نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار ، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین

2 دانشیار ، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین. ایران

3 دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین

چکیده

ادبیات زنانه از مهمترین موضوعات در نقد ادبی معاصر است. به دنبال جنبش زنان برای دستیابی به حقوق برابر با مردان نوشتار زنانه در اواسط قرن بیستم شکل گرفت. به عقیده طرفداران جنبش زنان، اصولا مردان قادر به بازنمایی تجربه‌های زنان در آثار خود نیستند؛ از همین رو بیان این تجربه‌ها را از زبان خود زنان امری ضروری می‌دانند و معتقدند نگارش زنان افزون بر نوع بیان موضوعات، در سبک و زبان نیز متفاوت از مردان است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و آماری سعی دارد مولفه‌های نوشتار زنانه را در رمان "حجر الضحک" اثر هدی برکات در دو لایه واژگانی و نحوی بررسی کند. بر اساس این بررسی، هدی برکات با استفاده از تشدیدکننده‌ها، تردیدنماها، واژگان تکراری، رنگ‌واژه‌ها در حوزه واژگانی ، و کاربرد جملات ساده، کوتاه و همپایه، جملات نیمه تمام، جملات پرسشی به شکل حدیث نفس، در حوزه نحوی سبک نوشتار خود را شکل داده است و علی رغم نگارش این رمان در حوزۀ ادبیات جنگ، توانسته است مؤلفه‌های نوشتار زنانه خود را حفظ کند. هویت گمشده زنان در جامعه، نقش بسزایی در شکل‌دهی زبان خاص اثر داشته و چه بسا اساس مولفه‌های نوشتار زنانه در نتیجه این هویت گمشده زنان باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Women's language and writing in the novel “Hajar al- dahk” by Hoda Barakat (study of lexical and syntactic layer)

نویسندگان [English]

  • AliReza shaikhi 1
  • narjes ansari 2
  • mounes shameli 3

1

2 Imam khomeini international university, Qazvin, Iran

3 Imam khomeini international university, Qazvin, Iran

چکیده [English]

