نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• صدیقه زودرنج ¹
• آتوسا کرمی ²

¹ استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا همدان- ایران

² دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

نشانه‌شناسی اجتماعی یکی از زیرشاخه‌های علم نشانه‌شناسی است که هدف آن کشف معانی پنهان در متن است. پی‌یر گیرو از نظریه‌پردازان علم نشانه‌شناسی است که نشانه‌های اجتماعی را به دو گروه نشانه‌های هویت و آداب معاشرت تقسیم کرده‌است. از آن‌جا که رمان‌های اجتماعی ارتباط تنگاتنگی با جامعه دارند، دربرگیرندۀ نشانه‌های فراوانی هستند. رمان دفاترالوراق بیانگر بی‌عدالتی در جامعه‌ اردن است و درد و رنج مظلومانی را به تصویر می‌کشد که مورد ستم افراد با نفوذ قرار گرفته‌اند. نویسنده با خلق این اثر می‌خواهد فقر و فساد و بیکاری را که درد مشترک جهان سوم است، به تصویر درآورد. هدف از این پژوهش، تبیین نشانه‌های اجتماعی در رمان دفاتر الوراق اثر جلال برجس براساس نظریۀ نشانه‌شناسی اجتماعی پی‌یر ‌گیرو با روش توصیفی-تحلیلی است. نتایج به‌دست‌ آمده نشان می‌دهد: نویسنده در ترسیم مشکلات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جامعۀ اردن، از هر دو گروه نشانه‌های هویت و آداب معاشرت بهره برده‌است. در این میان، برخی نشانه‌های هویت از جمله: پوشاک، خوراک، شغل و برخی نشانه‌های آداب معاشرت از جمله لحن کلام، در ترسیم نابرابری‌های جامعۀ نویسنده مؤثرتر عمل کرده‌اند. در نشانه‌هایی مانند مکان، شغل، نشانه‌های غیر کلامی و لحن کلام برجس توانسته‌است میان این نشانه‌ها و جایگاه اقتصادی و اجتماعی شخصیت‌ها هماهنگی برقرار نموده و تأثیر متقابل این دو بر یکدیگر را نشان‌دهد.

کلیدواژه‌ها

• نشانه شناسی اجتماعی
• پی یرگیرو
• دفاترالوراق
• جلال برجس

موضوعات

• نقد و تحلیل روشمند متون ادب در زبان عربی رویکرد جدید نقدی

عنوان مقاله [English]

Social Semiotics of the Novel "Dafatir Al-Warraq" by Jalal Barjas based on Pierre Guiraud's Theory

نویسندگان [English]

• sedigheh zoodranj ¹
• Atossa karami ²

¹ Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Humanities, Bu - Ali Sina University, Hamadan, Iran

² PhD student in Arabic language and literature, Faculty of Humanities, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran

چکیده [English]

The field of social semiotics, a branch of semiotics, focuses on revealing concealed meanings within texts. Pierre Guiraud, a notable theorist in this discipline, distinguishes between two categories of social signs: those related to identity and those pertaining to social etiquette. Given their intrinsic link to society, social novels are rich in such signs. In Dafatir al-Warraq (Notebooks of the Bookseller), the narrative highlights injustices prevalent in Jordanian society, portraying the anguish endured by marginalized individuals oppressed by powerful figures. The author aims to depict issues such as poverty, corruption, and unemployment—common afflictions faced by many in the Third World. This study seeks to clarify the social signs present in Dafatir al-Warraq, authored by Jalal Barjas, through the lens of Pierre Guiraud's social semiotic theory, employing a descriptive-analytical approach. Findings reveal that Barjas effectively incorporates both identity signs and elements of social etiquette to illustrate various economic, cultural, and social challenges within Jordanian society. Notably, specific identity markers—such as clothing, food choices, and professions—alongside certain aspects of social etiquette like speech tone—have proven particularly impactful in conveying societal disparities. In signs such as place, occupation, non-verbal signs and tone of speech, Barjas has been able to establish harmony between these signs with the economic and social standings of the characters and illustrate their reciprocal effects on one another.

کلیدواژه‌ها [English]

• Social Semiotics
• Pierre Guiraud
• Dafatir Al-Warraq
• Jalal Barjas