نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه ایلام

2 کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات عرب دانشگاه ایلام

چکیده

ادبیات کودک مانند انواع دیگر ادبی، نیازمند نقد و بررسی است؛ نقدی که کودک را در مقام خواننده، به درک بهتر داستان یاری می­رساند. در این میان، روش ایدن چمبرز که کودک را در مقام خواننده به حساب می‌آورد و او را در درون متن جای می‌دهد (خواننده مستتر) رویکردی کاربردی است. مطابق این نظر، نویسنده یا مؤلف به منظور کشف معنای متن، در متن خود روابطی با خواننده ایجاد می­کند و آگاهانه و گاه، ناآگاهانه تصویری از خویش و خواننده­اش می­آفریند. پژوهش حاضر بر آن است تا با رویکرد توصیفی- تحلیلی، به بررسی مؤلفه­های خوانندة نهفته درون­متن؛ یعنی سبک، زاویه دید، طرفداری و شکاف­های گویا در چند داستان کوتاه از مجموعه­های «لماذا سکت النهر» و «قالت الوردة للسنونو» از زکریا تامر، نویسنده معاصر سوری بپردازد. نتایج نشان از آن دارد که تامر با در نظر گرفتن مؤلفه­های خواننده نهفته، در انتخاب واژه­های ساده و جملات کوتاه متناسب با کودک، دقّت زیادی داشته است. انتخاب زاویه دید مناسب و طرفداری از کودکان و تعامل درست با آنان، از دیگر خصوصیات داستان‌های مذکور است؛ علاوه بر این، تامر با تمرکز بر روی لحظه ایجاد تغییر در زندگی شخصیّت­های داستان و به­کارگیری تصاویر متناسب با آن، سعی می­کند پیام داستان­ها؛ یعنی دوستی و کمک به هم­نوع، قناعت، مسئولیت­پذیری، دفاع از حریم و... را ابلاغ نماید

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

 Implied Reader in Zakaria Tamer’s Children Stories: Aidan Chamber’s Theory

نویسندگان [English]

  • payman salehei 1
  • kolsoum bagheri 2

1

2 .

چکیده [English]

Children’s literature needs to be criticized as the other literary genres; a criticism that takes the child into account and helps him to precept the story better. Aidan Chambers has presented a criticism method that takes the child into account as the reader and places him in the story. In fact, when writing the story, the author addresses someone, the implied reader. This method notes that the writer or the author, makes a relation with the reader in the text, and consciously and sometimes unconsciously creates a picture of himself and of the reader. Hence, the meaning of the text could be understood. This article wants to analyze different components of implied reader like style, point of view, favoritism and talking gaps, in some of the short stories from “Why the River Fell Silent?” and “The Flower Spoke to the Bird” story collections by Zakaria Tamer, the contemporary Syrian author, with descriptive-analytic and statistic approaches. The results show considering the components of implied reader, Tamer has paid lots of attention to use simple words and short sentences appropriate for children. Choosing appropriate point of view, siding with children and right interaction with them, are some of the other characteristics of these stories. In addition, Tamer transfer the stories’ messages like friendship and helping fellows, contentment, responsibility, protection of privacy and etc. by focusing on the moment of change in the life of the characters and choosing appropriate pictures for it.
 
