پژوهشهای زبان شناختی در زبان عربی
ولی الله حسومی
چکیده
هدف نوشتار حاضر تحلیل شبکه معنایی زمان ماضی در قرآن است. کاربرد این زمان در قرآن گاهی در ارتباط با مفاهیمی است که بر اساس قراین عقلی، نقلی و عرفی محل تأمل است، لذا انجام این تحقیق ضروری است. بدین منظور، با تکیه بر نظریات حوزه معناشناسی شناختی در زمینه طرح واره، استعاره و مجاز مفهومی و با روش توصیفی- تحلیلی این کیفیت کاربرد تبیین میشود. ...
بیشتر
هدف نوشتار حاضر تحلیل شبکه معنایی زمان ماضی در قرآن است. کاربرد این زمان در قرآن گاهی در ارتباط با مفاهیمی است که بر اساس قراین عقلی، نقلی و عرفی محل تأمل است، لذا انجام این تحقیق ضروری است. بدین منظور، با تکیه بر نظریات حوزه معناشناسی شناختی در زمینه طرح واره، استعاره و مجاز مفهومی و با روش توصیفی- تحلیلی این کیفیت کاربرد تبیین میشود. یافتهها نشان میدهد زمان ماضی در قرآن گاهی با تغییر در طرحواره پیش-نمونهای و حذف عنصر زمان، مفاهیم فرازمانی را منتقل میکند و به صورت استعاری، به حوزههای مفهومی تازه وارد شده و مفاهیمی مثل قطعیت، عدم امکان تحقق، احتمال و دوری از واقعیت را کدگذاری میکند. همچنین از طریق برجستهسازی مؤلفههای پنهان در طرحواره سرنمونهای، مفاهیمی مثل تقدم، سرعت و ... را به صورت مجازی منتقل میکند.در نتیجه میتوان زمان ماضی در قرآن را مقولهای چندمعنا دانست که تحت تأثیر بافت، شبکهای از معانی را مفهوم سازی میکند.
پژوهشهای زبان شناختی در زبان عربی
فاطمه دهقان؛ حجت رسولی؛ ابوالفضل رضایی
چکیده
استعارۀ مفهومی نظریة زبانشناختی است که استعاره را علاوه بر زیباییآفرینیِ ادبی ابزاری مهم برای درک تفکرِ خلاق در آثار ادبی میداند. استعارههای مفهومی مرتبط با حوزۀ احساسات در یک زبان و فرهنگ کاملا شبیه هم نیستند چون عواملی از قبیل جامعه و زمان و تفاوتهای فردی نیز در این امر دخیل هستند. غزلیات شریف رضی(394 هـ ش) و کتاب أوراق الورد ...
بیشتر
استعارۀ مفهومی نظریة زبانشناختی است که استعاره را علاوه بر زیباییآفرینیِ ادبی ابزاری مهم برای درک تفکرِ خلاق در آثار ادبی میداند. استعارههای مفهومی مرتبط با حوزۀ احساسات در یک زبان و فرهنگ کاملا شبیه هم نیستند چون عواملی از قبیل جامعه و زمان و تفاوتهای فردی نیز در این امر دخیل هستند. غزلیات شریف رضی(394 هـ ش) و کتاب أوراق الورد از مصطفی صادق الرافعی (1355هـ .ش) هرکدام مختص به یک دورۀ متفاوت است و هر دو از متون خلاق و مورد تقلید ادبا هستند و میتوانند نمایندۀ خوبی برای متونِ ادبیِ زمان خود باشند، همچنین مضمون واحدی دارند و عشق در هر دوی این اثر، عارفانه-عاشقانه است؛ این پژوهش با روش تحلیلی ـ مقابلهای بر آن است تا به بررسی تفاوتها و شباهتها و کارکرد استعارههای مفهومیِ مرتبط با حوزۀ عشق در متنهای فوق الذکر بپردازد. یافتهها نشان داد که استعارۀ مفهومیِ حوزۀ عشق با گذشت زمان شکل پیچیدهتری به خود گرفته و ورای استعارههای مفهومی لایههای پنهان دیگری وجود دارد، همچنین از ویژگی تلفیق که از قدرتمندترین ساز و کار فراتر رفتن از نظام مفهومی روزمره است و ویژگی پرسش و تفصیل بیشتر استفاده شده است.
پژوهشهای زبان شناختی در زبان عربی
مریم توکل نیا؛ ولی اله حسومی
چکیده
زبان قرآن زبانی قابل فهم برای همگان است و در ساختاری منطبق بر شناخت بشری سازماندهی شدهاست. استفاده از حروف جر و انطباق مفهوم مکانی-حسی و تجربه شدهی آنها با حوزههای انتزاعی و معنوی، نمونهای از تطبیق زبان قرآن با افکار انسان است. نوشتار حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با بهرهگیری از مبانی معناشناسی شناختی به دنبال آن است که نقش ...
