نقد و تحلیل روشمند متون ادب در زبان عربی رویکرد جدید نقدی
زینب قاسمی اصل؛ حسین الیاسی مفرد
چکیده
خانواده به عنوان اولین نهاد اجتماعی تحت تاثیر سیستم باورها و ارزشهای حاکم بر جامعه است. در تعاملات روزمره افراد، علاوه بر دانش زبانی، نحوه نگرش آنها به جهان پیرامون بر کلام آنها تاثیرگذار است؛ به شکلی که زبان را میتوان آینه فرهنگ و گفتمان گوینده دانست. پژوهش حاضر با هدف ترسیم وضعیت زنان در جامعه عمان به تحلیل مکالمات راوی-قهرمانان ...
بیشتر
خانواده به عنوان اولین نهاد اجتماعی تحت تاثیر سیستم باورها و ارزشهای حاکم بر جامعه است. در تعاملات روزمره افراد، علاوه بر دانش زبانی، نحوه نگرش آنها به جهان پیرامون بر کلام آنها تاثیرگذار است؛ به شکلی که زبان را میتوان آینه فرهنگ و گفتمان گوینده دانست. پژوهش حاضر با هدف ترسیم وضعیت زنان در جامعه عمان به تحلیل مکالمات راوی-قهرمانان رمان «سیندرلات مسقط» اثر «هدی حمد»(1981م) بر اساس الگوی «دل هایمز» پرداخته است. هایمز با درنظرگرفتن محورهای هشتگانه، شامل موقعیت زمانی و مکانی، شرکتکنندگان، هدف، ترتیب گفتمان، لحن، ابزار گفتمان و نوع گفتمان به مطالعه متن میپردازد. در این الگو تمرکز محقق بیشتر بر تحلیل گفتگوهای موجود در متن است. این تحقیق از آن جهت ضرورت دارد که نتایج آن میتواند در شناخت موقعیت گفتمانی طرفین ارتباط مفید بوده و دیگر پژوهشگران بتوانند از این روش برای تحلیل متن استفاده کنند. مشخص کردن اینکه طرفین ارتباط چه نوع رابطه گفتمانی با هم دارند و نحوه نگرش آنها بر اساس محورهای هشت گانه به موضوع ارتباط، شاخص دیگری از این الگوست که اهمیت پژوهش را افزایش میدهد. بدین منظور همة مکالمات راوی-قهرمانان به عنوان جامعه نمونه انتخاب و طبق محورهای هشتگانه هایمز دستهبندی شد. یافتههای پژوهش نشان داد گفتمان «نابرابری» بر ارتباطات شخصیتهای زن داستان غلبه دارد. سیندرلاها در داستان هدی حمد، از فانتزیهای موجود درباره پریان فاصله زیادی دارند. الگوهای کلام، نوبتگیری مکالمه و لحن غالب بر آنها، فرادستی تاریخی جنس مذکر را مورد تایید قرار داده و امتداد آن را در در جامعه عربی عمان نشان میدهد.
پژوهشهای زبانشناسی کاربردی در حوزه زبان عربی
فرشته شاهین؛ سید مهدی مسبوق؛ مرتضی قائمی
چکیده
نظریة نحو کارکردگرای احمد المتوکل در قرن بیستم، متأثر از رویکرد زبانشناسی نقشگرا است. این نظریه، واحد تحلیل دستوری متن را پارهگفتار میداند که بیان کنندة مقاصد گفتمانی گویشوران است. نحو کارکردگرا، سازههای کلامی را در سه سطح معناشناختی، نحوشناختی و کاربردشناختی مورد بررسی قرار میدهد. سطح کاربردشناختی مهمترین بعد این نظریه ...
