نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری، majidi@hsu.ac.ir

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری، h.fesanghari@hsu.ac.ir

4 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری، m.mahdavi@hsu.ac.ir

چکیده

"ساخت‌گرایی تکوینی" یعنی اثر ادبی محصول ساختار ذهنی افرادی‌ است که نویسنده به آن‌ها تعلق دارد؛ براین اساس میان ساختار محیط اجتماعی و ساختار آثار ادبی همخوانی وجود دارد. وظیفه منتقد اجتماعی کشف رابطة جهان اثر با ساختارهای ذهنی طبقات اجتماعی به منظور فهم بهتر آثار ادبی است. اباظه یکی از نویسندگان متعهد مصر است که هنر داستان‌نویسی را در خدمت پیشرفت جامعه قرار داد. نویسنده در رمان «ثُمَّ تَشرَقُ الشَّمس» از هنر شخصیت‌پردازی در جهت ارتقای سطح آگاهی طبقاتی و انسجام‌بخشی به آرمان‌ها، اندیشه و افکار جامعه بهره می‌برد. این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و در پرتو نظریة ساخت‌گرایی گلدمن کوشیده‌است میزان موفقیت اباظه را در خلق رمان به عنوان ساختار معنادار و انسجام‌بخشی به جهان‌نگری طبقات اجتماعی جامعة مصر تبیین نماید. ساختارهای معنادار درون متن، درون‌مایه‌های تکرار شوندة اجتماعی و نوع دیدگاه طبقاتی نویسنده از مقولة جهان‌نگری پنهان در اثر ادبی است که نویسنده با هنر شخصیت‌پردازی و با استفاده از خصوصیات ظاهری، گفتاری، لحن و زبان شخصیت‌ها آن را عیان می‌سازد. نتایج نشان می‌دهد که نویسنده با استفاده از هنر داستان‌نویسی تصویری از واقعیت‌ها، اندیشه‌ها و ارزش‌های جامعه ترسیم می‌کند و در دنیای خیالیِ رمان، بدان‌ها انسجام می‌بخشد. تنوع آوایی و انعکاس صداهای گوناگون از زبان شخصیت‌های اصلی و فرعی و تناظر میان پیرنگ و شخصیت‌های داستانی با ساختارهای محیطی جلوة هنری اثر ادبی است که جهان‌نگری و آگاهی طبقاتی جامعة مصر را ترسیم می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Sociological analysis of the characters of the novel " Thumamma Tashraq al-Shams " of the Tharwat Abazah in the light of Goldman's developmental constructivism theory

نویسندگان [English]

  • mahdi barzgar 1
  • hassan majidi 2
  • hojjatollah Fasanghari 3
  • mostafa mahdavi ara 4

1 Phd student of the Department of Arabic Language and Literature, Hakim Sabzevari University

2 Associate Professor of Arabic Language and Literature, Hakim Sabzevari University

3 Associate Professor of Arabic Language and Literature, Hakim Sabzevari University

4 Associate Professor of Arabic Language and Literature Dept. Hakim Sabzevari University

چکیده [English]

