نویسندگان

چکیده

ادبیات عرب به فراخور تحولات و نیازهای روز جامعة عرب، با چالش­های مختلفی روبرو بوده است که می­توان اشغال فلسطین را یکی از مهم­ترین این چالش­ها در دورة معاصر به شمار آورد. شاعران فلسطینی برای مقابله با این چالش ایجاد شده به شیوه­هایی جدید نیازمند هستند تا روح مقاومت را در میان مجاهدان، زنده نگه دارند. یکی از این شیوه­ها، فراخوانی شخصیت­های تاریخی است که در زمان خود موفق و اثرگذار بوده­اند؛ اما شخصیتی اثرگذار خواهند بود که با روحیة جهاد و مقاومت سازگار باشند. لذا یکی از مهم­ترین و بهترین نمونه­ها برای القای این هدف در ذهن مخاطب، صلاح الدین ایوبی است که توانسته است هشت قرن پیش، دردی مشابه درد امروز فلسطین را مداوا نماید و اشغالگران مسیحی را از بیت المقدس بیرون براند. پژوهش حاضر با بررسی شعر برخی از شعرای معاصر فلسطین نشان می­دهد که این شخصیت تاریخی، بار دیگر در شعر فراخوانده می­شود و شاعران فلسطینی او را بهترین نمونه و الگو برای القای کارکردها و مضامینی همچون احیای روحیه­ی مقاومت، یادآوری شکوه و عظمت گذشتة فلسطین، امید به خیزش منجی­ای همچون صلاح الدین درآینده، دعوت به اتحاد بین امرا و مردم، نکوهش ترس و بی­کفایتی سیاستمداران عربی و ... به کار برده­اند. این پژوهش با روشی تحلیلی- توصیفی، رویکرد شاعران معاصر فلسطینی را نسبت به صلاح الدین ایوبی تحلیل کرده است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evoking the Character of Salah-Aldin Ayyubi and its Function in the Contemporary poems of Palestin

نویسندگان [English]

  • Mohammadreza Shirkhani
  • Nemat Azizi
  • Samirah Moradzadeh
  1. منابع و مآخذ

     الف) منابع فارسی

    1. ابن­اثیر، عزالدین. (1371 ش). الکامل فی التاریخ، ج 2، ترجمة ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، تهران: موسسه مطبوعاتی علمی.
    2. حمیدی، سید جعفر. (1381 ش). تاریخ اورشیلم؛ چاپ دوم، تهران: انتشارات امیر کبیر.
    3. رانسیمان، استیون. (1384ش). تاریخ جنگ­های صلیبی؛ ترجمة منوچهر کاشف، چاپ پنجم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
    4. روشنفکر، کبری و دیگران. (1392م). «نماد نقاب و اسطوره در شعر پایداری قیصر امین پور»؛ فصلنامة فنون ادبی، سال پنجم، شمارة 1،صص 35-52.
    5. زعیتر، اکرم. (1909م). القضیة الفلسطینیة (سرگذشت فلسطین)، ترجمة اکبر هاشمی رفسنجانی، چاپ ششم، قم: موسسه بوستان کتاب.
    6. سرابی، محمد.(2007م). «صلیب­های خونین (بازپس­گیری بیت المقدس توسط صلاح الدین)»؛ روزنامة اعتماد، سال ششم، شمارة1503.
    7. شاندو، آلبر. (1375ش). صلاح­الدین؛ ترجمة محمد قاضی، چاپ چهارم، بی جا: چاپ قیام.
    8. کاظم­پور، داوود. (1387ش). «وضعیت شیعیان مصر در عصر صلاح الدین ایوبی»؛ فصلنامة تاریخ در آینة پژوهش، سال پنجم، شمارة دوم، 137-158.
    9. نظری، علی و دیگران. (1389ش). «اشغالگری در شعر امروزین عراق( از سال 2003م تا 2010م)»؛ مجلة انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، شمارة 16، صص 137-158.

