کاربرد دوگانه (موازی-معکوس)نقاب سندباد در شعر عبدالوهاب البیاتی

حبیبی, علی اصغر; بهروزی, مجتبى

نوع مقاله : طرح پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار دانشگاه زابل

² مربی دانشگاه زابل

چکیده

شرایط پیچیده ی سیاسی واجتماعی ملت های عرب در دوران معاصر ، در کنار انگیزه های هنری ،باعث شد تا شاعر معاصر برای بیان عواطف و اندیشه های درونی اش به در لفافه سخن راندن گرایش پیدا کند و در این زمینه ، تکنیک نقاب به عنوان والاترین شکل کاربرد نماد و اسطوره یکی از اساسی ترین دستمایه های او محسوب می گردد. در این بین نقاب های مردمی به جهت قرابت فراوان با انگاره های ایشان،از اقبال خاصی برخوردار است. در این نوشتار، نقاب دوگانه سندباد در شعر« بیاتی» مورد بررسی قرار می گیرد،شاعری که بعنوان نظریه پردازتکنیک نقاب در شعر عربی،به واسطه برخورداری از الهامات والای شعری و وجود تجربه مشترک با کهن الگوی جهانگرد و همزادپنداری با شخصیت «سندباد» باید او را سندباد شعر عربی نام نهاد.او با یافتن ابعاد رهنمون گر و مشترک میان تجربه ی خویش و دلالت های شخصیت سندباد ، توانست این کهن الگوی عامیانه را عرصه ی ابراز دغدغه های درونی خود،در قالبی بشری و فراشمول قرار دهد و در این روند در کنار کاربرد موازی و هماهنگ نقاب سندباد، با توجه به تجربه متفاوت خویش در دوران معاصر، در مواردی بگونه ای هنرمندانه معکوس نمایی شخصیت سندباد که در حقیقت خود شاعر می باشد، اساس کار قرار می گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Duality of Sinbad’s Mask in the Poetry of Abdul-Vahab Al-Byati: Parallelism and Reversal

نویسندگان [English]

. . ¹
. . ²

چکیده [English]

The complicated political and social condition of Arab nations in the contemporary era along with artistic motivations led the contemporary poets to articulate their inner thoughts and emotions rather indirectly. In this respect mask became the supreme literary device to signify symbols and myths. What has made mask popular among men is the close resemblance to man’s ideas and thoughts. In this article the duality of Sinbad in Al-Bayati’s verses are examined. He is rightfully the Sinbad of Arabic poetry for this mask theorist produced highly artistic inspirational poetries in addition to bearing the common experience with the traveler archetype and identification with the Sinbad character. By exploring the common aspects of his own experience with of Sinbad’s he was able to set this folklore archetype as an expression of his inner anxieties in a human and universal context. In addition to employing the mask in a parallel and harmonious manner, due to his various related experience, Al-Bayati has converted the character of Sinbad so tactfully in such a way to portray himself.

کلیدواژه‌ها [English]

Al-Bayati
Mask
Folklore
Sinbad
Myth

مراجع

-أبوغالی،مختارعلی.( 2006). «الأسطورة المحوریة فی الشعر العربی المعاصر»،القاهر :الهیئة المصریة العامة للکتاب، الطبعة الأولى.

2-إسماعیل،عزالدین.(1988).«الشعر العربی المعاصر» ،بیروت:دارالعودة، الطبعةالخامسة.

3-ألف لیلة و لیلة.(بی تا).المجلد3،بیروت:منشورات دار مکتبة الحیاة.

4-بلحاج،کاملی. (2004). «أثرالتراث فی تشکیل القصیدة العربیة المعاصرة» دمشق:اتحاد الکتاب العرب، الطبعة الأولی.

5-البیاتی،عبدالوهاب.( 1991).«ینابیع الشمس»،دمشق:دارالفرقد، الطبعة الأولی.

6-البیاتی،عبدالوهاب.(1995). «الأعمال الشعریة»،المجلدان،بیروت:مؤسسة العربیة للدراسات و النشر، الطبعة الأولی.

7-البیاتی،عبدالوهاب.( 1993).«تجربتی الشعریة»،بیروت:المؤسسة العربیة للدراسات و النشر، الطبعة الثالثة.