One of the pioneers of Egyptian novel writing and one of the committed contemporary writers is Tharwat Abazah, who put the art of story writing in the service of the excellence and synergy of the society. His novel "Thumamma Tashraq al-Shams" is the art of characterization in order to raise the level of class consciousness and give coherence to ideals, thought, thoughts, feelings and It uses the values of the Egyptian society. This research is descriptive-analytical and with the approach of formative constructionism and the use of Goldman's model - which has two consecutive stages: the process of understanding and the process of explanation - it has tried to measure the success rate of the novel in creating a novel as a meaningful and cohesive structure. Explain the worldview of the social classes of Egyptian society. explain Therefore, the characters of the mentioned novel have been examined in the form of main and secondary characters, dynamic and static, positive and negative, and direct and indirect characterization methods. The results showed that the author draws a picture of the realities, ideas and values of the society by using the art of story-writing and creating characters and creating imaginary events and gives coherence to them in the imaginary world of the novel. "Social justice", "attention to values" and "strengthening the family foundation" are examples of the ideals and "worldview" of the author, which are reflected in his works in an artistic way.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sociological analysis
  • developmental constructionism
  • Goldman
  • Tharwat Ibazah
  • characterization
أباظة، ثروت. (1977م). قصر علی النیل؛ القاهرة: مؤسسه هنداوی.
أباظة، ثروت.  (2019م). ثُمَّ تُشرِقُ الشَّمسُ؛ القاهرة: مؤسسه هنداوی.
أباظة، ثروت.  (2020م). لمحاتٌ من حیاتی؛ القاهرة: مؤسسه هنداوی.
اخوت، احمد. (1371ه.‌ش). دستور زبان داستان؛ تهران: نشر فردا.
الحکیم، توفیق. (1973م). فن الأدب؛ بیروت: دارالکتاب اللبنانی.
دوایت، سواین؛ شهبا، محمد. (1376ه.‌ش). «شخصیت­پردازی»؛ نشریه فارابی، شماره 26، ص132-151.
عبدالرحمن فتاح، علی. (1996م). «تقنیات بناء الشخصیة فی روایة ثرثرة فوق النیل»؛ مجلة کلیة الآداب، العدد102، جامعة صلاح­الدین(کلیة اللغات)، ص 45-83.
عبداللهیان، حمید. (1381ه.‌ش). شخصیت و شخصیت­پردازی در داستان معاصر؛ تهران: نشر آفتاب.
عصفور، جابر. (1998م). نظریات معاصرة، القاهرة: مکتبة الاسرة.
علایی، مشیّت. (1380ه.‌ش). «نقد ادبی و جامعه­شناسی»؛ کتاب ماه ادبیات و فلسفه، شماره 10 و 11، سال چهارم، ص 20-33.
عمرعبدالعزیز، عمر. (1989م). دراسات فی تاریخ مصر الحدیث و المعاصر؛ اسکندریة: دارالمعرفة الجامعیة.
غنیمی هلال، محمد. (1997م). النقد الأدبی الحدیث؛ القاهرة : دار نهضة مصر للطباعة والنشر والتوزیع.
غولدمان، لوسیان وآخرون. (1986م). البنیویة التکوینیة والنقد الأدبی؛ ط 2، بیروت: مؤسسة الأبحاث العربیة.
غیبی، عبدالاحد؛ بدخشان، رؤیا. (1395ه.‌ش)، «واکاوی تکنیکهای داستانی در رمان فمینیستیِ بروکلینهایتس اثر میرال الطحاوی»، فصلنامه لسان مبین. سال هفتم، شماره24، ص 85-108.
القاضی، عبدالنعیم زکریا. (2009م). البنیة السردیة فی الروایة؛ مرکز البحوث الإنسانیة.
گلدمن، لوسین. (1369ه.‌ش). نقد ساخت­گرای تکوینی؛ ترجمه محمدتقی غیاثی، چاپ اول، تهران: انتشارات بزرگمهر.
گلدمن، لوسین. (1371ه‌.ش). جامعه­شناسی ادبیات(دفاع از جامعه­شناسی رمان)؛ ترجمه محمدجعفر پوینده، چاپ نخست، تهران: نشر هوش و ابتکار.
گلدمن، لوسین. (1376ه.‌ش). جامعه، فرهنگ، ادبیات؛ گزیده و ترجمه محمدجعفر پوینده، نشر چشمه.
مشایخی، حمیدرضا؛ میرسیدی، سید هانیه. (1395ه.‌ش). «بررسی رمان یوم قتل زعیم نجیب محفوظ بر اساس نظریة ریخت‌شناسی پراپ». فصلنامه لسان مبین. سال 8، شماره25، ص 137-159.
میرصادقی، جمال. (1394ه.‌ش). ادبیات داستانی؛ چاپ هفتم، تهران: انتشارات سخن.
نجم، محمد یوسف. ( 1979م). فن القصة؛ ط 7؛ بیروت: دارالثقافة.
وادی، طه. (1994م). دراسات فی نقد الروایة؛ الطبعة الثالثة، القاهرة: دارالمعارف.