پژوهشهای زبان شناختی در زبان عربی
ولی الله حسومی
چکیده
هدف نوشتار حاضر تحلیل شبکه معنایی زمان ماضی در قرآن است. کاربرد این زمان در قرآن گاهی در ارتباط با مفاهیمی است که بر اساس قراین عقلی، نقلی و عرفی محل تأمل است، لذا انجام این تحقیق ضروری است. بدین منظور، با تکیه بر نظریات حوزه معناشناسی شناختی در زمینه طرح واره، استعاره و مجاز مفهومی و با روش توصیفی- تحلیلی این کیفیت کاربرد تبیین میشود. ...
بیشتر
هدف نوشتار حاضر تحلیل شبکه معنایی زمان ماضی در قرآن است. کاربرد این زمان در قرآن گاهی در ارتباط با مفاهیمی است که بر اساس قراین عقلی، نقلی و عرفی محل تأمل است، لذا انجام این تحقیق ضروری است. بدین منظور، با تکیه بر نظریات حوزه معناشناسی شناختی در زمینه طرح واره، استعاره و مجاز مفهومی و با روش توصیفی- تحلیلی این کیفیت کاربرد تبیین میشود. یافتهها نشان میدهد زمان ماضی در قرآن گاهی با تغییر در طرحواره پیش-نمونهای و حذف عنصر زمان، مفاهیم فرازمانی را منتقل میکند و به صورت استعاری، به حوزههای مفهومی تازه وارد شده و مفاهیمی مثل قطعیت، عدم امکان تحقق، احتمال و دوری از واقعیت را کدگذاری میکند. همچنین از طریق برجستهسازی مؤلفههای پنهان در طرحواره سرنمونهای، مفاهیمی مثل تقدم، سرعت و ... را به صورت مجازی منتقل میکند.در نتیجه میتوان زمان ماضی در قرآن را مقولهای چندمعنا دانست که تحت تأثیر بافت، شبکهای از معانی را مفهوم سازی میکند.
پژوهشهای زبان شناختی در زبان عربی
مریم توکل نیا؛ ولی اله حسومی
چکیده
زبان قرآن زبانی قابل فهم برای همگان است و در ساختاری منطبق بر شناخت بشری سازماندهی شدهاست. استفاده از حروف جر و انطباق مفهوم مکانی-حسی و تجربه شدهی آنها با حوزههای انتزاعی و معنوی، نمونهای از تطبیق زبان قرآن با افکار انسان است. نوشتار حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با بهرهگیری از مبانی معناشناسی شناختی به دنبال آن است که نقش ...
بیشتر
زبان قرآن زبانی قابل فهم برای همگان است و در ساختاری منطبق بر شناخت بشری سازماندهی شدهاست. استفاده از حروف جر و انطباق مفهوم مکانی-حسی و تجربه شدهی آنها با حوزههای انتزاعی و معنوی، نمونهای از تطبیق زبان قرآن با افکار انسان است. نوشتار حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با بهرهگیری از مبانی معناشناسی شناختی به دنبال آن است که نقش استعاری حروف در تبیین مفاهیم اعتقادی مربوط به نبوت را مورد بررسی قرار دهد. یافتهها نشان میدهد که استعارههای مفهومی، استعارهی تصویری نقش مهمی در بیان مقامات انبیاء ایفا میکنند. به گونهای که نقش این سازوکارهای شناختی در بازنمایی مفاهیمی چون الگو بودن، عصمت، برتری، عزیز بودن نزد خداوند، محافظت از ایمان مردم و معارف الهی و به طور کلی وظایف، صفات، آموزهها، غیر قابل انکار بوده و عمدتاَ برای مفهومسازی این دست مفاهیم از هستی انسان، اشیاء، ظرف و مظروف و ساختارها و مفاهیم بنیادینی چون نور، نیرو و مانع، ساختمان و جهات بالا، جلو، مرکز استفاده شدهاست. تا با استفاده از خصیصه جسمانگی ذهن بشر، گزارههای اعتقادی مربوط به پیامبران تبیین گردد.
ولی الله حسومی؛ مریم توکل نیا
چکیده
حرف الی از حروف پرکاربرد قرآن محسوب میشود. این حرف متناسب با کاربردش در آیات قرآن معانی متعدد و متفاوت بسیاری را کد گذاری میکند که در یک نقطه یعنی معنای پیشنمونه و انتهای غایت با هم مرتبط میشوند. این نوشتار به منظور کشف میدانهای معنایی این حرف با رویکرد شناختی، و به روش توصیفی – تحلیلی به بررسی مدلهای چندمعنایی این حرف در ...
بیشتر
حرف الی از حروف پرکاربرد قرآن محسوب میشود. این حرف متناسب با کاربردش در آیات قرآن معانی متعدد و متفاوت بسیاری را کد گذاری میکند که در یک نقطه یعنی معنای پیشنمونه و انتهای غایت با هم مرتبط میشوند. این نوشتار به منظور کشف میدانهای معنایی این حرف با رویکرد شناختی، و به روش توصیفی – تحلیلی به بررسی مدلهای چندمعنایی این حرف در قرآن پرداخته و پس از تبیین معنای پیشنمونه، وجوه معنایی این حرف در قرآن را تحلیل و بررسی کرده است. در این راستا مدلهای معنایی متعددی چون: معانی هم ردیف، معانی متقابل، مفاهیم هممعنا، مدل معنایی نحوی و شمول معنایی معرفی شد؛ به گونهای که در قالب این مدلهای معنایی به اکثر شبکههای معنایی این حرف دست یافته و با تکیه بر واقعیتهای شناختی که از مفهوم مکانی حرف «الی» بر میآید، تنوع معنایی بیشتری را از کارکرد این حرف در آیات قرآن به دست آورده است.
ولی الله حسومی؛ مریم توکل نیا
چکیده
معنا شناسی شناختی روشی برای تبیین معانی در زبان شناسی معاصر محسوب میشود، که مفهوم نشانههای زبانی را بررسی میکند. این روش با سازماندهی، پردازش و انتقال اطلاعات در تحلیل و تشریح گزارههای قرآنی از جمله حروف باعث سهل الفهم کردن قرآن میشود. از اینرو، پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی، حرف «من» را با رویکرد شناختی مورد بررسی ...
بیشتر
معنا شناسی شناختی روشی برای تبیین معانی در زبان شناسی معاصر محسوب میشود، که مفهوم نشانههای زبانی را بررسی میکند. این روش با سازماندهی، پردازش و انتقال اطلاعات در تحلیل و تشریح گزارههای قرآنی از جمله حروف باعث سهل الفهم کردن قرآن میشود. از اینرو، پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی، حرف «من» را با رویکرد شناختی مورد بررسی قرار داده تا تحلیلی صحیح از حرف «مِن» در قرآن ارائه دهد، بعد از تحقیق و بررسی به این نتایج دست یافته که: در قرآن کریم خداوند با بکارگیری حرف «مِن» از جهات مختلفی به توسیع معنایی این حرف نظر داشته، که این گسترش معنا از سه طریق شبکه هممعنایی، شبکهی استعاری و طرحهای تصویری انجام گرفته است؛ تا بتواند مقصود خود را به آسانترین روش ممکن به بندگانش انتقال دهد، بنابراین در پژوهش پیشرو، این سه روش مورد بررسی گسترده قرار گرفته و در نهایت به ترسیم شبکهی شعاعی خاتمه یافته است.