نقد و تحلیل روشمند متون ادب در زبان عربی رویکرد جدید نقدی
حمیدرضا مشایخی؛ آنه محمد سقلی؛ مهدی شاهرخ
چکیده
اصطلاح کهنالگو نزد یونگ به تمایلات ساختاری نهفتهای اطلاق میشود و گویای محتویات ناخودآگاه جمعی است که در طول سالیان متمادی از طریق تراکم تجربیات روانی در ضمیر ناخودآگاه بشر تکوین یافته است و برای روان شخصیتی هر انسان، کهنالگوهای بسیاری از جمله: نقاب، سایه، آنیما، آنیموس و خود تعریف نموده است که از میان آنها سایه به عنوان ریشهدارترین ...
بیشتر
اصطلاح کهنالگو نزد یونگ به تمایلات ساختاری نهفتهای اطلاق میشود و گویای محتویات ناخودآگاه جمعی است که در طول سالیان متمادی از طریق تراکم تجربیات روانی در ضمیر ناخودآگاه بشر تکوین یافته است و برای روان شخصیتی هر انسان، کهنالگوهای بسیاری از جمله: نقاب، سایه، آنیما، آنیموس و خود تعریف نموده است که از میان آنها سایه به عنوان ریشهدارترین کهنالگو، نقش بهسزایی در بهسازی شخصیت ایفا میکند و عموماً به افکار پلید و غرایز حیوانی فرد اطلاق میشود که آن را از دیگران پنهان میکند. این کهنالگو از وجوه مشترک بسیاری از انسانها بهویژه شاعران به شمار میرود و در شعر، نمود عینیتری دارد، و بررسی آثار ادبی از دیدگاه یونگ موجب ظهور رویکردهای نقد کهنالگویی گردید و عرصهی جدیدی را در تحلیل و نقد متون ادبی، پیش چشم محققان گشود. در این جستار دیوان"ملامح من الوجه الامبیذوقلیسیّ"محمد عفیفی مطر؛ مطابق کهنالگوی سایهی یونگ و با روش تحلیل و نقد توصیفی در بوتهی نقد قرار میگیرد تا روشن شود این اشعار تا چه اندازه با این کهنالگو انطباق دارد. برایند پژوهش نشان میدهد که سایههای صاحبان قدرت و متملقان مقامپرست به صورت قساوت، خیانت و ... و سایههای مردم و جامعه به شکل انکار، انتقام و ... عینیت یافته است و بیشتر جنبههای منفی این کهنالگو در اشعار این شاعر، خودنمایی میکند و برای چگونگی گذر از تبعات منفی این کهنالگو، راه حل عملی ارائه نمیشود؛ بلکه بیشتر در حد بیان موضوع، بسنده شده است.
حمیدرضا مشایخی؛ سیدهانیه میرسیدی
دوره 8، شماره 25 ، آبان 1395، ، صفحه 137-159
چکیده
تحلیل و بازخوانی داستانها و روایتها با هر عنوانی از زمان ارسطو آغاز شد و در ابتدای قرن بیستم با ظهور فرمالیستها شدت یافت. در همین زمان، ولادیمیر پراپ، با الگو گرفتن از همین روایتشناسان، روشی برای بررسی داستانها طرح کرد. پراپ دریافت قصههای پریان، به رغم تکثر و تنوع ظاهری، از نظر قهرمانان و عملکردهای آنها، دارای نوعی ...