  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Zakaria Tamer
  • Aidan Chambers
  • implied reader
  • short stories
  • children’s literature
آدام، ژان میشل و فرانسوا رواز. (1383). تحلیل انواع داستان (رمان، درام، فیلم­نامه)؛ ترجمة آذین حسین­زاده و کتایون شهپرراد، تهران: نشر قطره.
- چمبرز، ایدن.(1388). خواننده درون متن: دیگر خوانی­های ناگزیر؛ زیر نظر مرتضی خسرو­نژاد، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
- چمبرز، دیویی. (1372). قصه­گویی و نمایش خلاق؛ ترجمة ثریا قزل ایاق، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- حسام­پور، سعید.(1389). «بررسی خواننده نهفته در داستان­های احمد اکبر­پور»؛ مجلة علمی پژوهشی مطالعات ادبیات کودک، سال اول، شمارة اول، صص 101-127.
- حسام­پور، سعید و دیگران. (1392). «خواننده نهفته در دو داستان کودک از احمد­رضا احمدی»؛ فصلنامة علمی- پژوهشی نقد ادبی، سال ششم، شمارة 21، صص 111-135.
- حسام­پور، سعید و سید فرشید سادات شریفی. (1393). «خواننده نهفته در شماره تلفن بهشت»؛ فصلنامة نقد کتاب کودک و نوجوان، سال اول، شمارة 1و2، صص 259-268.
- خسرو­نژاد، مرتضی. (1382). معصومیت و تجربه در­آمدی بر فلسفة ادبیات کودک؛ تهران: نشر مرکز.
- خلیلی جهان­تیغ، مریم و صغری رحیمی. (1390). «مشابهت­ها و تفاوت­های داستان­های کودک و بزرگسال»؛ پژوهشنامه زبان و ادبیات فارسی، سال سوم، شمارة 9، صص109-138.
- ربّانی­خواه، احمد. (1394). «تحلیل زبانی نمادهای نهج­البلاغه»؛ دو فصلنامة علمی- تخصصی آموزه­های نهج­البلاغه، سال اول، شمارة اول، صص 41-56.
- سهراب، معصومه. (1372). 17 مقاله دربارة ادبیات کودکان، چاپ اول، تهران: شورای کتاب کودک.
- شوالیه، ژان و آلن گربران . (1388). فرهنگ نمادها؛ ترجمة سودابه فضایلی، ج1، چاپ اول، تهران: انتشارات جیحون.
- مارتین، والاس. (1382). نظریه­های روایت؛ ترجمة محمد شهبا، تهران: هرمس.
- مک­کی، رابرت. (1387). داستان: ساختار، سبک و اصول فیلم­نامه­نویسی؛ ترجمة محمد گذر­آبادی، تهران: هرمس.
- میرقادری، بشری سادات. (1390). «بررسی خواننده نهفته در داستان­های لینا الکیلانی»؛ پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز، استاد راهنما: حسین کیانی.
ب) منابع عربی:
- بوحسن، احمد. (2004م). نظریة الأدب، والقراءة، والفهم، والتأویل؛ الطبعة الأولی، الرباط: دارالأمان للنشر والتوزیع.
- تامر، زکریا. (2001م). لماذا سکت النهر، لبنان: دار­الحدائق للطباعة و النشر و التوزیع.
- -------. (2003م). قالت الوردة للسنونو، لبنان: دار­الحدائق للطباعة و النشر و التوزیع.
- حامد أبوزید، نصر.(2005م). اشکالیات القراءة وآلیات التأویل، الطبعة السابعة، الدار البیضاء، المرکز الثقافی العربی.
- حلیفی، شعیب. (2004م). هویةالعلامات فی العتبات وبناء التأویل، الطبعة الأولی، بیروت: المجلس الاعلى للثقافة.
- حمود، محمد. (1988م). مکونات القراءة المنهجیة، الطبعة الأولی، المغرب: الدارالبیضاء، دارالثقافة.
- شرفی، عبدالکریم. (2007م). من فلسفات التأویل إلى نظریات القراءة؛ دارسة تحلیلة فی النظریات الغربیة الحدیثة، الطبعة الأولی، الجزائر: منشورات الاختلاف.
- الشیدی، فاطمة. (2011م). المعنى خارج النص (اثرالسیاق فی تحدیددلالات الخطاب)؛ الطبعة الأولی، سوریا: دارنینوى.
- لحمدانی، حمید. (2003م). القراءة وتولید الدلالة(تغییرعاداتنافی قراءة النص الأدبی)؛ الطبعة الأولی، بیروت: المرکز الثقافی العربی.
- مونسی، حبیب. (2000م). القراءة والحداثة (مقاربة الکائن والممکن فی القراءة العربیة)؛ بیروت: منشورات اتحاد الکتاب العرب.