نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دانشگاه میبد
2 عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان
چکیده
زبان قرآن زبانی قابل فهم برای همگان است و در ساختاری منطبق بر شناخت بشری سازماندهی شده‌است. استفاده از حروف جر و انطباق مفهوم مکانی-حسی و تجربه شده‌ی آن‌ها با حوزه‌های انتزاعی و معنوی، نمونه‌ای از تطبیق زبان قرآن با افکار انسان است. نوشتار حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با بهره‌گیری از مبانی معناشناسی شناختی به دنبال آن است که نقش استعاری حروف در تبیین مفاهیم اعتقادی مربوط به نبوت را مورد بررسی قرار دهد. یافته‌ها نشان می‌دهد که استعاره‌های مفهومی، استعاره‌‌ی تصویری نقش مهمی در بیان مقامات انبیاء ایفا می‌کنند.
به گونه‌ای که نقش این سازوکارهای شناختی در بازنمایی مفاهیمی چون الگو بودن، عصمت، برتری، عزیز بودن نزد خداوند، محافظت از ایمان مردم و معارف الهی و به طور کلی وظایف، صفات، آموزه‌ها، غیر قابل انکار بوده و عمدتاَ برای مفهوم‌سازی این دست مفاهیم از هستی انسان، اشیاء، ظرف و مظروف و ساختارها و مفاهیم بنیادینی چون نور، نیرو و مانع، ساختمان و جهات بالا، جلو، مرکز استفاده شده‌است. تا با استفاده از خصیصه جسمانگی ذهن بشر، گزاره‌های اعتقادی مربوط به پیامبران تبیین گردد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Analyzing the role of cognitive metaphors of spatial prepositions in explaining and transmitting the idea of prophecy in the Qur'an
نویسندگان [English]
- maryam tavakolniya 1
- valiollah Hasoomi 2
1 meybood
2 faculty member
چکیده [English]
The language of the Qur'an is a language understandable to all and is organized in a structure consistent with human cognition. The use of the letters Jar and the adaptation of their spatial-sensory concept and their experience with the abstract and spiritual realms is an example of the adaptation of the language of the Qur'an to human thoughts. The present article seeks to examine the metaphorical role of prepositions in explaining the doctrinal concepts related to prophecy by descriptive-analytical method and using the basics of cognitive semantics. Findings show that conceptual metaphors, pictorial metaphors play an important role in expressing the authorities of the prophets. In some verses, God has expressed the doctrinal statements of the prophets using the prepositions and the cognitive meaning of the metaphors derived from these words. In such a way that the role of these cognitive mechanisms in representing concepts such as role model, infallibility, superiority, being dear to God, protecting people's faith and divine knowledge and in general tasks, attributes, teachings, is undeniable and mainly for conceptualizing such Concepts of human existence, objects, vessels and objects and structures and basic concepts such as light, force and obstacle, building and high directions, front, center are used. To use the physical nature of the human mind to explain the doctrinal statements of the prophets.
کلیدواژه‌ها [English]
- cognative semantice
- conceptual metaphor
- preposition
- prophethood
فهرست منابع
منابع عربی
- قرآن کریم.
- ابن فارس، ابوالحسن احمد. (1422ق). معجم مقاییس اللغه؛ بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
- ابن منظور، محمد بن مکرم.(1414ق ).لسان العرب؛ بیروت: دار صادر، چ3.
- ابن سیده، على بن اسماعیل. (1۴۲1 ق). المحکم و المحیط الأعظم؛ مصحح: عبدالحمید هندداوی، بیروت: دارالکتب العلمیه، چ 1.
- ابن درید، محمد بن حسن. (1988). جمهرة اللغة؛ بیروت: دارالعلم للملاین، چ 1.
- ابن زبیر، احمد بن ابراهیم. (بی تا). ملاک التأویل؛ محقق سعید فلاح، بیروت: دار الغرب الإسلامی.
- استرآبادی، رضی الدین محمدبن حسن. (1366). شرح الکافیة فی النحو؛ تهران: مرتضوی.
- الحراصی، عبدالله.(2002). دراسات فی الاستعارة المفهومیة؛ مسقط: موسسة عمان للصحافة و الأنباء والنشر و الإعلان، الطبعة الثالثة.
