوه دادن عنصر مکان، از یک سوی تقابل دو فرهنگ شرق و غرب را نشان می دهد و از دیگر سوی، با حضور قهرمان داستان در هر یک از مکان های مذکور در رمان، نوعی حس نوستالژیک را در او بر می انگیزد.
مقاله پژوهشی
مرضیه قربان خانی؛ سید محمدرضا ابن الرسول؛ عادل رفیعی
دوره 7، شماره 24 ، مرداد 1395، صفحه 128-109
چکیده
جابجایی ارکان جمله یکی از موضوعاتی است که توجه زبان‌شناسان را به خود جلب کرده است. قلب نحوی و مبتداسازی از جمله اصطلاحاتی است که زبان‌شناسان معاصر برای توضیح این پدیده بکار می‌برند. قلب نحوی، فرآیند جابجایی ارکان جمله به همراه نقش‌های دستوری و بدون ایجاد تغییری در معنای تحلیلی آن است، و مبتداسازی به فرآیند جابجایی ارکان جمله از ...
بیشتر
جابجایی ارکان جمله یکی از موضوعاتی است که توجه زبان‌شناسان را به خود جلب کرده است. قلب نحوی و مبتداسازی از جمله اصطلاحاتی است که زبان‌شناسان معاصر برای توضیح این پدیده بکار می‌برند. قلب نحوی، فرآیند جابجایی ارکان جمله به همراه نقش‌های دستوری و بدون ایجاد تغییری در معنای تحلیلی آن است، و مبتداسازی به فرآیند جابجایی ارکان جمله از جایگاه بی‌نشان (/ اولیة) خود به ابتدای جمله و قرار گرفتن در جایگاه مبتدا اطلاق می‌شود. این دو پدیده علاوه بر ایجاد تقدیم و تأخیر در جمله، بر ساخت اطلاع و تأکید جمله نیز تأثیر می گذارند. پدیدة تقدیم و تأخیر در مطالعات زبان‌شناسان کلاسیک عربی نیز مورد توجه بوده است و ردّپای آن در ابتدایی‌ترین آثار تألیفی در این زمینه؛ مانند «الکتاب» سیبویه و «دلائل الاعجاز» عبد القاهر جرجانی قابل مشاهده است. این پژوهش با رویکردی تحلیلی ـ تطبیقی، به مقایسة آرای زبان‌شناسان معاصر و زبان‌شناسان کلاسیک عربی و تطبیق آرای ایشان بر آرای بیان شده در زبان‌شناسی کلاسیک عربی می‌پردازد. ازجمله نتایج این پژوهش می‌توان به این موارد اشاره کرد: تطابق قلب نحوی و مبتداسازی به ترتیب با تقدیم در نیت تأخیر و تقدیم بدون نیت تأخیر در زبان عربی، ارتباط پدیدة اشتغال در دستور زبان عربی با مفهوم مبتداسازی و تأکید، ارتباط مفهوم عنایت و اهتمام با مفهوم برجستگی، ارتباط مفهوم قصر و تخصیص با مفهوم تأکید.
مقاله پژوهشی
علی نظری؛ احمد کرمی
دوره 7، شماره 24 ، مرداد 1395، صفحه 147-129
چکیده
مقالة حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تأثیر قرائت های قرآنی در دیدگاه‌های نحوی زبان عربی پرداخته است و بدین منظور ابتدا به تعریفی مختصر از انواع قرائت های قرآنی در دو نوع مشهور آن؛ یعنی قرائت های مقبول و قرائت های شاذّ پرداخته و سپس با اشاره به دیدگاه های نحویان بزرگ زبان عربی، سعی کرده است که میزان استناد این ...
بیشتر
مقالة حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تأثیر قرائت های قرآنی در دیدگاه‌های نحوی زبان عربی پرداخته است و بدین منظور ابتدا به تعریفی مختصر از انواع قرائت های قرآنی در دو نوع مشهور آن؛ یعنی قرائت های مقبول و قرائت های شاذّ پرداخته و سپس با اشاره به دیدگاه های نحویان بزرگ زبان عربی، سعی کرده است که میزان استناد این دیدگاه ها را به قرائت های قرآنی و میزان ارتباط بین قرائت های مزبور و قواعد نحوی را از طریق شواهدی از آیات کریم تبیین نماید و به منظور رعایت اصل بی طرفی علمی در این مبحث، به بیان آرای صاحب نظران هر دو مکتب نحوی زبان عربی؛ یعنی در مکتب بصری به بررسی دیدگاه های سیبویه، أخفش و مبرّد و در مکتب کوفی به بررسی دیدگاه های کسایی، فرّاء و ثعلب پرداخته شده است. تأثیر و سهم بسزا قرآن کریم و نیز قرائت های قرآنی در پیدایش اصول و قواعد نحوی- صرفیِ یکسان، توجه و استناد نحویانِ دو مکتب بصره و کوفه؛ مانند سیبویه، اخفش، مبرد، کسایی، فراء و ثعلب به قرائات قرآنی به عنوان یکی ازمنابع اصلی تدوین و نگارش قواعد زبان عربی، از نتایج تحقیق پیش رو است.
