نقد و تحلیل روشمند متون ادب در زبان عربی رویکرد جدید نقدی
ربیع امیری؛ تورج زینی وند؛ جهانگیر امیری
چکیده
نقد ساختارگرایی تکوینی ارتباط معنادار میان ساختار ادبی و ساختار جامعهای را بررسی میکند که اثر ادبی در آن تولید میشود. لوسین گلدمن از برجستهترین نظریهپردازان این گونۀ نقدی جایگاه ویژهای برای مقولۀ آگاهی طبقاتی قائل است و آگاهی جمعی طبقۀ اجتماعی را منبع الهام اثر ادبی میداند و با استفاده از آن، جهانبینی این طبقه را در ...
بیشتر
نقد ساختارگرایی تکوینی ارتباط معنادار میان ساختار ادبی و ساختار جامعهای را بررسی میکند که اثر ادبی در آن تولید میشود. لوسین گلدمن از برجستهترین نظریهپردازان این گونۀ نقدی جایگاه ویژهای برای مقولۀ آگاهی طبقاتی قائل است و آگاهی جمعی طبقۀ اجتماعی را منبع الهام اثر ادبی میداند و با استفاده از آن، جهانبینی این طبقه را در اثر خود بیان میکند. شعر عربی معاصر به خاطر اثرپذیری از اتفاقات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی که در کشورهای عربی رخ داد، از لحاظ جامعهشناختی دارای ارزش فراوانی است و توصیفی از احساسات، جهانبینی و آگاهی جمعی مشارکان اجتماعی کشورهای عربی است. سلیمان العیسی شاعر ملیگرای سوری در اشعار مقاومتش به مقولۀ آگاهی طبقاتی توجه ویژهای داشته و با مضمونهای مقاومتش در بیداری ملی جهان عرب نقش بسزایی داشتهاست. پژوهش حاضر میکوشد با شیوۀ توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر نظریۀ ساختارگرایی تکوینی لوسین گلدمن به بررسی بازتاب آگاهی طبقاتی در شعر العیسی بپردازد و نقش جهانبینی طبقۀ اجتماعی که بدان وابسته بوده را در سرودن اشعارش بیان کند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که العیسی در اشعار مقاومتش با تأکید بر فرهنگ ایثار، شهادتطلبی، جهاد و مبارزه و تقویت احساسات ملیگرایانه عربی و روحیۀ استکبارستیزی، آگاهی طبقاتی مشارکان اجتماعی در کشورهای عربی را پویا و سرزنده میکند و نقش سازندهای در تغییر آگاهی واقعی آنها به آگاهی ممکن ایفا میکند و نگاهشان را از گذشتۀ پر از شکست به آیندهای روشن و پر از تغییرات مثبت سوق میدهد.
تورج زینی وند؛ سمیه صولتی
چکیده
این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی ، به خوانش گفتمانی داستان کوتاه «طریق الخلاص»؛ نوشتۀ ذنون ایوب، نویسندۀ نسل اول داستان کوتاهنویسی عراق، میپردازد و بر آن است تا با تأکید بر رویکرد انتقادی نورمن فرکلاف و مدل سهگانهای که برای بررسی مفاهیم قدرت، ایدئولوژی و نابرابری در متن ارائه میدهد، به این مهم دست یابد که شخصیّتهای این ...
بیشتر
این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی ، به خوانش گفتمانی داستان کوتاه «طریق الخلاص»؛ نوشتۀ ذنون ایوب، نویسندۀ نسل اول داستان کوتاهنویسی عراق، میپردازد و بر آن است تا با تأکید بر رویکرد انتقادی نورمن فرکلاف و مدل سهگانهای که برای بررسی مفاهیم قدرت، ایدئولوژی و نابرابری در متن ارائه میدهد، به این مهم دست یابد که شخصیّتهای این داستان، نسبت به مدلهای ذهنی و تصوراتی که گفتمان حاکم بر جامعه در آن برهۀ زمانی برای آنان در نظر گرفته است، چه جهتگیری اتخاذ کردهاند؟ نتایج تحلیل گفتمانشناختی متن بر اساس رویکرد مورد نظر، حاکی از این است که نویسنده در این داستان، خواننده را با چالشی بنیادی روبهرو کرده است؛ چالش رودررویی مرد و زن سنّتی با زن متجدّد که یکی غرق در جهل و باورهای نادرست است و گفتمان غالب جامعه سنّتی را بازتولید میکند؛ و دیگری از فرهنگ و اندیشۀ نویسندگان غربی تاثیرپذیرفته و پذیرای تبعیض و نابرابری نیست. جامعهپذیری ناقص در هر دو گفتمان، پایانی تلخ به همراه دارد و آن مرگ قهرمان داستان و چیرگی گفتمان غالب است.
