نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

2 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد مترجمی زبان عربی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

چکیده

ساختارهای گفتمان مدار با یک تعبیر کلی متشکل از عناصر و نشانه‌های معنایی است. این نشانه‌های معنایی با مجموعۀ تلفیقی از کنش‌های رفتاری و وجوه تعاملی مفهوم خود را بازمی‌یابند. چنین بستری مفهوم ترکیب‌بندی چندوجهی را در جریان‌های گفتمانی نشان می‌دهد که به‌صورت ابتکاری توسط گونترکرس مطرح گردید. کرس واکاوی دقیق جریان‌های گفتمانی را منوط به بررسی ویژۀ سه عنصر فرانقشی (بازنمودی، تعاملی و ترکیبی) می‌داند. به باور او در فرانقش بازنمودی گفته پرداز عناصر روایی از الگوهای مادی، ذهنی و رفتاری را مدنظر قرار می‌دهد. وجوه تعاملی از قالب‌های کارکردی سخن سویۀ دیگری از تحلیل جریان ارتباطی را نمایان می‌کند. نمود ترکیبی، حالت تلفیقی عناصر روایی را با وجوه تعاملی فراهم می‌کند. در پژوهش حاضر پژوهشگران با مدنظر قرار دادن رویکرد توصیفی- تحلیلی درصدد تلفیق تطبیقی عناصر فرانقشی در فضای گفتمانی میان عاملان کنش و متأثر از وجوه قدرت در ایدئولوژی آن عاملان در رمان حُجرة از أمل ناصر الفاران (2021) دارد. رمان حاضر به جهت شاکلۀ ارتباطی و فضای اجتماعی میان عاملان زبانی قابلیت تطبیق و بررسی بر اساس عناصر فرانقشی بازنمودی، تعاملی و ترکیبی کرس را دارد. با ارزیابی عناصر مزبور از محتوای گفتمانی رمان حُجرة چنین برداشت می‌شود که تعاملات فردی در چارچوب روایی گفتمان مطابق با فرایندهای رفتاری و احساسی در قالب گروه‌های کارکردی سخن نمایان می‌شود و ارائه اطلاعات نشانگر حاکمیت وجوه تعاملی از انواع مختلف (پرسشی، قضاوتی، پیشنهادی و ...) در مجموعۀ رفتارهای عاملان زبان است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Utilization of Multimodal Compositions in the Representation of Semantic Signs within the Discourse-Centered Structures of Amal Nasser Al-Faran's Novel, Chamber (al-Hujra), regarding Gunther Kress' Social Semiotic Theory.

نویسندگان [English]

  • Ali Sayadani 1
  • yazdan Heydarpour Marand 2

1 Associate Professor of Arabic Language and Literature, Azarbaijan Shahid Madani University ,Tabriz, Iran.

2 MA Graduated of Arabic Language Translation, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran.

چکیده [English]