The feminine literature is one of most important topics in contemporary literary criticism. following the Women's movement to achieve equal rights with men, “Feminine writing style” was developed as branch of feminist criticism in the mid-20Th century. According to feminists, men are not able to represent women's experiences in their works, so it is necessary to express these experiences in women's language.Using statistical- descriptive and analytical methods, this research has attempted to study the components of feminine writing in Hoda Barakat’s novel "Hajar al-dahk" in two lexical and syntactic layers. This result was obtained by studies: In lexical domain: intensifiers, hedges, repeated words and color terms, in syntactic domain: simple sentences, short sentences, compound sentences, incomplete sentences, and interrogative sentences used as soliloquies are among the components highlighted in the novel. It is worth mentioning that, although war literature demands its own language, this issue could have no significant impact on the type of language of the author, and she has maintained her own specific feminine language. The lost identity of women in society has played a significant role in shaping their particular language and could be the main cause of feminine writing components formation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Feminine literature
  • Language and gender
  • Hoda Barakat
  • Hajar Al-dahk
منابع
منابع عربی
- أحمد محلم، ابراهیم، (2016م)، الأنثویة فی الأدب (النظریة والتطبیق)، الأردن: عالم الکتب الحدیث.
- برکات، هدی،(1998م)، حجرالضحک ، الطبعة الثانیة، القاهرة: آفاق الکتابة .
- راغب، نبیل،( 2003م)، موسوعة النظریات الأدبیة، الطبعة الأولی، بیروت- لبنان: نشر لونجمان.
- روشنفکر، اکرم، (2013م)، «الراوی وحواریة فی حجر الضحک»، مجلة العلوم الانسانیة الدولیة، العدد 20 (2)، صص 49-67.
- سلدن، رامان، (1998م)، النظریة الادبیة المعاصرة، ترجمة جابرعصفور، بیروت: دار القباء للطباعة والنشروالتوزیع.     
- سواری، فائزه و دیگران، (1399ش)، «تجلیات النسویة ولغتها فی أعمال کولیت خوری (لیلة واحدة وأیام معه) و منیر روانی بور (دل فولاد و کولی کنار آتش)، إضاءات نقدیة، السنة العاشرة، العدد السابع والثلاثون، صص 103-130.
- عمری، سعید، (2009م)، الروایة من منظور نظریة التلقی، الطبعة الأولی، فاس: مطبعة آنفو.
- محمودخلیل، إبراهیم،( 2003م)، النقد الأدبی الحدیث: من المحاکاة إلی التفکیک، الطبعة الأولی، عمان: دار المسیرة للنشر والتوزیع.
- یوسف عبدالرحمن العلی، فاطمة، (2013م)، النص المؤنث و حالات الساردة، دراسة تحلیلیة لخطاب المرأة فی الروایة العربیة، الطبعة الأولی، الکویت، آفاق للنشر.
منابع  فارسی
- بهمنی مطلق، یدالله؛ مروی، بهزاد. (1393). «رابطه زبان و جنسیت در رمان شب­های تهران»، دوفصلنامه زبان و ادبیات فارسی، سال22، شماره76: صص 7-26.
- جان­نژاد، محسن. (1380). زبان و جنسیت، پژوهش زبان­شناختی اجتماعی؛ تفاوت­های زبانی میان گویشوران مرد و زن ایرانی در تعامل مکالمه­­ای، رسالۀ دکتری، زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه تهران.
- حسن­زاده دستجردی، افسانه و سیدمصطفی موسوی­راد. (1393)، «تحلیل دو رمان پرندۀ من و ماهی ها در شب می­خوابند، بر اساس مؤلفه­های نوشتار زنانه»، پژوهش­نامۀ نقد ادبی و بلاغت، دورۀ3، شماره 1: صص51-71.
- روشنفکر، کبری و دیگران. (1392). «بررسی گونۀ کاربردی زبان زنانه در مرثیۀ معاصر (با تاکید بر مرثیه­های سعاد صباح»؛ فصلنامۀ جستارهای زبانی، شمارۀ 4 (پیاپی 16): صص 111-136.
- روشنفکر، اکرم؛ قربانی، فاطمه. (1391). «سبک هدی برکات در روایت جنگ (بررسی داستان حجر الضحک)»؛ مجلۀ انجمن زبان و ادبیات عربی، دورۀ 8، شمارۀ 24: صص 165-196.
- ---------------------- (1389)، بررسی سبک هدی برکات در داستان حجر الضحک، پایان­نامۀ ارشد رشته زبان و ادبیات عربی، دانشگاه گیلان.
صیادی­نژاد، روح­الله. (1395). «بررسی جایگاه اجتماعی و فرهنگی زن دیروز عرب در ساختارها و لایه های صوری زبان عربی»؛ مجلۀ ادب عربی، شماره1، سال8: صص 221-241.
- غیبی، عبدالاحد؛ بدخشان، رویا. (1395)؛ «واکاوی تکنیک­های داستانی در رمان فمینیستی «بروکلین هایتس» اثر میرال الطحاوی»، فصلنامۀ لسان مبین، سال هفتم، دورۀ جدید، شمارۀ 24: صص 85-108.
- فتوحی، محمود. (1392). سبک­شناسی (نظریه­ها، رویکردها و روش­ها)، چاپ دوم، تهران: سخن.
- قربان­پور، حسین؛ اشکبوس ویشکایی، رقیه. (1395). «بررسی ویژگی­های نوشتار زنانه در دو رمان بامداد خمار و چراغ­ها را من خاموش می­کنم»، فصلنامۀ پژوهش­های ادبی و بلاغی، سال چهارم، شمارۀ 15: صص 71-94.
- کالوه، لویی ژان. (1996). درآمدی بر زبان­شناسی اجتماعی؛ ترجمۀ محمدجعفر پوینده، تهران: نقش جهان.
- لاند، نیک. (1388). زبان و تفکر (روان­شناسی شناختی)؛ چاپ دوم، ترجمۀ داود کرمی، تهران: ساوالان.
- لیپز، هیلاری ام. (1393). روان­شناسی زن از نگاهی نو: جنسیت، فرهنگ، قومیت؛ چاپ اول، ترجمۀ فاطمه باقریان، تهران: انتشارات دانشگاه شهیدبهشتی.
- ماتلین، مارگارت دبلیو.(1390). روان­شناسی زنان؛ ترجمۀ شهناز محمدی، چ اول، تهران: نشر روان.
- محمودی بختیاری، بهروز و مریم دهقانی. (1392). «رابطۀ زبان و جنسیت در رمان فارسی: بررسی شش رمان»؛ زن در فرهنگ و هنر، دورۀ پنجم، شماره4: صص 543-556.
- مگی، هام.(1382). فرهنگ نظریه­های فمنیستی؛ ترجمۀ فیروزه مهاجر، فرخ قره­داغی و نوشین احمدی، تهران: انتشارات توسعه.
- نجفی عرب، ملاحت. (1394). زبان و جنسیت در رمان؛ تهران: نشر علم و دانش.
- نجفی عرب، ملاحت؛ بهمنی مطلق، یدالله. (1393). «کاربرد واژگان در رمان شازده احتجاب از منظر زبان و جنسیت»؛ فصلنامۀ تخصصی تحلیل و نقد متون زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 20: صص 121-142.
 
منابع لاتین
Lakoff, R. (1990). Extract from language and woman‘s place. In D.Cameron (Ed.). The Feminist critique of language: A reader (pp.221-234). London & New York: Routledge.