تورج زینی وند؛ مریم مرادی؛ جهانگیر امیری
دوره 7، شماره 22 ، بهمن 1394، ، صفحه 82-65
چکیده
جودت القزوینی، شاعر و نویسندة گمنام معاصر و شیعی عراق است که بخشی اعظم از شعر خود را به موضوع پایداری اختصاص داده است: ستایش عالمان و روحانیون مبارز شیعی عراق، نکوهش سران عرب و ستمهای رژیم بعث عراق، ستایش فداکاریهای امام خمینی(ره) در راه بیداری، وحدت و پایداری مسلمانان و ...از مضمونهای برجسته شعر پایداری وی به شمار میآید. وی برای ...
بیشتر
جودت القزوینی، شاعر و نویسندة گمنام معاصر و شیعی عراق است که بخشی اعظم از شعر خود را به موضوع پایداری اختصاص داده است: ستایش عالمان و روحانیون مبارز شیعی عراق، نکوهش سران عرب و ستمهای رژیم بعث عراق، ستایش فداکاریهای امام خمینی(ره) در راه بیداری، وحدت و پایداری مسلمانان و ...از مضمونهای برجسته شعر پایداری وی به شمار میآید. وی برای بیان چنین مضمونهایی از واژگان و تعبیرهای استوار و روان، ساختارهای رمزی، و صور خیال، بهره فراوان برده است که در این میان، تشبیه و استعاره بیشترین کاربرد را داراست. استفاده از اوزان سنّتیشعر عرب و قالب شعر نو از دیگر ویژگیهای شعر اوست که سرشار از موسیقی جهاد و پایداری است. یافتة اساسی این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی، در این است که وی مضمونهای گوناگون شعرئپایداری را در ساختارهایگوناگون، از جمله نمادگرایی، زبانی خطابی و ... بکار برده است.
تورج زینی وند؛ پروانه ستایش نیا
دوره 3، شماره 6 ، اسفند 1390، ، صفحه 74-105
چکیده
سرزمین های عربی در دورهی انحطاط، زیر سلطهی حاکمان تاتاری و ترک بوده و ویژگی بارز این حکومتها در ستم و بیداد،آزار و اذیت، دسیسه و آشوب خلاصه می شده است. جامعه درچنین اوضاعی، پیوستگی و استواری خود را از دست داده بود و هر لحظه رو به فروپاشی پیش می رفته است. افزون بر این، عصبیّت های قومی و رقابت های سیاسی - دینی بار دیگر ...
بیشتر
سرزمین های عربی در دورهی انحطاط، زیر سلطهی حاکمان تاتاری و ترک بوده و ویژگی بارز این حکومتها در ستم و بیداد،آزار و اذیت، دسیسه و آشوب خلاصه می شده است. جامعه درچنین اوضاعی، پیوستگی و استواری خود را از دست داده بود و هر لحظه رو به فروپاشی پیش می رفته است. افزون بر این، عصبیّت های قومی و رقابت های سیاسی - دینی بار دیگر اوج گرفته بود و نوشتههای ادیبان، رو به سستی نهاده و سروده های شاعران سست و بی مایه شده بود. این ناتوانی ادبی و نابسامانی اجتماعی و اقتصادی، نتیجه ی اوضاع سیاسی- اجتماعی آن روزگار بوده است که مغولان، ترکان و مملوکیان برای سرزمین های عربی بهارمغان آورده بودند. یافته و فرضیهی اساسی این جستار که در چارچوب های نقد جامعه شناختی ادبی نگاشته شده است، چنین است که شعر دوره ی انحطاط، یکی از منابع راستین شناخت اوضاع اجتماعی آن دوره به شمار می آید. در این پژوهش، براساس معیارهای جامعه شناختی ادبی، بهبررسی، تحلیل و بازتاب موضوعهای اجتماعی همچون: رخدادهایاجتماعی، وضعیّت طبقات اجتماعی، نقد و شکایت از اوضاع جامعه،گرایش تودههای مردم به ادبیات، فقر و اوضاع نامناسب اقتصادی، اخلاق اجتماعی، مالیاتهای سنگین، حسرت و اندوه بر اوضاعگذشته، بادهنوشی و بادهسرایی، گرایش به زهد و تصوّف و توسّل به پیامبر(ص) در شعر شاعران برجستهای همچون: بوصیری، الشاب الظریف، بهاءالدین الزهیر، ابن نباته، صفی الدین حلّی و ......... پرداخته شده است. محورهای اساسی این پژوهش عبارتند از: الف)پیشگفتاری درباره ی جامعه شناختی ادبی و اوضاع اجتماعی عصر انحطاط. ب)پردازش و تحلیل موضوع های اجتماعی در شعر این دوره بر اساس معیارهای جامعه شناختی ادبی.