نویسندگان
-
چکیده
نقد کهنالگویی از انواع نقد اسطورهای است که بیشتر بر نظریات یونگ در مورد ناخودآگاه جمعی و صور ازلی تأکید دارد. در نظر یونگ، کهنالگوها، آن دسته از صور ازلی و نوعی هستند که در عمق ناخودآگاه جمعی انسانها به صورت بالقوّه وجود دارند. این صور کهن و اساطیری، میتوانند در هنر و ادبیّات به صورت نمادین تجلّی یابند. با توجّه به نمود چند نماد جهانشمول در قصیدۀ «المواکب» جبران خلیل جبران، نگریستن به قصیدۀ مذکور از منظر نقد کهنالگویی علاوه بر خوانشی نو، یکی دیگر از علّل گیرایی و زیبایی آن را آشکار خواهد کرد. جستار حاضر، کهنالگوی مادر مثالی، بهشت، دایرۀ ماندالا و سفر را در قصیدۀ «المواکب» بررسی خواهد کرد. در پایان مشاهده میشود کهنالگوهای جنگل، نی، دایره و سفر خیالی شاعر به جنگل، فطرت کمال طلب و مشتاق جبران را چنان آشکار میکند که داغ دور ماندن از اصل و اشتیاق بازگشت را به زمان و مکان بیگناهی، در مخاطب نیز تازه میکند.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
Archetypal Reading of “Al Mawakeb”
نویسندگان [English]
- Enayat Allah Sharif Poor
- Tayebah Golestani Hatkani
منابع و مآخذ
الف) کتابهای فارسی
- 1. الیاده، میرچا. (1387ش). مقدس و نامقدس؛ ترجمة نصرالله زنگویی، تهران: انتشارات سروش.
- --------. (1363ش). اسطوره، رؤیا، راز؛ ترجمۀ جلال ستاری، تهران: انتشارات توس.
- پیگوت، ژولیت. (1373ش). اساطیر ژاپن؛ ترجمۀ باجلان فرّخی، چاپ اول، تهران: اساطیر.
- جبران خلیل جبران. (1379ش). مواکب و موزونها؛ ترجمۀ دکتر جعفر مؤیّد شیرازی، تهران: نشر فرزان.
- ------------. (1385ش). پیامبر و دیوانه؛ ترجمۀ نجف دریابندری، چاپ شصت و یک، تهران: نشر کارنامه.
- جونز و دیگران. (1366ش). رمز و مثل در روانکاوی؛ ترجمۀ جلال ستاری، تهران: انتشارات توس.
- دانته، آلیگیری. (1387ش). کمدی الهی؛ ترجمۀ محسن نیکبخت، تهران: نشر پارسه.
- دوبوکور، مونیک. (1376ش). رمزهای زنده جان؛ ترجمة جلال ستاری، تهران: نشر مرکز.
- روتون،ک.ک. (1381ش). اسطوره؛ ترجمۀ ابوالقاسم اسماعیل پور، چاپ دوم، تهران: نشر مرکز.
- ساور سفلی، سارا. (1387ش). خانۀ دوست کجاست؟؛ چاپ دوم، تهران: انتشارات سخن.
- سرلو، خوان ادواردو. (1389ش). فرهنگ نمادها؛ ترجمة مهرانگیز اوحدی، چاپ اول، تهران: دستان.
- شایگان، داریوش. (1383ش). بتهای ذهنی و خاطرة ازلی؛ تهران: امیرکبیر.
- شایگانفر، حمیدرضا. (1380ش). نقد ادبی؛ تهران: دستان.
- شوالیه، ژان و آلن گربران. (1370ش). فرهنگ نمادها؛ ترجمة سودابه فضایلی، تهران: جیحون.
- فرای، نورتروپ. (1387ش). ادبیّات و اسطوره: مجموعه مقالات اسطوره و رمز؛ ترجمة جلال ستاری، تهران: انتشارات سروش.
- کوپر، جی سی. (1391ش). فرهنگ نمادهای آیینی؛ ترجمۀ رقیه بهزادی، تهران: نشر علمی.
- گرین، ویلفرد و دیگران. (1385ش). مبانی نقد ادبی؛ ترجمة فرزانه طاهری، تهران: انتشارات نیلوفر.
