نویسندگان
چکیده
ادبیات عرب به فراخور تحولات و نیازهای روز جامعة عرب، با چالشهای مختلفی روبرو بوده است که میتوان اشغال فلسطین را یکی از مهمترین این چالشها در دورة معاصر به شمار آورد. شاعران فلسطینی برای مقابله با این چالش ایجاد شده به شیوههایی جدید نیازمند هستند تا روح مقاومت را در میان مجاهدان، زنده نگه دارند. یکی از این شیوهها، فراخوانی شخصیتهای تاریخی است که در زمان خود موفق و اثرگذار بودهاند؛ اما شخصیتی اثرگذار خواهند بود که با روحیة جهاد و مقاومت سازگار باشند. لذا یکی از مهمترین و بهترین نمونهها برای القای این هدف در ذهن مخاطب، صلاح الدین ایوبی است که توانسته است هشت قرن پیش، دردی مشابه درد امروز فلسطین را مداوا نماید و اشغالگران مسیحی را از بیت المقدس بیرون براند. پژوهش حاضر با بررسی شعر برخی از شعرای معاصر فلسطین نشان میدهد که این شخصیت تاریخی، بار دیگر در شعر فراخوانده میشود و شاعران فلسطینی او را بهترین نمونه و الگو برای القای کارکردها و مضامینی همچون احیای روحیهی مقاومت، یادآوری شکوه و عظمت گذشتة فلسطین، امید به خیزش منجیای همچون صلاح الدین درآینده، دعوت به اتحاد بین امرا و مردم، نکوهش ترس و بیکفایتی سیاستمداران عربی و ... به کار بردهاند. این پژوهش با روشی تحلیلی- توصیفی، رویکرد شاعران معاصر فلسطینی را نسبت به صلاح الدین ایوبی تحلیل کرده است.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
Evoking the Character of Salah-Aldin Ayyubi and its Function in the Contemporary poems of Palestin
نویسندگان [English]
- Mohammadreza Shirkhani
- Nemat Azizi
- Samirah Moradzadeh
منابع و مآخذ
الف) منابع فارسی
- ابناثیر، عزالدین. (1371 ش). الکامل فی التاریخ، ج 2، ترجمة ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، تهران: موسسه مطبوعاتی علمی.
- حمیدی، سید جعفر. (1381 ش). تاریخ اورشیلم؛ چاپ دوم، تهران: انتشارات امیر کبیر.
- رانسیمان، استیون. (1384ش). تاریخ جنگهای صلیبی؛ ترجمة منوچهر کاشف، چاپ پنجم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- روشنفکر، کبری و دیگران. (1392م). «نماد نقاب و اسطوره در شعر پایداری قیصر امین پور»؛ فصلنامة فنون ادبی، سال پنجم، شمارة 1،صص 35-52.
- زعیتر، اکرم. (1909م). القضیة الفلسطینیة (سرگذشت فلسطین)، ترجمة اکبر هاشمی رفسنجانی، چاپ ششم، قم: موسسه بوستان کتاب.
- سرابی، محمد.(2007م). «صلیبهای خونین (بازپسگیری بیت المقدس توسط صلاح الدین)»؛ روزنامة اعتماد، سال ششم، شمارة1503.
- شاندو، آلبر. (1375ش). صلاحالدین؛ ترجمة محمد قاضی، چاپ چهارم، بی جا: چاپ قیام.
- کاظمپور، داوود. (1387ش). «وضعیت شیعیان مصر در عصر صلاح الدین ایوبی»؛ فصلنامة تاریخ در آینة پژوهش، سال پنجم، شمارة دوم، 137-158.
- نظری، علی و دیگران. (1389ش). «اشغالگری در شعر امروزین عراق( از سال 2003م تا 2010م)»؛ مجلة انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، شمارة 16، صص 137-158.
ب) منابع عربی
- ابراهیم عباس، فؤاد. (1395ق). «صلاح الدین بطل حطین منهج ثوری و سلوک ثوری»؛ منبر الإسلام، سال33، شمارة 7، 173-174.
