نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

مجموعة نمایشی «من فوق سبع سماوات» باکثیر از جمله نمایشنامه­های تاریخی اسلامی است که حضور عنصر شخصیت در آن بسیار پررنگ‌تر از دیگر عناصر نمایش است. شخصیت در نمایشنامه به انواع گوناگونی از جمله اصلی و فرعی، ایستا و پویا، مقابل و مخالف، نوعی و همه­جانبه و... تقسیم­بندی می­شود. شخصیت­پردازی در نمایشنامه معمولاً به کمک برخی تکنیک­ها همچون گفتگو، عمل، صحنه­پردازی و نامگذاری صورت می‌پذیرد. ­این مقاله بر ­آن است از یک‌سو انواع مختلف شخصیت­ها را در این مجموعه بررسی کند و از سوی دیگر تکنیک­های شخصیت­پردازی باکثیر را تحلیل کند. نتیجه اینکه باکثیر، از تمامی انواع شخصیت بهره جسته است و از همة تکنیک­های شخصیت‌پردازی بجز تکنیک نامگذاری استفاده کرده است؛ زیرا شخصیت­های نمایشنامه، واقعی و تاریخی هستند و خواننده تنها با شنیدن نام آن­ها به اسلامی بودن فضای نمایش پی می­برد. البته بهره‌گیری از عنصر گفتگو در شخصیت­پردازی نسبت به دیگر عناصر نمایش قوی­تر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Characterization in Ali Ahmad Bakatheer’s Men Fough Sabe Samavat

نویسندگان [English]

  • . .
  • . .
  1. منابع و مآخذ

    الف) منابع فارسی

    1. احمدی، بابک. (1380ش). ساختار و تأویل متن؛ چاپ هشتم، تهران: نشر مرکز.
    2. اخلاقی، اکبر. (1377ش). تحلیل ساختاری منطق‌الطیر عطار؛ چاپ اول، اصفهان: نشر فردا.
    3. اخوت، احمد. (1371ش). دستور زبان داستان؛ چاپ اول، اصفهان: نشر فردا.
    4. آسابرگر، آرتور. (1380ش). روایت در فرهنگ عامیانه و رسانه و زندگی روزمره؛ ترجمة محمدرضا لیراوی، چاپ اول، تهران: سروش.
    5. اسکات کارد، اورسون. (1387ش). شخصیت­پردازی و زاویة دید در داستان؛ ترجمة پریسا خسروی سامانی، اهواز: رسش.
    6. اگری، لاجوس. (1389ش). فن نمایشنامه­نویسی؛ ترجمة مهدی فروغ، تهران: انتشارات نگاه.
    7. بیشاپ، لئوناردو. (1383ش). درس­هایی دربارة داستان نویسی؛ ترجمة محسن سلیمانی، چاپ سوم، تهران: سوره مهر.
    8. پراپ، ولادیمیر. (1368ش). ریخت‌شناسی قصه‌های پریان؛ ترجمة فریدون بدره‌ای، چاپ اول، تهران: توس.
    9. پرین، لورانس. (1381ش). ادبیات داستانی ساختار صدا و معنا؛ ترجمة محسن سلیمانی و فهیمه اسماعیل‌زاده، چاپ سوم، تهران: حافظ.
    10. ریمون کنان، شلومیت. (1387ش). روایت داستانی: بوطیقای معاصر؛ ترجمة ابوالفضل حری، تهران: نیلوفر.
    11. سیگر، لیندا. (1388ش). خلق شخصیت؛ ترجمة مسعود مدنی، تهران: رهروان پویش.
    12. فورستر، ادوارد مورگان. (1384ش). جنبه‌های رمان؛ ترجمة ابراهیم یونسی، چاپ پنجم، تهران: نگاه.
    13. کسدی، مارش. (1372ش). نمایشنامه­نویسی قدم‌به‌قدم؛ ترجمة  ناصر آقایی، تهران: تربیت.
    14. لاج، دیوید و دیگران. (1374ش). نظریة رمان؛ ترجمة حسین پاینده، تهران: نشر نظر.
    15. میرصادقی، جمال. (1376ش). عناصر داستان؛ چاپ سوم، تهران: انتشارات سخن.
    16. مکی، ابراهیم. (1364ش). شناخت عوامل نمایشی؛ تهران: سروش.
    17. ناظرزاده کرمانی، فرهاد. (1365ش). پیش­درآمدی بر شناخت ادبیات نمایشی در مصر؛ تهران: نشر نیما.
    18. ویینی، میشل. (1364ش). تئاتر و مسائل اساسی آن؛ ترجمة مهدی فروغ، تهران: نگاه.
    19. 19.  یونسی، ابراهیم. (1369ش). هنر داستان­نویسی؛ تهران: نگاه.

    ب) منابع عربی

    1. باکثیر، علی احمد. (د.ت). من فوق سبع سماوات؛ مصر: مکتبة مصر.
    2. 2.  ----------. (د.ت). فن المسرحیة من خلال تجاربی الشخصیة؛ مصر: مکتبة مصر.
    3. بروک، پیتر. (1991م). النقطة المتحولة أربعون عاماً فی إستکشاف المسرح؛ ترجمة فاروق عبد القادر، الکویت: عالم المعرفة.
    4. 4.  حسن نوفل، یوسف. (1995م). بناء المسرحیة العربیة؛ الطبعة الأولی، القاهره: دارالمعارف.
    5. حمادة، ابراهیم. (1989م). هوامش فی الدراما و النقد؛ القاهرة: الهیئة العامة للکتاب.
    6. حمو، حوریة محمد. (1988م). حرکة النقد المسرحی فی السوریة 1976- 1988؛ منشورات اتحاد الکتاب العرب.
    7. الخوص، احمد. (1983م). نظرات فی الأدب العربی الحدیث؛ الطبعة الثانیة.
    8. 8.  رشدی، رشاد. (1998م). فن کتابة المسرحیة؛ الهیئة المصریة العامة للکتاب.
    9. عواد سلامة، مدیحة. (1980م). مسرح علی أحمد باکثیر؛ رسالة ماجستیر، جامعة قاهرة، کلیة اللغة العربیة.
    10. القط، عبد القادر. (1987م). من فنون الأدب المسرحیة؛ بیروت، دار النهضة العربیة.