- مهاریشی ماهش، یوگی. (1371ش). مدی تیشن (عرفان کهن)؛ ترجمۀ رضا جمالیان، تهران: نشر مترجم.
- میت فورد، بروس. (1388ش). نمادها و نشانهها در جهان؛ ترجمۀ ابوالقاسم دادور و زهرا تاران، تهران: دانشگاه الزهرا.
- نورآقایی، آرش. (1387ش). عدد، نماد، اسطوره؛ تهران: افکار.
- یونگ، کارل گوستاو. (1368ش). چهار صورت مثالی؛ ترجمة پروین فرامرزی، مشهد: آستان قدس رضوی.
- ------------. (1387ش). انسان و سمبولهایش؛ ترجمة محمود سلطانیه، تهران: جامی.
23. ------------. (1383ش). روانشناسی ضمیر ناخودآگاه؛ ترجمۀ محمدعلی امیری، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
ب) کتابهای عربی
- جبران خلیل جبران. (1994م). المجموعة الکاملة المؤلفات؛ الطبعة الاولی، بیروت: دارالجیل.
- الحاوی، ایلیا. (1998م). الرومنسیة فی الأدب العربی و الغربی؛ بیروت: دارالثقافة.
- الحاوی، خلیل. (1982م). جبران خلیل جبران (اطارة الحضاریّ و شخصیّته و آثاره)؛ ترجمۀ سعید فارس باز، الطبعة الاولی، بیروت: دارالعلم للملایین.
- الفاخوری، حنا. (1380ش). تاریخ الأدب العربی؛ چاپ دوم، تهران: انتشارات توس.
ج) مقالات
- ابومحبوب، احمد. (1392ش). «جنگل، جایگاه راز آمیز خدایان مؤنث»؛ کتاب ماه ادبیات، خرداد، شمارۀ 74، صص 101-104.
- اتونی، بهروز. (1389ش). «نگارۀ ماندالا، ریختار اسطوره، حماسۀ اسطورهای و عرفان»؛ فصلنامۀ ادبیّات عرفانی و اسطورهشناختی، سال ششم، شمارۀ21، صص9-43.
- بهنا، مینا و سیدحسین سیدی. (1388ش). «رمانتیسم در آثار جبران خلیل جبران و سهراب سپهری»، مجلة الدراسات الأدبیة؛ شمارههای 67 ، 68 و 69، صص 191- 220.
- پورخالقی چترودی، مهدخت. (1380ش). «درخت زندگی و ارزش فرهنگی و نمادین آن در باورها»؛ مجلۀ مطالعات ایرانی، شمارة یک، سال اوّل، صص89-126.
- حیدریان، احمدرضا. (1391ش). «بررسی تطبیقی شهرگریزی و بدویگرایی در شعر سهراب سپهری و عبدالمعطی حجازی»؛ مجلۀ زبان و ادبیّات عربی، شمارۀ6، صص 39-62.
- صدرزاده، ماندانا. (1381ش). «بررسی چهار سفر روحانی و معنوی پس از مرگ»؛ پژوهش ادبیّات معاصر جهان(زبانهای خارجی)، شمارۀ13، صص37-50.
- صلاحی مقدّم، سهیلا. (1387ش). «نغمههای الهی مولانا جلال الدّین محمّد و جبران خلیل جبران»؛ نشریۀ ادبیّات تطبیقی، سال دوّم، شمارۀ6، صص 105-123.
- رضی، حمیدرضا. (1391ش). «نقد کهن الگویی شعر «قصّۀ شهر سنگستان» مهدی اخوان ثالث»؛ نشریه: ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی، دورة 8، شمارة 28، صص 179- 211.
- نعمتی، فاروق. (1391ش). «در جستجوی ناکجا آباد (بررسی تطبیقی آرمان شهر در شعر جبران خلیل جبران و سهراب سپهری)»؛ فصلنامۀ زبان و ادب فارسی، سال چهارم، شمارۀ12، صص151-171.
- هربرت، زبیگنیو. (1375ش). «آپولو و مارسیاس»، ترجمۀ علی اکبر بهرامی، نشریۀ چیستا، شمارۀ134 و 135، صص408-410.