نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نجمه رمضانی ¹
• ریحانه ملازاده ²
• فاطمه اکبری زاده ³

¹ کارشناس ارشد، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

² عضو هیأت علمی دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران

³ عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه الزهرا

چکیده

پژوهش میان‌رشته‌ای ادبیات در بستر علم زبان‌شناسی و نشانه‌شناسی به خوانش لایه‌های دلالتی متون می‌انجامد که از میان راهبردهای نوین نقد شعر، الگوی نشانه‌شناسی مایکل ریفاتر بسیار کارآمد است. این الگو، خواننده محور بوده و بنای آن بر بازتاب و توانش ادبی خواننده استوار است. نشانه‌های متن در تعامل با خواننده و نشانه‌های درون متنی شعر در پیوستار معنایی با خوانش اکتشافی و پس‌کنشانه قابل دریافت است. جستار حاضر به قصیده شاعر مصری - هاشم الرفاعی - با عنوان «یوم الجلاء» می‌کوشد به روش توصیفی-تحلیلی با تکیه بر الگوی نشانه‌شناسی ریفاتر، بنیان و خوشه‌های معنایی متن را بررسی کند. از این‌رو برای کشف معانی پنهان شعر، ابتدا با خوانش اکتشافی به فهم معنای ظاهری و سپس با خوانش پس‌کنشانه، دلالت‌های زبان شعری بازنمایی می‌شود تا با واکاوی انباشت‌ها و منظومه‌های توصیفی، به هیپوگرام و ماتریس ساختاری قصیده دست یافته و مقصود شاعر از سرودن این قصیده تبیین گردد. نتایج نشان می‌دهد پنج انباشت «گذر زمان، پایداری و اتحاد هم‌میهنان، بیگانگان، ملت عرب و کشور مصر» معنابن‌های اصلی قصیده، و سه منظومه توصیفی «روز عقب نشینی، نفرت و خشم علیه دشمنان و وضعیت سیاسی» گستره فکری شاعر را نمایان می‌سازند. هیپوگرام‌های قصیده با محوریت نوید شادی و پیروزی پس از تحمل سختی و استعمار بیگانگان بیان شده است. طبق ماتریس ساختاری در ابتدا غلبه بر دشمنان بشارت داده شده و در ادامه با تأکید بر ابراز ذلت و عذاب مصریان از سلطه‌جویی بیگانگان، از ظهور انقلاب‌های مردمی صحبت کرده و در پایان به شادمانی زمان پیروزی اشاره می‌کند.

کلیدواژه‌ها

• خوانش اکتشافی
• خوانش پس‌کنشانه
• مایکل ریفاتر
• نشانه‌شناسی
• هاشم الرفاعی

موضوعات

• پژوهشهای زبانشناسی کاربردی در حوزه زبان عربی

عنوان مقاله [English]

Semiotics of The Ode Titled "Evacuation Day" By Hashem Al-Rifa'i Based on The Model of Michael Riffateere

نویسندگان [English]

• Najmeh Ramezani ¹
• reyhaneh mollazadeh ²
• فاطمه Akbarizadeh ³

¹ MA, Faculty of Literature, Al-Zahra University, Tehran, Iran

² Department of Arabic Literature, Faculty of Literature.Alzahra University, Tehran.Iran

³ alzahra university Department of Arabic Literature, Faculty of Literature.Alzahra University, Tehran.Iran

چکیده [English]

Interdisciplinary research of literature in the context of linguistics and semiotics leads to the reading of the connotation layers of texts, which among the modern strategies of poetry criticism, the semiotics model of Michael Riffateere is so effective. It is reader-oriented and grounded based on the reader's view. The signs of the text and the intra-textual signs of the poem are perceived in the semantic continuum, and the meanings are analyzed by exploratory and retroactive reading. This thesis tries to investigate the ode "Evacuation Day" semantic clusters and foundations using the descriptive-analytical method and relying on the pattern of the semiotics of Rifatterre. Therefore, he implications of the poetic language are represented by exploratory reading, understanding the apparent meaning, and by retroactive reading, so that the hypogram, structural matrix of the ode. Results suggest five accumulations "the passage of time, stability and unity of compatriot, foreigners, the Arab nation and Egypt" shows the main meaning of the ode, and three descriptive poems «the day of withdrawal, hatred, and anger against the enemies«, and the political situation depicts the mind-space of the poet. Its hypogram is expressed with centered- the promise of happiness and victory after enduring hardship, and alien colonization. According to the structural matrix, victory against enemies is promised, and in the following, by emphasizing the expression of humiliation and torment of the Egyptians, this thesis shows the domination of aliens and popular revolt, at last, implies the happiness.

کلیدواژه‌ها [English]

• Exploratory Reading
• Retroactive Reading
• Michael Riffateere
• Semiotics
• Hashem al-Rifai