نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رضوان باغبانی
• خلیل پروینی
• محمد ابراهیم خلیفه شوشتری
• عیسی متقی زاده

.

چکیده

آغاز پیدایش بحث اعجاز به طور دقیق مشخص نیست؛ اما دیدگاه­های دانشمندان قرن دوم و سوم هجری پیرامون مسائل ادبی قرآن کریم، منجر به افزایش گستره­ی این بحث و تألیف کتاب­های مستقلی درباره­ی اعجاز در قرن­های بعد گردید. از جمله­ی این دانشمندان می­توان به ابوعبیده معمر بن مثنّی، یحیی بن زیاد فراء، جاحظ و ابن قتیبه اشاره کرد.
ابوعبیده با تألیف کتاب «مجاز القرآن» و فراء با تألیف کتاب «معانی القرآن» در قرن دوم هجری گام­های اولیه را در باب اعجاز قرآن کریم برداشته­اند. هر چند این دو دانشمند در تألیفات خود به طور مستقیم به مسأله­ی اعجاز اشاره­ای ننموده­اند، اما با ذکر مسائل بلاغی قرآن کریم زمینه را برای طرح و گسترش اندیشه­ی اعجاز ادبی قرآن کریم فراهم آورده­اند.
جاحظ برای نخستین بار در قرن سوم هجری به نظریه­ی نظم قرآن اشاره نموده است. وی همچنین به ردّ نظریه­ی صَرفَه که استادش نظّام بیان نموده، پرداخته است.
ابن قتیبه در قرن سوم هجری کتاب «تأویل مشکل القرآن» را در دفاع از قرآن کریم و اعجاز و بلاغت آن و در پاسخ به طاعنانِ به نظم و اسلوب قرآن کریم تألیف نمود. وی با گذر از مرحله­ی اشارات و نظرات به مرحله­ی تألیف مستقل پیرامون اعجاز قرآن کریم و بیان وجوه آن رسید.
این مقاله به دنبال آن است که سهم هر یک از این دانشمندان را در زمینه­ی دانش اعجاز ادبی قرآن کریم و سیر تطوّر آن روشن نماید. 

کلیدواژه‌ها

• قرآن کریم
• اعجاز ادبی
• ابوعبیده
• فراء
• جاحظ
• ابن قتیبه

عنوان مقاله [English]

Studying the Literary Works of the Koran Researchers in the Second and Third A.H

نویسندگان [English]

• . .
• . .
• . .
• . .

.

چکیده [English]

The beginning for miracle discussion is not known; however, the worldview of the second and third A.H. scholars about the Koranic literary issues led to the expansion of this discussion and independent writings about miracle in later centuries. Among such scholars we can refer to Abu Abideh Moamer Ibn Motani, Yahya Ibn Ziyad Fara, Jahaz, and Ibn Ghatibeh. Abu Abideh with his 'Mojazo Al-ghoran' and Fara with 'Maani Al-ghoran' in the second A.H. took the first steps in this discussion. Even though the two scholars have not directly referred to the issue of miracle but employing the Koranic rhetoric they have provided the ground for expansion of the idea of the Koranic miracles.

کلیدواژه‌ها [English]

• The Koran
• Literary miracle
• Abu Abideh
• Fara
• Jahaz
• Ibn Ghatibeh