نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رسول بلاوی ¹
• فاطمه نعمتی ²
• صادق البوغبیش ³

¹ عضو هیأت علمی دانشگاه خلیج فارس

² استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه خلیج فارس

³ آموزش وپرورش

چکیده

مردم عرب خطّۀ خوزستان فرهنگ و تفکّرات خود را علاوه بر جامعۀ عرب از بقیۀ اقوام همجوار کسب کرده‌اند، این داد و ستد دوجانبه موجب ایجاد گنجینه زبانی و فرهنگی پرباری شده است. پژوهش و بررسی در زبان و فرهنگ این مردمان به ویژه ضرب‌المثل‌ها می‌تواند دریچه‌ای برای تبیین بسیاری از موضوعات مرتبط با زنان عرب ایران باشد. این زنان در نقش مادر، همسر، خواهر و دختر، در بسیاری از ضرب‌المثل‌ها جایگاه والایی داشته و از آن‌ها به نیکی یاد می‌شود. البته در پاره‌ای از ضرب‌المثل‌ها نیز‌، عنصر زن متهّم به شیطنت، سادگی، ضعف، حیله‌گری و نیرنگ شده است که در رفتار با آنها جانب احتیاط را باید در نظر گرفت.
این پژوهش با هدف تحلیل انتقادی گفتمان بازتاب‌یافته درباره زنان در ضرب‌المثل‌های عربی خوزستان و با بهره‌گیری از نظریۀ فرکلاف به شیوۀ میدانی - تحلیلی نگاشته شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که جامعه عرب خوزستان به سان دیگر ملت‌ها و اقوام با استفاده از ضرب‌المثل‌ها به بازتولید روابط بین عناصر مختلف نظام اجتماعی مانند خانواده، تبار، ازدواج، قدرت می‌پردازد و زن را به اشکال متعدّدی همچون زن مثبت، منفی، توأمان مثبت و منفی ترسیم می‌کند. در این گفتمان، قدرت، از آنِ مرد است، و گاهی زنی را به زنی دیگر با توجه به نقش و جایگاه اجتماعی وی برتری می‌دهند. الگوی غالب در گفتمان ضرب‌المثل‌ها اینست که به زن در نقش مادر و خواهر نگاه مثبتی وجود دارد اما در ضرب‌المثل‌های مبتنی بر نظام خویشاوندی و روابط قبیله‌ای، تبعیض و نابرابری جنسیتی به طرز قابل توجهی نمود می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

• تحلیل گفتمان انتقادی
• فرکلاف
• زن
• ضرب‌المثل
• مردم عرب خوزستان

عنوان مقاله [English]

Representation of Women in the Arabic Proverbs of Khuzestan Natives: Applying Fairclough’s Critical Discourse Analysis

نویسندگان [English]

• rasol balavi ¹
• Fatemeh Nemati ²
• sadegh alboghbeysh ³

¹ Persian Gulf University

² Assistant Professor in the Department of English Language and Literature, Persian Gulf University

³ schook

چکیده [English]

Khuzestan Arab natives have inherited their culture and thoughts from the Arab community and the rest of their neighboring ethnicities, resulting in a rich and valuable linguistic and cultural background through this two-way interaction. Research in their language and culture, especially proverbs, reveals many issues related to Iranian Arab women worthy of deeper investigation to arrive at their ideological stance towards gender. These women are in fact mothers, wives, sisters, and daughters who have a high status in many proverbs and are referred to with good traits. In contrast, some proverbs accuse women to be malicious, simple-minded, weak, cunning, and deceitful.
This research aimed at analyzing the discourse of the Arab proverbs of Khuzestan natives using Fairclough’s Critical Discourse Analysis approach and a field-analytical method. The findings show that Khuzestan society, like many other societies, uses proverbs to reproduce the various relations between social system elements such as family, ethnicity, marriage and power and has portrayed women in positive, negative, simultaneously positive and negative, and sometimes neutral ways. In this discourse, men hold the power, and prioritize some women over other women considering their social roles and statuses. In the Arab proverbial discourse of Khuzestan, the female element, especially mothers and sisters, has been viewed positively, while some of the proverbs based on kinship, emphasize gender discrimination and inequality.

کلیدواژه‌ها [English]

• critical discourse
• Fairclough
• woman
• proverb
• Khuzestan Arab natives