نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• معصومه نعمتی

عضو هیات علمی

چکیده

دو مفهوم بنیادی و هویت‌ساز «خود» و «دیگری» یکی از مهم‌ترین زمینه‌های مطالعات فرهنگی در عصر حاضر است. این قبیل مطالعات با فراهم آوردن زمینۀ مناسب برای شناخت هرچه بیشتر و دقیق‌تر ملت‌ها از یکدیگر، ضمن افزایش خودباوری و شناخت از خود، می‌تواند زمینه را برای برقراری تعامل مثبت و سازنده ملت‌ها با یکدیگر نیز مهیا نماید. پژوهش‌هایی از این دست در حوزۀ ادبیات به دانش تصویرشناسی موسوم است که از اوایل قرن نوزدهم برای نخستین بار در آثار اندیشمندان فرانسوی شکل گرفت. ادبیات سفرنامه‌ای به فراخور ماهیت آن، می‌تواند یکی از مناسب‌ترین بسترها برای مطالعات از این دست باشد. پژوهش پیش رو، با روش توصیفی-تحلیلی به مطالعه و بررسی سه سفرنامۀ حج معاصر عربی مربوط به سال‌های 1349-1359ق یعنی سفرنامۀ شکیب ارسلان، محمد حسین هیکل و محمد لطفی جمعه پرداخته و به این نتیجه رسیده است که مفهوم «خود»، بیشتر در قالب خودِ مسلمان و خودِ عرب؛ و مفهوم دیگری در قالب دیگری غرب، دیگری ترک، دیگری وهابی، دیگری شیعه و دیگری غیر مسلمان نمود یافته است.

کلیدواژه‌ها

• ادبیات سفرنامه‌ای
• سفرنامۀ حج عربی
• تصویرشناسی
• خود
• دیگری

عنوان مقاله [English]

The contrast between 'self' and 'other' in theContemporary Arabic Hajj Travelogue

چکیده [English]

The contrast between the two fundamental concepts of 'self' and 'other' is one of the most important fields of cultural studies in the present age. By providing an appropriate context for more and more accurate recognition of nations, they can also provide the basis for positive and constructive interaction between nations. This earlier literature study, known as pictorial knowledge, was first developed in the works of French thinkers in the early 19th century and later expanded and deepened by the scientific efforts of people like Freud, Derrida and Bakhtin. Travel literature, by its very nature, can be one of the most suitable contexts for such studies. The present study, through a descriptive-analytical method, studied three pilgrimages from the years 1349-1499 due to the historical significance of this period and concluded that the Muslim and the Arab self are the most prominent manifestations of their concept. The order is in contrast to another West and another Turk.

کلیدواژه‌ها [English]

• Travel literature imagologie
• Arabic Hajj Travelogue
• self
• another