نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسن اسماعیل زاده ¹
• پرویز احمدزاده هوج ²
• امیر فرهنگ دوست ³

¹ گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

² زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

³ دانشجوی دکتری دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

دستیابی به شناختی سنجش‌پذیر از هویّت‌‌‌، همواره از دغدغه‌های بنیادین علوم شناختی بوده است. امروزه با پیچیدگی‌‌های ذهنی و رفتاری انسان معاصر، کاوش‌های هویّت‌شناسانه به مسئله‌ای فراگیر در انسان‌شناسی تبدیل شده است؛ به‌گونه‌ای که رویکردهای مختلفی را ذیل "هویّت و انواع آن" به ظهور رسانده است. در این میان، روان‌شناسی به نام «جیمز مارسیا»، در ادامۀ دیدگاه «اریکسون» دربارۀ هویّت، با طرح دو متغیر "تجربۀ بحران" و "تعهدپذیری"، چهار وضعیت عملیاتی از هویّت دسته‌بندی می‌کند که عبارتند از: هویّت پراکنده، زودرس، ناتمام و موفق. در تئوری او که به "پایگاه‌های هویّت" مشهور است، هر یک از این مراحل، بر حسب برخورداری از عوامل تعیین‌کنندۀ "بحران" و"تعهد" از هم تمییز می‌‌یابند؛ رویکردی که با تحلیل رفتاری کنش‌ها و نگره‌ها، ظرفیت مناسبی را برای رمان‌پژوهان در دستیابی به درکی روان‌شناختی از هویّت فراهم ساخته است. پژوهش حاضر می‌کوشد با بهره‌جویی از مؤلفه‌های این رویکرد روان‌شناختی، هویّت‌یابی و نحوۀ دستیابی به آن را در رمان أزهر جرجیس به نام «النُوم فی حَقْلِ الکَرْز» که سوژه‌های انطباق‌پذیری با دیدگاه حاضر دارد، بررسی کند. از جمله دستاوردهای این جستار که به‌صورت توصیفی‌ تحلیلی فراهم آمده، ارتباط دوسویه‌ و ناگسستنی مکان و فرد در پیشروی یا رکود‌ و پسروی در پایگاه‌‌های هویّتی مارسیا است؛ مقوله‌ای که نویسنده با روایتی چندلایه از جایگاه قهرمان داستانش در شهرهایی چون بغداد و اُسلو بر آن صحّه می‌گذارد. از دیگر نتایج قابل‌توجه، هم‌سویی خطوط چهارگانۀ داستان و پایگاه‌‌های هویّت مارسیا در تعداد شمارگان است که توجه ارادی نویسنده به این رویکرد را به شکل جدی‌تر تقویت بخشیده است.

کلیدواژه‌ها

• پایگاه‌های هویّت
• جیمز مارسیا
• أزهر جرجیس
• رمان النُوم فی حَقْلِ الکَرْز

موضوعات

• نقد و تحلیل روشمند متون ادب در زبان عربی رویکرد جدید نقدی

عنوان مقاله [English]

Psychological exploration of identity in Azhar Jirjees's novel "Sleep in the Cherry Orchard" based on James Marcia's theory

نویسندگان [English]

• HASAN ESMAILZADE ¹
• parviz ahmadzadeh, ²
• Amir Farhangdust ³

¹ Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran.

² Arabic Language and Literature, Azarbaijan Shahid Madani University,Tabriz, Iran

³ Azarbaijan Shahid Madani University

چکیده [English]

Achieving measurable knowledge of identity has always been one of the fundamental concerns of cognitive science. Today, with the mental and behavioral complexities of contemporary man, identity research has become a comprehensive issue in anthropology; So that it has brought different approaches under “identity and its types”. In the meantime, the psychologist named “James Marcia”, continuing Erikson's view on identity, by proposing two variables "crisis experience" and "commitment", categorizes four operational states of identity which are: diffusion, foreclosure, moratorium, and successful. In his theory, which is known as "bases of identity", each of these stages is distinguished based on having the determining factors of “crisis” and “commitment”. An approach that, with the behavioral analysis of actions and attitudes, has provided a suitable capacity for novel researchers to achieve a psychological understanding of identity. The current research tries to use the components of this psychological approach to investigate identification and how to achieve it in the novel of Azhar Jirjees called “Sleep in the Cherry Orchard” which has subjects that are compatible with the current point of view. One of the achievements of this research, which is provided in a descriptive-analytical manner, is the two-way and inseparable relationship between place and person in the face of stagnation, backwardness or regression in Marcia's identity status; A category that the author confirms with a multi-layered narrative of the status of his protagonist in cities such as Baghdad and Oslo.

کلیدواژه‌ها [English]

• : Identity bases
• James Marcia
• Azhar Jerjis
• Al-Noum fi Haqhl Alkarz novel