بیشتر
تحلیل و بازخوانی داستانها و روایتها با هر عنوانی از زمان ارسطو آغاز شد و در ابتدای قرن بیستم با ظهور فرمالیستها شدت یافت. در همین زمان، ولادیمیر پراپ، با الگو گرفتن از همین روایتشناسان، روشی برای بررسی داستانها طرح کرد. پراپ دریافت قصههای پریان، به رغم تکثر و تنوع ظاهری، از نظر قهرمانان و عملکردهای آنها، دارای نوعی وحدت و همانندی است و تمامی کارکردهای موجود در قصه به سیویک عملکرد محدود میشود. این دستاورد نقطة آغاز علم روایتشناسی جدید به شمار میآید. از آنجایی که نجیب محفوظ، معروفترین رماننویس معاصر عرب، از جمله نویسندگانی است که داستانهای او سرشار از عناصر نمادین شرقی و قالبهای ساختاری نو غربی است، قابلیت بررسی روایی را دارد، این جستار بر آن است تا رمان «روز قتل رئیسجمهور» (یوم قتل زعیم) نوشتة نجیب محفوظ را بر اساس نظریة پراپ بررسی و تحلیل نماید و نشان دهد توالی این کارکردها تا چه اندازه میتواند در داستان محفوظ قابل انطباق باشد. دستاورد پژوهش مبین این است که اگرچه شماری از کارکردها در رمان محفوظ پیدا شدنی است، تعداد این کارکردها کاهش یافته، و مصادیقی جدید یافت شده است که در قصههای پریان روسی وجود ندارد. درنتیجه، این امر موجب تفاوت در نوع کارکردهای پایانی داستان محفوظ با قصّههای پریان گشته است. همچنین بیانکنندة آن است که الگوی پراپ قابلیت بررسی و تحلیل ریختشناسانة داستانهای عربی را دارد.
فاطمه لطفی گودرزی؛ فابیه بنت الحاج مامینج؛ حمیدرضا مشایخی
دوره 6، شماره 18 ، بهمن 1393، ، صفحه 98-80
حمیدرضا مشایخی؛ فاطمه اصغر پور
دوره 4، شماره 9 ، آبان 1391، ، صفحه 183-200
حمیدرضا مشایخی؛ محمود دهنوی
دوره 2، شماره 4 ، شهریور 1390، ، صفحه 233-258
چکیده
نیهیلیسم یا نیست¬انگاری که همواره یکی از دغدغه¬های فکری انسان بوده است، منشأ تاریخی داشته وریشه در فجایع، مصیبت¬ها، ناکامی¬ها و شکست¬های انسان در برابر حیات دارد. نیهیلیسم وضعیت روان شناختی و معرفت شناختی انسان را نشان می¬دهد که در آن معنای زندگی و هستی از دست می¬رود و شرایطی اضطراب¬آفرین و یأس آور بر انسان حاکم می¬شود. یکی از جنبه ...
بیشتر
نیهیلیسم یا نیست¬انگاری که همواره یکی از دغدغه¬های فکری انسان بوده است، منشأ تاریخی داشته وریشه در فجایع، مصیبت¬ها، ناکامی¬ها و شکست¬های انسان در برابر حیات دارد. نیهیلیسم وضعیت روان شناختی و معرفت شناختی انسان را نشان می¬دهد که در آن معنای زندگی و هستی از دست می¬رود و شرایطی اضطراب¬آفرین و یأس آور بر انسان حاکم می¬شود. یکی از جنبه ¬های نیهیلیسم تفکر در مسائل هستی است که اندیشه ی ¬بسیاری از شاعران و فیلسوفان را به خود مشغول کرده¬است. یکی از آنان ایلیا ابوماضی از شاعران عربی مهجر می¬باشد که در باره ی تفکرات وی کتب و مقالات به رشته در آمده و به جنبه¬های ادبی و شعری آن اشاره گردید. اما آنچه در این نوشتار مورد نظر است. نیهیلیست بودن او است ونیز اینکه چه عواملی او را به سمت نیهیلیسم سوق داده¬است و مؤلفه¬های نیهیلیستی او در اشعارش کدامند. آنچه که از بررسی آثار وی به¬دست آمده نشان می¬دهد، عواملی چون اوضاع نابسامان سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ،فقر و استبداد امپراطوری عثمانی ، آشنایی با دو فلسفه¬ی بدبینی شرقی و نیهیلیسم غربی و ارتباط با شاعرانی چون جبران و نعیمه سبب شده که به سمت نیست انگاری سوق پیدا کند و در دیوان خود مرگ، وجود، جبر، تناسخ و... را از دیدگاه نیهیلیسم مورد توجه قرار دهد.