بیشتر
نظریة نحو کارکردگرای احمد المتوکل در قرن بیستم، متأثر از رویکرد زبانشناسی نقشگرا است. این نظریه، واحد تحلیل دستوری متن را پارهگفتار میداند که بیان کنندة مقاصد گفتمانی گویشوران است. نحو کارکردگرا، سازههای کلامی را در سه سطح معناشناختی، نحوشناختی و کاربردشناختی مورد بررسی قرار میدهد. سطح کاربردشناختی مهمترین بعد این نظریه است؛ چرا که در تولید معنا و ساخت گفتمان کارکرد اساسی دارد. پژوهش حاضر که با روش توصیفیتحلیلی سامان یافته، کوشیده ضمن معرفی ابعاد و مؤلفههای نحو کارکردگرا، کاربست آن در متون دینی را مورد سنجش و ارزیابی قرار دهد و برای نیل به این هدف، نامه سی و یکم نهجالبلاغه را به عنوان پیکره پژوهش انتخاب نموده است. برآیند پژوهش نشان داد، کانون مهمترین نقش را ایفا میکند. انباشت کانون، بیانگر وجه معرفتی نامه و تلاش گفتهساز برای ساخت هویت دینی است. همچنین کانون در تثبیت معنا، ترسیم قلمرو گفتمان و ایجاد بست گفتمانی نقش اساسی دارد. منادی کاربردشناختی، در این نامه افزون بر کارکرد منظورشناختی، در انسجام بخشی ساختاری و یکپارچهسازی گفتمانی هم نقشآفرین است. دامنه توضیحی نیز متناسب با اهداف منظورشناختی در کلام امام (ع) کاربرد دارد. همچنین با توجه به انبوه ساخت کانونی نامه، در آن اثری از مبتدای گفتمانی دیده نمیشود.
پژوهشهای زبان شناختی در زبان عربی
مُلُک امیدی چهار طاق؛ اردشیر صدر الدینی؛ مصطفی یگانی
چکیده
کارگزاران و ایفاگران اجتماعی نقش مهمی در شکلگیری گفتمان، هژمونی قدرت، اندیشهورزی در جامعه و بالتبع اثری ادبی دارند و نویسنده به دو شیوه حذف و اظهار میتواند به نقش آنها در اثر اشاره کند. شیوههایی که بستگی به شرایط اجتماعی جامعه و میزان قدرت کارگزاران در نوسان است. این مقاله در پرتو بر نظریه گفتمانی ون لیوون و با تکیه بر بازنمایی ...
بیشتر
کارگزاران و ایفاگران اجتماعی نقش مهمی در شکلگیری گفتمان، هژمونی قدرت، اندیشهورزی در جامعه و بالتبع اثری ادبی دارند و نویسنده به دو شیوه حذف و اظهار میتواند به نقش آنها در اثر اشاره کند. شیوههایی که بستگی به شرایط اجتماعی جامعه و میزان قدرت کارگزاران در نوسان است. این مقاله در پرتو بر نظریه گفتمانی ون لیوون و با تکیه بر بازنمایی و عدم بازنمایی کارگزاران اجتماعی در اثر ادبی، به دنبال کارکردها و مضامین اجتماعی و مضامین زیرین متن است و برای تحقق این هدف به بررسی رمان القندس از نویسنده عربستانی «محمد حسن علوان» میپردازد، تا زمینه ظهور کارگزاران اجتماعی را در این اثر مورد نقد و ارزیابی قرار دهد. آثار ادبیای که در شرایط استبدادی و خفقان تولید شده، از جهت تحلیل و پردازش بر پایه نظریات گفتمانکاوی حائز اهمیت فراوان است و میتوان ویژگیهای فنّی و بسترهای زیرین اما کارآمد اثر را کشف کند. نتیجه نشان میدهد که عَلوان با توجه به همین فضای استبداد در جامعه سعودی، از مؤلفه حذف بیشتر از اظهار به کار گرفته است و این حذفها به صورت آگاهانه اما همراه با قرینهای است که مخاطب تیزهوش مقصود نویسنده را دریابد. همچنین شیوههای اظهار تعیین هویت یا نامدهی مطابق با فرهنگ، برای گوشه کنایه و انتقاد بیشتر به کار گرفته شده است.