بیشتر
زبان قرآن زبانی قابل فهم برای همگان است و در ساختاری منطبق بر شناخت بشری سازماندهی شدهاست. استفاده از حروف جر و انطباق مفهوم مکانی-حسی و تجربه شدهی آنها با حوزههای انتزاعی و معنوی، نمونهای از تطبیق زبان قرآن با افکار انسان است. نوشتار حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با بهرهگیری از مبانی معناشناسی شناختی به دنبال آن است که نقش استعاری حروف در تبیین مفاهیم اعتقادی مربوط به نبوت را مورد بررسی قرار دهد. یافتهها نشان میدهد که استعارههای مفهومی، استعارهی تصویری نقش مهمی در بیان مقامات انبیاء ایفا میکنند. به گونهای که نقش این سازوکارهای شناختی در بازنمایی مفاهیمی چون الگو بودن، عصمت، برتری، عزیز بودن نزد خداوند، محافظت از ایمان مردم و معارف الهی و به طور کلی وظایف، صفات، آموزهها، غیر قابل انکار بوده و عمدتاَ برای مفهومسازی این دست مفاهیم از هستی انسان، اشیاء، ظرف و مظروف و ساختارها و مفاهیم بنیادینی چون نور، نیرو و مانع، ساختمان و جهات بالا، جلو، مرکز استفاده شدهاست. تا با استفاده از خصیصه جسمانگی ذهن بشر، گزارههای اعتقادی مربوط به پیامبران تبیین گردد.
زینب فیضی؛ حسین مهتدی؛ سید حیدر فرع شیرازی؛ حسین فقیه
چکیده
استعاره مفهومی در رویکرى معناشناسی شناختی در پی آن است تا مفاهیم انتزاعی را در قالب مفاهیمی ملموس بیان کند. قرآن کریم با سرشت استعاری خود با ابزار استعاره مفهومی مفاهیم بسیار پیچیده از امور غیبی مانند مفهوم انتزاعی حیات آخرت را با زبانی ساده و قابل شناخت به بشریت عرضه کردهاست. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی با مفهومسازی نامنگاشت ...
بیشتر
استعاره مفهومی در رویکرى معناشناسی شناختی در پی آن است تا مفاهیم انتزاعی را در قالب مفاهیمی ملموس بیان کند. قرآن کریم با سرشت استعاری خود با ابزار استعاره مفهومی مفاهیم بسیار پیچیده از امور غیبی مانند مفهوم انتزاعی حیات آخرت را با زبانی ساده و قابل شناخت به بشریت عرضه کردهاست. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی با مفهومسازی نامنگاشت «آخرت سفر است» در قرآن کریم براساس نظریه استعاره مفهومی لیکاف و جانسن به تبیین نگاشت تناظرهای نظاممند حوزه مبدأ بر حوزه مقصد در این استعاره مفهومی میپردازد. این نامنگاشت از الگوهای استعاری بسیار مناسب برای به تصویر کشیدن «آخرت» بهعنوان حوزه انتزاعی مقصد در ساختار ملموس «سفر» بهعنوان حوزه مبدأ میباشد. نگاشت حوزه مبدأ بر حوزه مقصد چارچوب اصلی پژوهش حاضر را تشکیل میدهد. نامنگاشت «آخرت سفر است» با نگاهی نظاممند و الگوبرداریهای خلاقانه مفهوم پیچیده و انتزاعی سرای وسیع و ناشناخته حیات اخروی را در ساختار مفهوم عینی و شناخته شده سفر قابل فهم و ملموس مینماید. مؤلفههای متناظر با ارکان سفر آخرت به چهار بخش تقسیم میشود. نگارندگان در این مقاله به شناسایی این تناظرهای مفهومی از حوزه مبدأ به مقصد و ترسیم نمودار نگاشت احکام قلمروی مبدأ بر مقصد میپردازند. وجود تناظرهای نظاممند میان دو حوزه «آخرت» و حوزه «سفر» علاوه براینکه تأییدی دیگر بر اعجاز قرآن کریم در بهرهمندی از نظام مفهومی کاملاً ساختارمند و منسجم است؛ باعث درک بهتر مفهوم ماورائی آخرت در تصویر مفاهیم آشنا و تجربی در مخاطبان قرآنی برای تلاش در جهت تهذیب نفوس و اصلاح امورشان در دنیا میباشد.
سودابه مظفری؛ علی اسودی؛ نیلوفر زریوند
چکیده
معناشناسی شناختی، از شاخههای اصلی زبانشناسی شناختی بوده که به تحلیل معنا بر پایة شناخت میپردازد. این نگرش میتواند با استفاده از مبانی نظری خود همچون مبحث توسعة حقیقی و شمولی با استعارههای مفهومی و طرحوارههای تصویری، در تحلیل معنای سورههای قرآن نقش مهمی ایفا کند. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی، ابژههای معنایی سورة ...
بیشتر
معناشناسی شناختی، از شاخههای اصلی زبانشناسی شناختی بوده که به تحلیل معنا بر پایة شناخت میپردازد. این نگرش میتواند با استفاده از مبانی نظری خود همچون مبحث توسعة حقیقی و شمولی با استعارههای مفهومی و طرحوارههای تصویری، در تحلیل معنای سورههای قرآن نقش مهمی ایفا کند. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی، ابژههای معنایی سورة «کهف» را با رویکرد معناشناسی شناختی بررسی کرده تا معانی نهفته و یا متعدد آنها را آشکار سازد. ازاینرو در این جستار مشخص گردید که واژة «الکتاب» به صفت انحراف ناپذیری و انسجام آگاهیهای رسیده به پیامبر اشاره دارد، واژة «الفتیة» اشاره به صفت جوانمردی و قدرت ایمان یاران غار دارد، معانی کنشی در پی آگاه کردن بازتاب نیات خیر و شر انسان میباشند، واژة «ذی القرنین» در پی تأکید بر قدرت و جنگاوری پادشاهی بزرگ و واژة «السبب» به علم و معرفت ذی القرنین که چون راهنمایی برای او بوده اشاره دارد، و درنهایت، واژگان «یأجوجومأجوج» نیز بر میزان شرارت و فساد این قوم دلالت دارند.