نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• جواد گرجامی

عضو هیات علمی

چکیده

یکی از مباحث مهم و اساسی در مطالعات نقدی قدیم و جدید، اصل تقابل و بافت دوقطبی در آن است. اصل تقابل، دارای کارکردهای متعدد معرفت شناختی و زیباشناختی است. یکی از کارکردهای اصل یادشده، فرآیند معناسازی و برجسته سازی مفاهیم است. در این پژوهش که با رویکرد توصیفی – تحلیلی به نگارش درآمده، به بررسی تقابل واژگانی و بافت دوقطبی آن در فرازهایی از مناجات امام علی(ع) پرداخته شده است. در متن مناجات‌نامه یاد شده که بر پایه بسامد بالایی از واژگان ناهمگون در دو سطح؛ ساخت‌واژه های الهی و ساخت‌واژه های بشری شکل گرفته است، در مجموع، 46 بار واژگان متقابل به کار رفته که از این تعداد، 26 مورد از نوع تقابل دوسویه، 14 مورد از نوع تقابل مکمّل و 6 مورد از نوع تقابل مدرّج می‌باشد. بر اساس جدول فراوانی واژگان متقابل، بسامد تقابل دوسویه بیشتر از انواع دیگر است که این مهم با ساختار مناجات‌نامه و دو محور اساسی آن یعنی متکلّمِ مناجات کننده و مخاطبِ مناجات شونده متناسب می‌باشد. البته استفاده از اسلوب بیانی حصر در بافت نحوی مناجات‌نامه نیز در کنار قرینه‌گی واژگانی، بافت تقابلی آن را تقویت بخشیده است. کاربست تقابل واژگانی و بافت دوقطبی آن، ظرفیّت معنایی ساخت-واژه‌های ربّانی را در رابطه دیالکتیکِ آن با ساخت‌واژه‌های انسانی بالا برده و در نهایت برجستگی مفهوم الوهیت را در فضای کلی مناجات‌نامه به دنبال داشته است.

کلیدواژه‌ها

• مفهوم الوهیت خداوند
• تقابل واژگانی
• بافت دوقطبی
• مناجات‌نامه امیرالمومنین علی(ع)

عنوان مقاله [English]

The function of the lexical contrast and its bipolar texture in conveying the concept of the divinity of Almighty God in the prayer book of Amir al-Momenin Ali (peace be upon him)

چکیده [English]

One of the major issues in the old and new critique studies is the principle of contrast and bipolar texture. the principle of contrast has many epistemological and aesthetic functions. One of the functions of the abovementioned principle is the process of giving rise to the meaning and emphasizing on concepts. In this research, which has been written in the frame of descriptive-analytical approach, the study of the lexical contrast and its bipolar texture in the Imam Ali's prayer book, has been investigated. In the text of the mentioned verses, which is based on the high frequency of heterogeneous vocabulary in two levels, the divine words and the human words have been formed. In total, these forms include 46 mutual words among which,26 of them are two-way contrast, 14 are complementary contrast and 6 are graded contrast. According to the abundance of mutual crosswords, the frequency of two-way contrast is greater than that of other types, which is relevant to the structure of the scriptures and its two main axes, namely, the believer theologian and the appealing audience. Of course, the use of the expressive style of the confinement in the syntactic context of the verses is also reinforced by its lexical symmetry. The use of lexical contrast and its bipolar texture, the semantic capacity, has increased the meaning of Rabbani's words in its dialectical relationship with the human words, and ultimately led to the prominence of the concept of divinity in the general context of the prayer book.

کلیدواژه‌ها [English]

• The concept of God's divinity
• lexical contrast
• bipolar texture
• the prayer book of Amir al-Momenin Ali (peace be upon him)