- راغب اصفهانى، حسین. (1383). المفردات فی غریب القرآن؛ بیروت/دمشق: دار العلم/الدار الشامیة.
- زبیدی، مرتضی. (1414). تاج العروس من جواهر القاموس؛ به کوشش: علی شیری، بیروت: دارالفکر.
- طباطبایی، محمد حسین. (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن؛ قم : دفتر انتشارات اسلامى جامعهى مدرسین حوزه علمیه قم.
- طبرسى، فضل بن حسن. (1372). مجمع البیان فى تفسیر القرآن؛ تحقیق: محمد جواد بلاغى، ناشر: انتشارات ناصر خسرو، تهران، چ 3
- طیب، عبد الحسین. (1378). أطیب البیان فی تفسیر القرآن؛ تهران، انتشارات اسلام، چ 2.
- قرشی بنابی، علی اکبر .(1307). قاموس القرآن؛ تهران: دارالکتب الاسلامیه.
منابع فارسی
- بامشادی، پاسا، جواد بامشادی و شادی انصاریان. (1394). «بررسی معنایی سه حرف اضافه‌ی ærɑ و tɑ ،wæl در کردی گورانی از دیدگاه شناختی»؛ فصلنامه: جستارهای زبانی. ش7، (صص1-25).
- بستانی، فوادافرام. (1376). فرهنگ ابجدی؛ مترجم: رضا مهیار. تهران : اسلامی.
- پور ابراهیم، شیرین.(1394). «سازوکارهای شناختی و نقش آن‌ها در مفهو مسازیِ دعا»؛ زبان شناخت، ش1: (صص25-44).
- پور ابراهیم، شیرین. (1393). «مفهوم‌سازی زندگی در زبان قرآن»؛ زبان پژوهی دانشگاه الزهرا، ش10: ، (صص63-83).
- خسروی، سمیرا، خاکپور، حسین، دهقان. (1393). «بررسی طرح‌های تصوری در معناشناسی شناختی واژگان قرآن(با تمرکز بر طرح حجمی، حرکتی و قدرتی)»؛ پژوهشهای ادبی – قرآنی، ش4، (صص94-112).
- رضایی، حدائق، مختاری، شهره و کرمانی، معصومه.(1392). «بررسی شناختی مقوله‌ی «بر» در گلستان سعدی»؛ نشریه پژوهشهای زبان‌شناسی تطبیقی. ش6: ، (صص9-19).
- سالاری، سهیلا، (1392)، روش‌های تربیتی پیامبر؛ تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
- عطائی، محمدرضا. (1388). «بحثی پیرامون دعا» مشکات، ش50: (صص 56-73).
- فراهانی، امیر حسین. (1386). ساختار نحوی منطق رجحان. فلسفه، ش3: (صص18-37).
- قائمی نیا، علیرضا. (1390). معناشناسی شناخی قرآن؛ تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چ1.
- کرد زعفرانلو کامبوزیا، عالیه، حاجیان، خدیجه.(1389). «استعاره‌های جهتی قرآن با رویکرد شناختی»؛ نقد ادبی، ش9، ، (صص115-139).
- گلفام، ارسلان و فاطمه‌یوسفی راد. (1388). «زبان‌شناسی شناختی و استعاره»؛ نشریه‌ی تازه‌های علوم شناختی، ش۳: (صص۵۹-۶۴).
- محمدی آسیابادی، علی و دیگران. (1391). «طرحواره‌ی حجمی و کاربرد آن در بیان تجارب عرفانی»؛ پژوهشهای ادب عرفانی، ش2: ، (ص141-162).
- مکارم شیرازی، ناصر.(1374)، تفسیر نمونه؛ تهران: دار الکتب الإسلامیة. چ1.
- نزهت، بهمن، (1388)، «نماد نور در ادبیات صوفیه»؛ مطالعات عرفانی، ش9 (صص155-184)
- ویسی، الخاص، اورکی، غلامحسین.(1394). «تحلیل ساختار زبان قرآن، در چارچوب نظریه‌ی معاصر استعاره»؛ پژوهشهای ادبی-قرآنی، ش1، ، (صص80-101).
- هاوکس، ترنس. (1380). استعاره؛ ترجمه فرزانه طاهری، تهران: نشر مرکز، چ2.
)