نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار و عضو هیات علمی زبان و ادبیات عرب دانشگاه رازی
2 دانشجوی دکترا زبان و ادبیات عرب
3 فارغ التحصیل کارشناسی ارشد، زبان و ادبیات عرب، دانشگاه خوارزمی
چکیده
تأثیر استعمار بر جهان سوم یکی از موضوعاتی است که بازتاب آن همواره در آثار نویسندگان و شاعران جهاندیده میشود. نقد پسا استعماری از پژوهشهای میانرشتهای نوین است و مطالعات فرودستان از شاخههای نظری آن به شمار میآید. چنین مطالعاتی در پی آن است تا از طریق بازاندیشی در اجتماع و متون مختلف، به قشرهای فرودست فاعلیت ببخشد. یکی از مهمترین نظریهپردازان مطالعات فرودست، گایاتری اسپیواک میباشد. اسپیواک همزمان رویکردی فمینیستی – پسا استعماری دارد و تمرکز اصلی وی بر فرودست مؤنث یا زنان است. در حقیقت هدف مطالعات فرودستان و بهویژه اسپیواک، بازنمایی صدا و ذهنیت فرودستان بخصوص زنان میباشد.
رمان "ریح الجنوب" رمانی الجزایری است که به زبان عربی و توسط عبدالحمید بن هدوقه به رشته تحریر درآمده و نویسنده با بهرهگیری از توصیف، واقعیت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی حاکم بر الجزایر پس از انقلاب را نشان داده است. پژوهش حاضر با بهرهگیری از روش توصیفی – تحلیلی، رمان "ریح الجنوب" را با نقد پسااستعماری و بهویژه نظریات اسپیواک در رابطه با فرودست مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. در حقیقت هدوقه، نظام فئودالی حاکم بر روستاهای الجزایر و حکمفرمایی استعمار روانی و عقیدهای را توصیف کرده و سعی بر آن دارد تا جایگاه فرودست زنان و تبعیض جنسیتی آنان را در مسائلی چون ازدواج اجباری، دیدگاه سنتی درباره زنان و تحکم روحیه مرد سالارانه در جامعه را در قالب رمان برای خوانندگان به تصویر کشد؛ ازاین رو صدا، عاملیت و ذهنیت زنان فرودست در قالب اقدامات سنت شکنانه و پویایی شخصیتهای زنان داستان تجلی می-یابد.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
An Analysis of Guyattari Spivak''''s "Inferior" Manifestations in the Novel " Rih al-Janub " with a Case Study of Women
نویسندگان [English]
- jahangir amiri 1
- rabi amiri 2
- Nahid Khodadadian 3
1 Associate professor of Arabic language and literature at Kermanshah Razi university.
2 PhD student in Arabic language and literature
3 Graduate, Master of Science, Arabic Language and Literature, Kharazmi University
چکیده [English]
The impact of colonialism on the Third World is one of the topics that is always reflected in the works of writers and poets of the world. Postcolonial critique is one of the new and modern interdisciplinary researches and studies of the lower classes are considered among its theoretical branches. Such studies seek to activate the lower classes through rethinking in society and in various texts. One of the most important theorists of inferior studies is Gayatri Spivak. At the same time, Spivak has a feminist-postcolonial approach and her main focus is on inferior status of females or women.In fact, the purpose of the studies of the lower classes, especially Spivak, is to represent the voice and mentality of the lower classes, especially women.
The novel "Rih al-Janub" is the first Algerian novel which has been written in Arabic by Abdul Hamid Ibn-Hadduqa, and the author uses the description to show the social, political and cultural reality that ruled Algeria after the revolution. Using a descriptive-analytical method, the present study has studied and investigated the novel " Rih al-Janub " with postcolonial critique and especially Spivak''s theories about the inferior status. In fact, Hadduqa described the feudal system that ruled Algerian villages and the rule of psychological and ideological colonization and tries to portray the inferior status of women and their gender discrimination in issues such as forced marriage, the traditional view of women and the strengthening of the patriarchal spirit in society in the form of novels for readers.
کلیدواژهها [English]
- Rih al-Janub
- Abdul Hamid Ibn-Hadduqa
- Postcolonial critique
- inferior status Womans
- Gayatri Spivak
منابع
منابع عربی
- اشکروفت، بیل و آخرون. (2010). دراسات مابعد الکولونیالیة. ترجمه: احمد الروابی و آخرون، ط 1، القاهرة: المرکز القومی للترجمة.
