نویسندگان

1 دانشجوی دکتری

2 -

چکیده

شرح شواهد مطوّل از میرزا کمال الدین محمّد فسایی فدشکویی معروف به شرح کبیر یکی از نُه شرح شواهد از شواهد شعری کتاب مطوّل است که در سال 1096ق میرزا کمال الدین بر اساس درخواست شاگردان خود، از روی تقریرات خود در کلاس درس نوشته است؛ اما اینکه این شرح در میان شروح شواهد بلاغی چه جایگاهی دارد و میزان اصالت علمی آن چگونه است، نیاز به بررسی دارد. این مقاله با رویکرد سندکاوی و ابزار کتابخانه­ای، ضمن معرّفی شخصیت و آثار این عالم برجسته و ناشناس ایرانی در حوزة ادبیات عربی، با توجه به مشاهدات عینی نویسندگان به هنگام تحقیق، سبک نویسنده را بررسی کرده است؛ بگونه­ای که جنبه های ظاهری، مفهومی و استنادی شرح میرزا کمال الدین با شروح برخی از شارحان نام آور به اختصار مقایسه شده، همچنین با بیان معایب و محاسن این اثر گرانسنگ، میزان پایبندی میرزا کمال الدین به اصول شرح شواهد ‌نویسی بررسی شد. بررسی­ها نشان می­دهد که ایشان به این شروح نظر داشته است و از روش و دانش گذشتگان با رعایت اصل امانت داری بهره­ها برده است و کتاب خود را – که جامع شروح شواهد کتب بلاغی است- در نهایت اصالت علمی عرضه کرده است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Overview of Sharh Shawahid al-Mutawal by Mirza Kamal al-Din Muhammad Fasaei and its Scientific Originality

نویسندگان [English]

  • Mohammad Jahanbin 1
  • Hussein Shams Abadi 2
  • Mahdi Khorami Sarhozaki 2

1

2

منابع و مآخذ
الف) منابع فارسی
1. بهبهانی، آقا احمد بن محمّد علی. (1370ش). مرآت الأحوال جهان نما (بخش یکم) به انضمام انساب خاندان مجلسی از میرزا حیدر علی مجلسی؛ تصحیح علی دوانی، چاپ اول، تهران: امیرکبیر.
2. حزین لاهیجی، محمّد علی بن ابیطالب. (1375ش).تذکرة المعاصرین؛ تصحیح معصومة سالک، چاپ اوّل، تهران: میراث مکتوب و نشر سایه.
3. حسینی، سید احمد. (بی­تا). فهرست کتاب­های خطّی کتابخانة آیت الله العظمی مرعشی نجفی؛ چاپ دوّم، قم: ولایت.
4. حسینی فسایی، میرزا حسن. (1367ش). فارسنامة ناصری؛ تصحیح و تحشیة منصور رستگار فسایی، چاپ اول، تهران: انتشارات امیر کبیر.
5. رُکن زاده-آدمیت، محمّد حسین. (1340ش). دانشمندان و سخن سرایان فارس؛ ج 4، چاپ اول، تهران: کتابفروشی های اسلامیّه و خیّام.
6. روضاتی، محمدعلی. (1337ش). فهرست کتب خطّی کتابخانه­های اصفهان؛ اصفهان: مطبعة محمّدی.
7. صدرایی، علی و ابوالفضل حافظیان. (1388ش). فهرست نسخ خطّی کتابخانة عمومی گلپایگانی قم؛ چاپ اول، تهران: مرکز پژوهش، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
8. صدر حاج سیّد جوادی، احمد و دیگران. (1390ش). دائرة المعارف تشیّع؛ ج14، چاپ اوّل، قم: مؤسسة انتشارات حکمت.
9. مدرّس تبریزی، محمّد علی. (1374ش). ریحانة الأدب فی تراجم المعروفین بالکنیـæ و الّلقب؛ ج 5، چاپ چهارم، تهران: انتشارات خیام.
10. مطهّری، مرتضی. (1362ش). خدمات متقابل اسلام و ایران؛ چاپ دوازدهم، قم: انتشارات صدرا.
11. نصرآبادی، محمّد طاهر. (1378ش). تذکرة نصرآبادی؛ تصحیح محسن ناجی نصرآبادی، ج 1، چاپ اول، تهران: انتشارات اساطیر.
12. وطواط، رشید الدّین. (1339ش).کلیّات آثار؛ تحقیق سعید نفیسی، تهران: کتابخانة باران.
ب) منابع عربی
1. آقا بزرگ الطهرانی، محمّدحسن. (1983م). الذریعة إلی تصانیف الشیعة؛ ج5 و13 و20، الطبعة الثالثة، بیروت: دارالأضواء.
2. -----------. (1372ش). طبقات أعلام الشیعة؛ تصحیح علی منزوی، الطبعة الأولی، طهران: انتشارات دانشگاه تهران.
3. -----------. (1959م). مصفی المقال فی مصنّفی علم الرجال؛ تصحیح احمد منزوی، الطبعة الأولی، تهران:چاپخانه دولتی ایران.
4. الأمین، حسن. (1989م). مستدرکات أعیان الشیعة؛ج3، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
5. البغدادی، عبد القادر. (2009م). خزانة الأدب و لبّ لباب لسان العرب؛ تحقیق محمّد نبیل الطریفی، الطبعة الثانیة، بیروت: دارالکتب العلمیة.
6. التفتازانی، سعد الدین. (2004م). المطوّل؛ تحقیق أحمد عزّو عنایة، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
7. الخوارزمی، فخرالدین. شرح أبیات الإیضاح؛ مخطوطة رقم170، طهران: مکتبةمجلس الشورای الإسلامی.
8. العبّاسی، عبدالرحیم. (2011م). معاهد التنصیص علی شواهد التلخیص؛ تصحیح عبد المجید آل عبدالله، الطبعة الأولی، بیروت: عالم الکتب.
9. العینی، بدر الدین محمود. (2003م). المقاصدالنحویة فی شرح شواهد شروح الألفیة؛ تصحیح محمّد باسل عیون السود، ج 1، الطبعة الأولی، بیروت: دارالکتب العلمیة.
10. الفسوی، المیرزا کمال الدین محمّد. شرح شواهد المطوّل؛ مخطوطة رقم 2878، قم: مکتبة آیت الله المرعشی النجفی.