Discourse-centered structures that possess a broad interpretation are comprised of both semantic components and signs. The meaning of these semantic signs is derived from a confluence of behavioral actions and interactive elements. The platform in question exemplifies the notion of multimodal composition within discourse flows, as originally introduced by Kress in a pioneering manner. According to Kress, the meticulous examination of discourse flows is deemed to be subject to the distinct scrutiny of three trans-role elements, namely the representational, interactive, and compositional components. The narrator assumes a trans-representational role by analyzing narrative components that encompass physical, cognitive, and behavioral patterns. The examination of communication flow analysis is further elucidated by the interactive features of functional forms of speech. The composite representation facilitates the composition of narrative components with interactive features. The present study employed a descriptive-analytical approach to compare the trans-role elements in the discourse space between the agents of action (actors), as depicted in novel by Amal Faran (2021). The present literary work possessed the potential to undergo adaptation and scrutiny through the lens of Kress's trans-role components, owing to the mode of communication and social environment among linguistic entities. Upon analysis of the discursive content of Chamber novel, it can be inferred that the narrative framework involves individual interactions that align with behavioral and emotional processes, manifested through functional speech groups. These interactions provide information that highlights the prevalence of various types of interactive objects, such as questioning, judging, and suggestions regarding the characteristic of language agents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Discursive Structures
  • Semantic Signs
  • Gunther Kress
  • Hujra
  • Amal Nasser al-Faran
بکار، سعید. (۲۰۱۱م). الخطاب الإخباری و السلطة: مقاربة تحلیلیة نقدیة. رسالة الماجستیر. کلیة الآداب والعلوم الانسانیة. جامعة إبن زهر.
کریس، غونتر. (۲۰۰۷م). «البنی الأیدئولوجیة فی الخطاب»؛ ترجمة عادل الثامری، مجلة علامات. ع ۲۸، ص ۱۳۶ - ۱۴۱. https://search.mandumah.com/Record/416825  URL:
مطلق، سارة. (۲۰۱۲م). مهارات الأتصال. تبوک: جامعة تبوک.
ناصر الفاران، أمل. (۲۰۲۱ م). روایة الحُجرة. الدمام: أثر.
هویی، مایکل. (۲۰۰۹م). التفاعل النصی: مقدمة لتحلیل الخطاب المکتوب. ترجمة ناصر بن عبدالله بن غالی. الریاض: جامعة الملک سعود.
آقاگل‌زاده، فردوس. (1394ه.ش). تحلیل گفتمان انتقادی. چ ۳. تهران: علمی و فرهنگی.
تامس، برانوِن. (۱۴۰۱ه.ش). روایت: مفاهیم بنیادی و روش‌های تحلیل. ترجمۀ حسین پاینده. چ ۳. تهران: مروارید.
جلائی، مریم؛ و دیگران. (۱۴۰۱ه.ش). «دراسة سیمیولوجیة لصور الکتب العربیة للمرحلة الثانویة الأولی فی المدارس الایرانیة (ترکیزاً علی نظریة کریس و فان لیوین)»؛ فصلنامۀ علمی لسان مبین، س ۱۴، ش ۴۹، ص ۴۳ - ۶۷. https://doi.org/10.30479/lm.2022.16061.3282 DOI:
حق‌پرست، لیلا. (۱۳۹۱ه.ش). «شیوه‌های تصویرسازی کارگزاران اجتماعی در داستان بهمن از شاهنامه و بهمن‌نامه (براساس مؤلفه‌های جامعه‌شناختی معنایی در تحلیل گفتمان)». فصلنامۀ پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی. س ۳. ش ۲. ص ۴۵-۶۲. URL: http://lrr.modares.ac.ir/article-14-3705-fa.html
سجودی، فرزان. (1387ه.ش). نشانه‌شناسی کاربردی. تهران: علم.
سلیمی، علی؛ و سمیه نادری. (1396ه.ش). «خوانش ساختار بازنمودی قرآن براساس رویکرد نقش‌گرا (مطالعۀ موردپژوهانه: سورۀ طاها)». فصلنامۀ علمی‌پژوهشی پژوهش‌های ادبی‌قرآنی. س ۵. ش ۱. ص ۱۲۹ - 149. DOI: 20.1001.1.23452234.1396.5.1.6.0
کرس، گونتر. (1397ه.ش). نشانه‌شناسی اجتماعی از نظریه تا کاربرد: بازنمود چندوجهی رویکرد نشانه‌شناسی اجتماعی به موضوع ارتباط در عصر حاضر. ترجمۀ سجاد کبگانی و رحمان صحراگرد. چ ۴. تهران: مارلیک.
کنعانی، ابراهیم؛ و صفورا انتظاری. (۱۴۰۱ه.ش). «تحلیل گفتمان انتقادی رمان رویای تبت بر پایۀ الگوی ون لیوون». مجلۀ علمی مطالعات زبانی و بلاغی. س ۱۳. ش ۲۹. ص ۲۱۹ - ۲۴۰. 10.22075/jlrs.2021.23461.191 DOI:
ولی‌زاده، سبا. (۱۳۹۴ه.ش). «بررسی معنی‌شناختی و نشانه‌شناختی ساختارهای گفتمان‌مدار (در تبلیغات بیلبورد در سطح شهر شیراز با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی)». گردهمایی سراسری انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران. گیلان: ایران.
هالیدی، مایکل؛ و رقیه حسن. (1395ه.ش). زبان، بافت و متن: جنبه‌هایی از زبان در چشم‌اندازی اجتماعی‌ نشانه‌شناختی. ترجمۀ مجتبی منشی‌زاده و طاهره ایشانی. چ ۲. تهران: انتشارات علمی.
Kress, G (2010). “Multimodality: a social semiotic approach to contemporary communication” London: Routledge.
Kress, G., Van leeuwen, T., (1996). Reading images: the Grammar of Visual Design, London: Routledge.
Kress, G., Hodge, R., (1985). Discourse, Text, Readers and the Pro-nuclear Argument. In: Chilton, P., (eds.).
Van Leeuwen, T (2005). Introducing Social Semiotics, London: Routledge.