- بن هدوقه، عبدالحمید .(2012). ریح الجنوب، الجزائر، دار القصبة للنشر.
- بودییه، إدریس .(2000 ). الرؤیة و البنیة فی روایات الطاهر وطار. قسطنطنیة: منشورات جامعة منتوری.
- دوغان، احمد .(1996). الأدب الجزایری الحدیث. الطبعة الاولی، دمشق، اتحاد الکتاب العرب.
- سنقوقه، علال. (2000). «المتخیل و السلطة فی علاقة الروایة الجزایریة بالسلطة السیاسیة»، منشورات الإختلاف.
- العامری، ایمان .(2015). «صورة الثورة التحریریة فی الروایة الجزایریة باللغة الفرنسیة: جدلیة المرکز و الهوامش». مجلة البحوث و الدراسات الإنسانیة، جامعة 20 اوت 1955، سکیکده، العدد 10، صص 171- 190.
- عمار، حلاسة. (2005). دلالیة الأسطورة فی روایة ریح الجنوب، مجلة الاثر، الجزایر: جامعة ورقلة، العدد الرابع.
- عیلان، عمرو.(10/4/2017). ریح الجنوب الفضاء الدلالة، جامعة قسطنطنیة، benhedoyga.com
- فاسی، مصطفی.(10/4/2017). «ریح الجنوب المرأة الریفیة و قوة الوقع».benhedoyga.com
- فریدة، بعیره. (2016). «جمالیات تماهی المرأة مع تیمتی الأرض و الحریة فی روایات الرواد، عبدالحمید بن هدوقة و کاتب یاسین نموذجا»ً. benhedoyga.com
- قجان، فتحیة (2010). القیم الإنسانیة فی روایة ریح الجنوب؛ الجزائر: جامعة منتوری.
- محمود ابراهیم، رزان. (2010). «اللغة الحواریة فی روایة ما بعد الإستعمار: أنیس حبیبه روحی لا یزابیل اللیندی». مجلة الأبصار، المجلد 14، العدد 1، صص 85- 114.
- مصایف، محمد. (1983). الروایة العربیة الجزائریة الحدیثة بین الواقعیة و الالتزام، الجزایر. الشرکة الوطنیة للنشر و التوزیع.
منابع فارسی
- باغجری، کمال. (1392). پایاننامۀ نقد پسااستعماری رمان عربی (از نظریه تا تطبیق) به همراه واکاوی تأثیر استعمار بر فرآیند پیدایش و تحول رمان عربی، رساله دکتری، تهران: دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات.
- برتنز، یوهانس ویلم. (1382). مقدمات نظریۀ ادبی؛ ترجمۀ فرزان سجودی، تهران: آهنگ دیگر.
- بشردوست، مجتبی. (1385). موج و زبان؛ تهران: سروش.
- خدادادیان، ناهید.(1393). نقد پسااستعماری رمان «واحة الغروب» بهاء طاهر بر اساس رویکرد ادوارد سعید؛ پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی تهران.
- داد، سیما. (1385). فرهنگ اصطلاحات ادبی؛ چاپ سوم، تهران: مروارید.
- سعید، ادوارد. (1386). شرقشناسی؛ ترجمۀ عبدالحمید گواهی، چاپ پنجم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
- سلدن، رامان و پیتر ویدوسون.(1392). راهنمای نظریههای ادبی معاصر؛ ترجمۀ عباس مخبر، تهران: طرح نو.
- شاهمیری، آزاده و فرزان سجودی.(1389). نظریه و نقد پسااستعماری؛ چاپ اول، تهران: علم.
- قادری، فاطمه؛ قاسمی، جمشید. (1398). استعاره بنیادی و کارکرد آن در رمان ریح الجنوب؛ مجلة الجمعیة العلمیة الایرانیة للغة العربیة و آدابها، سال یازدهم، شماره 1، صص 61-80.
- قنبری مزید و همکاران. (1398). «نقد پسااستعماری رمان غدا یوم جدید اثر عبدالحمید بن هدوقه (مطالعه موردی: نژادگرایی)»؛ فصلنامۀ نقد ادب معاصر عربی، سال نهم، شماره نوزدهم، صص 205 –
- میرزایی، فرامرز؛ امیریان، طیبه (1394). «رمان پسااستعماری الجزایر و ویژگیهای محتوایی و زبانی آن»؛ پژوهشنامه نقد ادب عربی، دوره 5، شماره 2، صص 247- 268.
منابع لاتین
- Spivak, Gayatri (1993) Can The Subaltern Speak? London, New York: Routledge.