8-الجیوسی،سلمی الخضراء.(2001). «الإتجاهات و الحرکات فی الشعر العربی الحدیث»،المترجم:عبدالواحد لؤلؤة،بیروت:مرکز دراسات الوحدة المربیة، الطبعة الأولی

9-حداد،علی.( 1998). «بدرشاکر السیاب-قراءة أخری»،عمان:دار أسامة للنشر و التوزیع، الطبعة الأولی

10- حداد،علی.( 1986). « أثرالتراث فی الشعر العراقی الحدیث »، بغداد:دارالشؤون الثقافیة، الطبعة الأولی.

11-دهخدا،علی اکبر،لغت نامه دهخدا.

12-الرواشدة،سامح.( 1995). «شعر عبدالوهاب البیاتی و التراث»،الأردن:منشورات وزارة الثقافة، الطبعة الأولی.

13-شرف،لیلی.(1995).«المؤثرات الأجنبیة فی الشعر العربی المعاصر»، بیروت:المؤسسة العربیةللدراسات و النشر، الطبعة الأولی.

14-الضاوی،أحمد عرفات.( 1384). «کارکرد سنت در شعر معاصر عرب»،مترجم:سید حسین سیدی،مشهد:انتشارات دانشگاه فردوسی، چاپ اول.

15-عبدالصبور،صلاح.( 1969). «حیاتی فی الشعر»،بیروت:دارالعودة، الطبعة الأولی

16-عشری زاید،علی.( 2006).«استدعاءالشخصیات التراثیةفی الشعر العربی المعاصر»،القاهرة:دارغریب، الطبعة الأولی.

17-علی ، عبدالرضا.( 1984).«الأسطورة فی شعر السیاب»،بیروت:دار الراشد العربی، الطبعة الثانیة.

18- الفاخوری،حنا.(1377). «تاریخ الأدب العربی»،تهران:انتشارات توس،چاپ اول.

19-فوزی،ناهدة.( 1383). «عبدالوهاب البیاتی حیاته وشعره»،تهران:انتشارات ثار الله، الطبعة الأولی.

20-کندی،علی.( 2003). «الرمزوالقناع فی الشعر العربی الحدیث»،بیروت:دار الکتاب الجدید المتحدة، الطبعة الأولی.

21-فتحی،ابراهیم.( 1986).«معجم المصطلحات الأدبیة»،بیروت:المؤسسة العربیة للدراسات و النشر، الطبعة الأولی.

22-مجاهد،أحمد.( 1998).«أشکال التناص الشعری؛دراسة فی توظیف الشخصیات التراثیة»القاهرة:الهیئة المصریة العامة للکتاب، الطبعة الأولی

23-المتنبی،أبوطیب.(1978).«دیوان المتنبی»،شرح:ابی البقاء العکبری،بیروت :دارالمعرفة للطباعة و النشر، الطبعة الأولی.

24-الموسی،خلیل.( 2003).«بنیة القصیدة العربیة المعاصرةى»،مشق:منشورات اتحاد الکتاب العرب، الطبعة الأولی

25-الموسی،خلیل.(1991).«الحداثة فی حرکة الشعر العربی المعاصر»،دمشق:مطبعة الجمهوریة، الطبعة الأولی.

26-النیهوم،الصادق.( 2002).«الذی یأتی و لا یأتی؛سلسلة الدراسات»بیروت:مؤسسة الانتشار العربی، الطبعة الأولی.

ب- مجله ها

27-شبانة،ناصر جابر.(2007).«التناص القرآنی فی الشعر العمانی الحدیث»، مجلة جامعة النجاح للأبحاث (العلوم الإنسانیة)العدد21 صص1079-.1094

28-عباسی،حبیب الله.(1385).«کارکرد نقاب در شعرهمرا با تحلیل دو نقاب در شعر م.سرشک»،مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی،شماره ی 152، صص155-173

29-زین الدین،ثائر،(20/08/2005) .«دیک الجن فی تجربتین شعریتین معاصرتین»موقع اتحاد الکتاب العرب- مجلة الأسبوع الأدبی:http://awu-dam.net/index.php?mode=journalview&catId=1&journalId=1&id=10486

ج- منابع مجازی

30-شمسان،هشام سعید.( 07/05/2006).«النص الحدیث وإشکالیات القصیدة الجدیدة» موقع المؤتمر:

http://www.almotamar.net/news/30435.htm