نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
2 عضو هیات علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
3 عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
چکیده
تحلیل گفتمان مجموعه‌ای از رویکردهای میان‌رشته‌ای است که در قلمروهای مختلف ادبی و غیر ادبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. میشل فوکو پسامدرن فرانسوی نقش بنیادی در تکوین تحلیل گفتمان به‌عهده دارد. نگرش او به گفتمان، بسیار متفاوت از نگرش‌های رایج به گفتمان در زبان-شناسی است. فوکو نه تنها گفتمان را بزرگتر از زبان به حساب می‌آورد؛ بلکه تحت تأثیر نیچه، قدرت را علت‌العلل همة امور می‌داند و بر این باور است که قدرت تنها از بالا به پایین اعمال نمی-شود بلکه قدرت در هر لایه و سطحی از جامعه نفوذ کرده است. جستار حاضر در صدد است تا با رویکرد توصیفی-تحلیلی گفتمان‌هایی که در رمان "وطن من زجاج"، قدرت از طریق آن‌ها اعمال می‌شود را مشخص و به عکس‌العملی که از سوی مفعولان قدرت در مقابل فاعلان قدرت انجام‌شده است بپردازد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد؛ گفتمان‌های مختلفی از جمله گفتمان قدرت استعمارگر، گفتمان جبهة آزادی‌بخش ملی، گفتمان قدرت در خانواده، گفتمان جنسیت، گفتمان فرادستان و گفتمان فرهنگ بیگانه در این رمان حضور دارند و هر یک از این گفتمان‌ها به نوعی در ساختارهای قدرت و ساختار فرهنگی جامعه نقش ایفا می‌کنند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Analysis of the "Waṭan min zujāj" Novel by yasmina Salah Based on Michel Foucault's Power Discourse
نویسندگان [English]
- solmaz porshoor 1
- abdolahad gheibi 2
- hamid valizadeh 3
1 azarbaijan shahid madani uni
2 Associated professor, Azarbaijan Shahid Madani University
3 Faculty Member of Arabic Language and Literature Department; Azarbaijan Shahid Madani University
چکیده [English]
Discourse analysis is a set of interdisciplinary approaches used in literary and non-literary various fields. Michel Foucault,a postmodern Frenchman, played a key role in the development of discourse analysis. His approach to discourse is very different of approaches discourse conventional in linguistics. Foucault not only considers discourse to be greater than language, but also, under the influence of Nietzsche, sees power as the cause of all things, and believes that power is not only applied from the top to bottom, but also power has permeated in the every layer and level of society. The present research is going to identify with analytical and descriptive way the discourses which in "Waṭan min zujāj" novel apply power through them, and want to pay to reaction which done by the Power passive versus the Power subject (factor). The results of this study show that various discourses such as the discourse of colonial power, the discourse of the National Liberation Front, the discourse of power in the family, the discourse of sexuality, the discourse of superiors and the discourse of foreign culture are present in this novel. They play a role in the power structures and cultural structure of society.
کلیدواژه‌ها [English]
- Discourse Analysis
- Michel Foucault
- Power
- yasmina Salah
- Waṭan min zujāj
منابع
منابع عربی
- بوحوش، عمار. (1997). التاریخ السیاسی للجزائر من البدایة ولغایة 1962؛ بیروت: دار الغرب الاسلامی.
- صالح، یاسمینه. (2006). روایة وطن من زجاج؛ الدار العربیة للعلوم- ناشرون: منشورات الاختلاف.
- غریبی، ایمان. (2015م). سیمائیة المکان فی الروایة الجزائریة المعاصرة {روایة بحر الصمت و وطن من زجاج} لیاسمینه صالح أنموذجاً، الجمهوریة الجزائریة الدیمقراطیة الشعبیة، وزارة التعلیم العالی والبحث العلمی جامعة الشهید حمة لخضر الوادی، مذکرة معدّة ضمن متطلبات نیل شهادة الماستر فی اللغة العربیة وآدابها.
- مصایف، محمد. (1983). النثر الجزائری الحدیث؛ الجزائر: المؤسسه الوطنیه للکتاب.
منابع فارسی
- آبوت، پاملا و کلر والاس. (1380). جامعهشناسی زنان؛ ترجمة منیژه نجم عراقی، تهران: نشر نی.
- آشوری، داریوش. (1396). تعریفها و مفهوم فرهنگ؛ چاپ ششم، تهران: آگه.
- حقیقی، شاهرخ. (1379). گذار از مدرنیته؟ نیچه، فوکو، لیوتار، دریدا؛ تهران: آگاه.
- دریفوس، هیوبرت و پل رابینو. (1379). میشل فوکو: فراسوی ساختگرایی و هرمنیوتیک؛ ترجمة حسین بشیریه، چاپ دوم، تهران: نی.
- سعداوی، نوال. (1359). چهرة عریان زن عرب؛ ترجمة مجید فروتن و رحیم مرادی، چاپ اول، تهران: انتشارات روزبهان.
- سلدن؛ رامان و پیتر ویدوسون. (1384). راهنمای نظریة ادبی معاصر؛ ترجمة عباس مخبر، چاپ سوم، تهران: طرح نو.
- ضیمران، محمد. (1387). میشل فوکو: دانش و قدرت؛ چاپ چهارم، تهران: هرمس.
- فتاحی، سید مهدی. (1387). «گفتمان قدرت در اندیشه میشل فوکو»؛ مجلة دانشنامه، دورة 1، 4، صص 65-73.
- فوکو، میشل. (1378). مراقبت و تنبیه (تولد زندان)؛ ترجمة نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
- قادری، فاطمه. (1389). سیری در تحول ادبیات معاصر الجزایر 1925- 1975؛ چاپ اول، یزد: دانشگاه یزد.
- کلگ، استوارت. (1379). چهارچوبهای قدرت؛ ترجمة مصطفی یونسی، چاپ اول، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- محسنی، علی اکبر و سمیه صولتی. (1396). «ساختارشکنی تقابلهای دو سویه در داستان کوتاه "سجِّل أنا لست عربیة" بر اساس نظریة گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف»؛ مجلة لسان مبین، سال نهم دورة جدید، شمارة سیام، صص 127-157.
- وارد، گلن. (1389). پست مدرنیسم؛ ترجمة قادر فخر رنجبری و ابوذر کرمی، چاپ سوم، تهران: نشر ماهی.
- هاشمی تزنگی و علی خضری و خداداد بحری. (1398). «نقد روانکاوی شخصیت اصلی رمان "رقصة الجدیلة والنّهر" با تکیه بر نظریة سطوح شخصیت فروید»؛ مجلة لسان مبین، سال دهم، دوره جدید، شماره سی و ششم، صص 85-99.
- هنرمند، سعید. (1387). درآمدی بر فوکو: جستار دربارة قدرت، گفتمان، آگاهی، تاریخ و فضا؛ چاپ اول، تهران: نشر جوان.
- هوی، دیوید کازنز. (1380). فوکو در بوتة نقد؛ چاپ اول، تهران: نشر مرکز.
منابع اینترنتی
- صالح، یاسمینه. (2009). قصة سوریة یاسمینة صالح-الجزائر، 21/10/2009، http://www.syrianstory.com/y.salehe.htm
)