    ب)  منابع عربی

    1. ابراهیم عباس، فؤاد. (1395ق). «صلاح الدین بطل حطین منهج ثوری و سلوک ثوری»؛ منبر الإسلام، سال33، شمارة 7، 173-174.
    2. ابن­شداد، بهاءالدین. (1994م). النوادر السلطانیه والمحاسن الیوسفیه؛ تحقیق: الدکتور جمال الدین الشیال، الطبعة الثانیه، قاهره: مکتبه الخانجی.
    3. برکات، وفیق. (1409ق). «صفحات مشرقة من تراثنا البحری فی الفکر العسکری للناصرصلاح الدین الایوبی»؛ مجلة التراث العربی، شمارة 35، 117-138.
    4. بیطار، أمینة. (1987م). «شخصیات استراتیجیة:صلاح الدین الأیوبی شخصیته، مآثره،حروبه مع الصلیبیین»؛ مجلة الفکر الإسترتیجی العربی، شمارة 19، 209-228.
    5. جندی، انور. (1395ق). «صلاح الدین الایوبی بعد حطین»؛ منبر الاسلام، سال33، شمارة 4، 140-141.
    6. حمود، نجیة فایز. (2013م). «صورة اللاجئ الفلسطینی فی شعر هارون هاشم رشید، دیوان مع الغرباء نموذجاً» ؛ مجلة جامعة القدس المفتوحة للأبحاث والدراسات ، شمارة 29، 11-50.
    7. حوت، بیان نویهض.(1994م). «أزمة الهویة الوطنیة الفلسطینیة: العوامل و التحدیات»؛ المستقبل العربی، عدد180، 30 -51.
    8. درویش، محمود. (1983م). دیوان؛ الطبعة العاشرة، بیروت: دار العودة.
    9. رشید، هارون هاشم. (1956م). دیوان عودة الغرباء؛ بیروت: المکتب التجاری
    10. ----------. (2006م). الأعمال الشعریة الکاملة؛ الطبعة الاول، عمان: مجدلاوی للنشر والتوزیع.
    11. فتحی سلطان، طارق. (2008م). «تحریر القدس فی عهد صلاح الدین و نتائجه علی الصعیدین العربی و الاوربی»؛ مجلة أبحاث کلیة التربیة الأساسیة، المجلد8، شمارة 2، 172-198.
    12. صدقی، حامد و فؤاد عبدالله زاده. (2009م). «القناع و الدلالات الرمزیة لـ (عائشة) عند عبدالوهاب البیاتی»؛ مجلة بین المللی علوم انسانی، شمارة 16 (6)، 45- 55.
    13. طعمة، صالح جواد. (1970م). «صلاح الدین فی الشعر العربی المعاصر»؛ مجلة الآداب، سال 18، شمارة 11، 17-22.
    14. طوقان، ابراهیم. (1993م). اعمال الشعریة الکاملة؛ الطبعة الثانیة، بیروت: مؤسسه العربیة للدراسات والنشر.
    15. عبوشی، برهان الدین. (1972م). إلی متی؛ بغداد: مطبعة المعارف.
    16.  -----------. (1956م). جبل النار؛ بغداد: مطبع الشرکة الإسلامیة.
    17. ------------. (1985م). جنود السماء؛ کویت: لجنة الإحیاء التراث الأدبی الفلسطینی.
    18. ------------. (1967م). النیازک؛ بغداد: مطبعة دار البصری.
    19. عشری زاید، علی. (1997م). استدعاء الشخصیات التراثیة فی الشعر العربی المعاصر؛ تصمیم و إخراج الفنی: أمل محمد الحلو، قاهره: دار الفکر العربی.
    20. قاسم، سمیح. (1993م). الأعمال الکاملة؛ ج 2، قاهره: دار السعاد الصباح.

    21. نصیر، عبدالمجید. (1428ق). «قیادة بنی الموهبة والصنعة: صلاح الدین الایوبی نموذجاً»؛ مجلة آفاق الثقافة و التراث ، شمارة 59، 61-69.

    1. یاسین السلیمانی، احمد. (2007م). «تقنیة القناع الشعری»؛ مجلة غیمان، العدد 3، صنعاء.