نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران
2 استاد گروه زبان و ادبیات عربی واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران
چکیده
واژگان در هر زبانی برترین وسیله برای بیان مافیالضمیر آدمی است. با واژههاست که معانی، افکار و احساسات عیان میگردند و در کنار همه اینها سادهترین ابزار ارتباطی بین انسانها هستند. هرچه خطیب و سخنران در انتخاب کلمات بیشتر دقت نماید، تأثیر آن در مخاطبان افزوده خواهد شد. این مقاله، به هدف معرفی عالم لغوی ایرانی الاصل، ابوالفتح برهان الدّین ناصر بن ابی المکارم المطرّزی، پدیدآورندۀ معجم لغوی «المُغرِب فی ترتیب المُعرِب» و نقد لغوی این لغتنامة ارزشمند و بررسی اجمالی معجمنگاری در زبان و ادبیات عربی و انواع مکتبهای آن انجام گرفته است. مطرّزی از جمله دانشمندان نامی قرن ششم اقلیم خوارزم در زمینۀ لغت و صرف و نحو بوده است. او را «خلیفه زمخشری» نامیدهاند؛ چون در علم و دانش، جانشین حقیقی زمخشری بوده و در نگارش واژهنامة خود از روش وی؛ یعنی ترتیب الفبای معجم که از قرن پنجم زمخشری با نگارش کتاب «اساس البلاغه» پایهگذاری نمود، پیروی کرده است. او زمینة نگارش معجم را از مجال صرف لغوی به عرصة بلاغت تغییر داد و در نتیجه بسیاری از نویسندگان بعد از او از روش او و معجم او بهرهها بردند. «المُغرِب» خلاصۀ کتاب بزرگ دیگر او به نام «المُعرِب» است. این کتاب به نوبۀ خود نخستین کتاب واژهنامۀ فقهیِ اختصار یافته در زبان عربی است که در آن زمان نوشته شده است. این تحقیق بر اساس روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
A Lexical Analysis of “Al-Mogharb al-Ma'arab
نویسندگان [English]
- . . 1
- . . 2
1
2
چکیده [English]
In all languages words or lexical items are the ultimate means of expressing one’s inner feelings and they are the simplest means of communicating one's mind and heart. The more clerics and speakers are careful in selecting their words, the greater is the impact upon the addressees. This article aims at introducing the Iranian lexicographer, Abu Al Fateh Borouddin Nasser ibn'Abil al-Makaram al- Mottarezi, compiler of "Al-Mogharb al-Ma'arab", critiquing and an overview of lexicography in Arabic language and literature, and its literary Schools. Mottarezi is one of the sixth-century scholars of the Khwarezm in the field of morphology and syntax and is called “Caliph Zamakhshari”; because in knowledge and method of lexicography he is a true successor of Zamakhshari's and has followed his method in alphabetical arrangement of the dictionary which Zamakhshari established in the fifth century with writing his book Asas Al-Balagha. He changed his method of lexicography from conjugation of words to rhetoric domain, introducing a new trend for the latter lexicographers. Al-Makhrab is an abridged form of his great book, Al-Ma'arab. The latter is the first abridged Arabic Jurisprudence dictionary of the time. The present article is based on descriptive-analytical method.
کلیدواژه‌ها [English]
- Keywords: Al-Mogharb al-Ma'arab
- Mottarezi
- Dictionary
- Lexical items
- Lexical analysis
)