- ابنشداد، بهاءالدین. (1994م). النوادر السلطانیه والمحاسن الیوسفیه؛ تحقیق: الدکتور جمال الدین الشیال، الطبعة الثانیه، قاهره: مکتبه الخانجی.
- برکات، وفیق. (1409ق). «صفحات مشرقة من تراثنا البحری فی الفکر العسکری للناصرصلاح الدین الایوبی»؛ مجلة التراث العربی، شمارة 35، 117-138.
- بیطار، أمینة. (1987م). «شخصیات استراتیجیة:صلاح الدین الأیوبی شخصیته، مآثره،حروبه مع الصلیبیین»؛ مجلة الفکر الإسترتیجی العربی، شمارة 19، 209-228.
- جندی، انور. (1395ق). «صلاح الدین الایوبی بعد حطین»؛ منبر الاسلام، سال33، شمارة 4، 140-141.
- حمود، نجیة فایز. (2013م). «صورة اللاجئ الفلسطینی فی شعر هارون هاشم رشید، دیوان مع الغرباء نموذجاً» ؛ مجلة جامعة القدس المفتوحة للأبحاث والدراسات ، شمارة 29، 11-50.
- حوت، بیان نویهض.(1994م). «أزمة الهویة الوطنیة الفلسطینیة: العوامل و التحدیات»؛ المستقبل العربی، عدد180، 30 -51.
- درویش، محمود. (1983م). دیوان؛ الطبعة العاشرة، بیروت: دار العودة.
- رشید، هارون هاشم. (1956م). دیوان عودة الغرباء؛ بیروت: المکتب التجاری
- ----------. (2006م). الأعمال الشعریة الکاملة؛ الطبعة الاول، عمان: مجدلاوی للنشر والتوزیع.
- فتحی سلطان، طارق. (2008م). «تحریر القدس فی عهد صلاح الدین و نتائجه علی الصعیدین العربی و الاوربی»؛ مجلة أبحاث کلیة التربیة الأساسیة، المجلد8، شمارة 2، 172-198.
- صدقی، حامد و فؤاد عبدالله زاده. (2009م). «القناع و الدلالات الرمزیة لـ (عائشة) عند عبدالوهاب البیاتی»؛ مجلة بین المللی علوم انسانی، شمارة 16 (6)، 45- 55.
- طعمة، صالح جواد. (1970م). «صلاح الدین فی الشعر العربی المعاصر»؛ مجلة الآداب، سال 18، شمارة 11، 17-22.
- طوقان، ابراهیم. (1993م). اعمال الشعریة الکاملة؛ الطبعة الثانیة، بیروت: مؤسسه العربیة للدراسات والنشر.
- عبوشی، برهان الدین. (1972م). إلی متی؛ بغداد: مطبعة المعارف.
- -----------. (1956م). جبل النار؛ بغداد: مطبع الشرکة الإسلامیة.
- ------------. (1985م). جنود السماء؛ کویت: لجنة الإحیاء التراث الأدبی الفلسطینی.
- ------------. (1967م). النیازک؛ بغداد: مطبعة دار البصری.
- عشری زاید، علی. (1997م). استدعاء الشخصیات التراثیة فی الشعر العربی المعاصر؛ تصمیم و إخراج الفنی: أمل محمد الحلو، قاهره: دار الفکر العربی.
- قاسم، سمیح. (1993م). الأعمال الکاملة؛ ج 2، قاهره: دار السعاد الصباح.
21. نصیر، عبدالمجید. (1428ق). «قیادة بنی الموهبة والصنعة: صلاح الدین الایوبی نموذجاً»؛ مجلة آفاق الثقافة و التراث ، شمارة 59، 61-69.
- یاسین السلیمانی، احمد. (2007م). «تقنیة القناع الشعری»؛ مجلة غیمان، العدد 3، صنعاء.